Bài 1. Menđen và Di truyền học

MENDEN VÀ DI TRUYỀ�N HỌC
Tiết 33
I. SƠ LƯỢC TIỂU SỬ CỦA MENDEN (GREGOR MENDEL).

- Sinh ngày 22/7/1822 tại Moravi - Tiệp Khắc
- Mất ngày 6/1/1884.
- Ông là người yêu thích khoa học, yêu thiên nhiên .
- Ông tiến hành thí nghiệm trên cây đậu Hà Lan trong khu vườn nhỏ của tu viện .
- Menden được xem là người sáng lập ra định luật di truyền học, là ông tổ của di truyền học
- Menden là nhà bác học đi trước thời đại .
- Công trình của ông được công bố năm 1865
* Mảnh vườn hẹp 7m x 35m trong tu viện.
* Trồng khoảng 37000 cây.
* Quan sát đặc biệt khoảng 300.000 hạt.
Menden trong vườn thí nghiệm
Dạng hạt
Trơn
Nhăn
Vàng
Lục
Tím
Màu hoa
Có ngấn
Lục
Chiều cao cây
Trắng
Vàng
Cao
Lùn
Hoa đỉnh
Hoa trục
Vị trí hoa
Màu hạt
Đầy
Màu quả
Dạng quả
7 cặp tính trạng ở đậu Hà Lan
2. Phương pháp phân tích cơ thể lai
Đậu Hà Lan (Pisum sativum), có bộ NST 2n =14
- Thời gian sinh trưởng ngắn; Tự thụ phấn nghiêm ngặt; Có nhiều tính trạng tương phản; dễ trồng dễ kiếm
- Kết quả nghiên cứu chính xác, có định hướng
- Tạo dòng thuần chủng trước khi đem lai - Lai các cặp bố mẹ thuần chủng khác nhau về một vài cặp tính trạng tương phản và theo dõi đời con cháu riêng của từng cặp - Sử dụng toán thống kê để xử lý số liệu
- Đã khám phá ra 3 quy luật di truyền: Đồng tính, phân tính và quy luật phân ly độc lập
III. MÄÜT SÄÚ KHAÏI NIÃÛM VAÌ KÊ HIÃÛU THÆÅÌNG DUÌNG
1. Cặp tính trạng tương phản:
Ví dụ: Màu sắc hạt: màu xanh - màu vàng
Màu sắc hoa: màu tím - màu trắng
* Khái niệm: Là hai trạng thái khác nhau của cùng 1 tính trạng nhưng biểu hiện trái ngược nhau.
Tính trạng màu hạt đậu Hà Lan
2. Alen và cặp alen:
Alen a - quy định mà�u xanh
* Khái niệm: Mỗi trạng thái khác nhau của cùng 1 gen được gọi là Alen.
* Khái niệm: Tổ hợp 2 Alen giống nhau hay khác nhau thuộc cùng một gen trên cặp NST tương đồng ở sinh vật lưỡng bội gọi là cặp alen.
Alen A - quy định màu vàng
* Ví dụ: cặp alen AA, cặp alen aa, cặp alen A a, ...
a . Alen :
b. Cặp alen:
3. Kiểu gen và kiểu hình : a. Kiểu gen
Ví dụ 1: Kiểu gen của tế bào bên là:
* Kiểu gen là toàn bộ các gen nằm trong tế bào của cơ thể sinh vật.
* Kiểu hình là tổ hợp toàn bộ các đặc tính và tính trạng của cơ thể sinh vật.
Ví dụ: Kiểu hình là: thân cao, hoa trắng, quả đầy, hạt trơn - xanh,..
3. Kiểu gen và kiểu hình : a. Kiểu hình
* Thể đồng hợp
Ví dụ: BB, dd, ..
4. Thể đồng hợp và thể dị hợp :
* Thể dị hợp
-Ví dụ: Aa, Rr,...
Khái niệm: Là� cá thể mang hai Alen khác nhau thuộc cùng 1 gen.

Khái niệm: Là cá thể mang hai Alen giống nhau thuộc cùng 1 gen
5. Các kí hiệu thường dùng:
P
G
F
F1
F2
FB
X
Thế hệ cha mẹ
Thế hệ con thứ nhất
Thế hệ con
Giao tử
Thế hệ con thứ hai
Thế hệ con của lai phân tích
Đực
Cái
Sự lai giống (Giao pbối)
Điền các kí hiệu vào các dấu hỏi (?)Sao cho phù hợp.
Lai phân tích:
? Aa (Hạt trơn ) ? aa (Hạt nhăn)
? Aa (Hạt trơn ) : aa (Hạt nhăn)
? ? Hạt trơn x ? Hạt nhăn
AA aa
? A a
? A a (Hạt trơn)
? A, a a
PTC:
?
G
F1
FB
G
x
P
1. Nguyên nhân thành công trong nghiên cứu Menden là gì?
* Chọn đối tượng nghiên cứu độc đáo
* Có phương pháp nghiên cứu phù hợp.
2. Ghi kiểu gen của tế bào bên, chỉ ra thể đồng hợp và dị hợp.
AABbdd
3. Cho các cặp tính trạng sau, đâu là cặp tính trạng tương phản?
Hạt trơn - hạt vàng,
Hạt trơn - hạt tròn,
Bài tập
Quả vàng - quả xanh
Thân cao - thân thấp,
Hạt vàng - hạt xanh
Dặn dò:
- Học bài cũ (Câu 1, 2, 3 Trang 98)
- Chuẩn bị bài mới "Lai một cặp tính trạng "