Bài 1. Mẹ tôi

Trích “Những tấm lòng cao cả”
Et – môn – đô Đơ A - mi - xi
Ngữ Văn 7
Bài 1 - Tiết 2:
I.Tỡm hi?u chung:
2. Tác giả:
- Emondo Dơ Amixi sinh năm 1846 mất năm 1908.
- Quê: Xứ Liguria vùng biển tây bắc nước Ý.
Là nhà hoạt động xã hội, nhà văn lỗi lạc, giàu lòng nhân ái.
- Ông có một sự nghiệp văn học đồ sộ gồm nhiều thể loại.
1. Đọc:
3. Tác phẩm:
Là trang nhật ký được En-ri-co ghi lại vào thứ 5 ngày 10 tháng 11, kể về nội dung lá thư của người cha viết, khi cậu bé mắc lỗi với người mẹ yêu quý của mình.
b. Đại ý:
c.Thể loại:
Văn bản “ Mẹ tôi” trích trong tập truyện “Những tấm lòng cao cả”
a. Xuất xứ:
Thư từ - Biểu cảm
4. Bố cục:
Phần 1: Từ đầu đến “xúc động vô cùng”
Lời tự bộc lộ của đứa con.
Phần 2: Đoạn còn lại
Tình cảm, thái độ của người cha khi con mắc lỗi và gợi lại trong cậu tình mẫu tử thiêng liêng.
2 phần
1. Lời tự bạch của đứa con
II. Phân tích van b?n:
Nêu nguyên nhân người bố viết thư: Con vô lễ với mẹ
Nêu mục đích viết thư của bố:
+ Bày tỏ thái độ, tình cảm của mình trước hành vi của con.
+ Gợi lại trong con tình mẫu tử thiêng liêng.
- Tác dụng của lá thư: “Làm cậu bé xúc động vô cùng”.
 Cách mở bài ngắn gọn, súc tích mở ra cho Enrico và chúng ta một cách cảm nhận mới mang đậm chất nhân văn về nội dung của văn bản.
2. Nội dung bức thư
“…En-ri-co của bố ạ!... Bố rất yêu con….con là niềm hi vọng tha thiết nhất đời bố…sự hỗn láo của con như một nhát dao đâm vào tim Bố vậy… bố đau đớn vì con hư! tủi nhục vì bố mẹ có đứa con thiếu giáo dục…Việc như thế con không bao giờ được tái phạm nữa…con phải xin lỗi mẹ…xin mẹ hôn con…xóa đi dấu vết của sự vong ơn bội nghĩa, thà bố không có con còn hơn con bội bạc với mẹ…. Con đừng hôn bố…Trước mặt cô giáo con đã thiếu lễ độ với mẹ…”
- Vì rất yêu con nên càng đau đớn trước lầm lỗi của con.
- Thái độ nghiêm khắc và quyết liệt yêu cầu con sửa lỗi.
a. Tình cảm, thái độ và lời nhắn nhủ của bố dành cho Enrico:
a.1. Tình cảm, thái độ :
Bố muốn con nhớ: "Tình yêu thương kính trọng cha mẹ là tình cảm thiêng liêng hơn cả"

( Lời của bố hay chính là bức thông điệp dành cho mọi người: Tình cảm cha mẹ con cái là một tình cảm thiêng liêng.)
=> Enrico cú m?t ngu?i cha m?u m?c, sõu s?c, th?u hi?u d?o lý.
a.2. Lời nhắn nhủ :
2. Nội dung bức thư
b. Hình ảnh người mẹ
“…Bố nhớ, cách đây mấy năm, mẹ đã phải thức suốt đêm, cúi mình trên chiếc nôi, trông chừng hơi thở hổn hển của con quằn quại vì nỗi lo sợ, khóc nức nở khi nghĩ rằng có thể mất con đi!...Người mẹ sẵn sàng bỏ hết một năm hạnh phúc để tránh cho con một giờ đau đớn, người mẹ có thể đi ăn xin để nuôi con, có thể hi sinh tính mạng để cứu sống con…”
Đọc đoạn văn sau và chú ý những cụm từ được gạch chân, qua đó hãy cho biết em đã cảm nhận được những nét đẹp gì trong phẩm chất của người mẹ En-ri-co?
b. Hình ảnh người mẹ:
Yêu thương con sâu sắc.
Dịu dàng và hiền hậu.
Giàu đức hi sinh và hết lòng tận tụy vì con.
“…Hãy nghĩ kỹ điều này, Enrico ạ: Trong đời, con có thể trải qua những ngày buồn thảm nhưng ngày buồn thảm nhất tất sẽ là ngày mà con mất mẹ.
Khi đã khôn lớn, trưởng thành, khi các cuộc đấu tranh đã tôi luyện con thành dũng cảm có thể có lúc con sẽ mong ước thiết tha được nghe lại tiếng nói của mẹ, được mẹ dang tay ra đón vào lòng. Dù có lớn khôn, khỏe mạnh thế nào đi chăng nữa, con sẽ vẫn thấy mình là một đứa trẻ tội nghiệp, yếu đuối và không được chở che. Con sẽ cay đắng nhớ lại những lúc làm cho mẹ đau lòng… Con không thể sống thanh thản, nếu đã làm cho mẹ buồn phiền. Dù có hối hận, có cầu xin linh hồn mẹ tha thứ tất cả cũng chỉ vô ích mà thôi. Lương tâm con sẽ không một phút nào yên tĩnh. Hình ảnh dịu dàng và hiền hậu của mẹ sẽ làm tâm hồn con như bị khổ hình…”
Đoạn văn dưới đây cho em cảm nhận như thế nào về vai trò của người mẹ trong suốt cuộc đời của Enrico? Qua đó, em có liên tưởng gì về mẹ của mình?
- Yêu thương con sâu sắc.
- Giàu đức hi sinh và hết lòng tận tụy vì con.
- Dịu dàng và hiền hậu.
b. Hình ảnh người mẹ
- Mẹ là chỗ dựa tinh thần vững chắc cho con suốt cuộc đời.
 Phẩm chất cao đẹp, xứng đáng để chúng ta tôn thờ, kính trọng.
c. Hình ảnh đứa con:
- Yêu thương con sâu sắc.
- Giàu đức hi sinh và hết lòng tận tụy vì con.
- Dịu dàng và hiền hậu.
b. Hình ảnh người mẹ:
- Mẹ là chỗ dựa tinh thần vững chắc cho con suốt cuộc đời.
 Phẩm chất cao đẹp, xứng đáng để chúng ta tôn thờ, kính trọng.
c. Hình ảnh đứa con:
- Bồng bột nhưng hiếu thảo, có tấm lòng hướng thiện.
Theo em, ý nào dưới đây đúng cho câu hỏi: Tại sao người bố không trực tiếp bày tỏ suy nghĩ, thái độ của mình với con mà lại viết thư? Cách bày tỏ ấy có tác dụng gì đối với cậu bé?

Vì bố ở xa không về tâm sự trực tiếp được.

Nhằm cảnh cáo con về hành động thiếu lễ độ với mẹ trước cô giáo.

C. Vừa bày tỏ được thái độ nghiêm khắc, tình phụ tử sâu sắc vừa thể hiện cách giáo dục con tinh tế kín đáo của bố mà không làm tổn thương đến lòng tự trọng của cậu bé (Enrico cảm động mà sửa lỗi).
3. Tác dụng của hình thức thể hiện văn bản
a. Hình thức trình bày: viết thư
(Đây là một trong 9 bức thư của bố mẹ gửi cho Enrico - 6 lá của bố, 3 lá của mẹ)
- Bộc lộ sâu sắc, tinh tế suy nghĩ, tình cảm của người viết.
- Có hiệu quả giáo dục cao.


Văn bản là một bức thư của người bố gửi cho con,nhưng tại sao tác giả lại lấy nhan đề là “Mẹ tôi”? (“Mẹ” lại vắng mặt trong câu chuyện )
3. Tác dụng của hình thức thể hiện văn bản
a. Hình thức trình bày: viết thư
(Đây là một trong 9 bức thư của bố mẹ gửi cho Enrico - 6 lá của bố, 3 lá của mẹ)
- Bộc lộ sâu sắc, tinh tế suy nghĩ, tình cảm của người viết.
- Có hiệu quả giáo dục cao.
b. Ý nghĩa nhan đề bức thư:
- Hợp với hình tượng trung tâm của văn bản: Người mẹ.
- Thể hiện sâu sắc tình cảm và thái độ trân trọng của bố dành cho mẹ.
- Tăng tính khách quan cho lời tâm tình của người kể (của bố), cho sự việc và hình tượng được nói đến (là mẹ).
 Đề cao hình tượng người mẹ.
Thảo luận nhóm
Qua văn bản, em có suy nghĩ gì về gia đình Enrico? Từ đó, em thấy gia đình có ý nghĩa như thế nào đối với mỗi con người?

III. Tổng kết
Với giọng văn tha thiết nhưng nghiêm cùng với cách diễn đạt độc đáo, Nhà văn đã giúp chúng ta cảm nhận được “Mẹ tôi” là bài ca tuyệt đẹp, ca ngợi vẻ đẹp cao cả, giàu đức hi sinh của người mẹ, vẻ đẹp mẫu mực của người cha và cho ta bài học sâu sắc về đạo làm con.


IV. Luyện tập
1. Bài tập 1: Bài tập điền ô chữ
a. Em biết những câu ca dao, bài hát nào ngợi ca tấm lòng cha mẹ dành cho con cái, con cái dành cho cha mẹ?
b. Hãy hát một bài mà em thích về người mẹ (học sinh tự thể hiện).

Ai giỏi hơn ( Học sinh chọn một trong hai yêu cầu sau để trình bày )
2. Bài tập 2:
3. Bài tập 3
V. Hướng dẫn học và soạn bài
1. Bài tập về nhà
Làm bài tập 1.
Làm một bài thơ 5 chữ về mẹ
2. Chuẩn bị bài “ Từ ghép”