Van 6

Ngày soạn: 2/11/2015
Ngày giảng : /11/2015
Tiết : 22+23+24
ÔN LUYỆN VỀ CÁC PHÉP TU TỪ

A . Mục tiêu cần đạt :
Giúp học sinh :
Ôn luyện để nắm vững đặc điểm của các phép tu từ đã học : So sánh,nhân hoá, ẩn dụ, hoán dụ.
Hiểu sâu hơn giá trị biểu đạt mà các phép tu từ đem lại trong cách diễn đạt.
B . Tổ chức các hoạt động dạy học :
1. Tổ chức
2. Kiểm tra : Đọc bài văn viết ở nhà( ba em đọc bài trước lớp - giáo viên lắng nghe,nhận xét và sửa lỗi)
3. Bài mới :
I. Bài tập cơ bản:
Bài 1:
a.Thế nào là phép so sánh ? Có mấy kiểu so sánh ? Cho ví dụ ?
b.Tìm các câu thơ có hình ảnh so sánh trong bài “ Quê hương” của Đỗ Trung Quân? Phân tích một hình ảnh mà em thú vị nhất?
Trả lời:
a.So sánh là đối chiếu sự vật này với sự vật khác có nét tương đồng .
- Có hai kiểu so sánh là :
+ So sánh ngang bằng : Như, tựa như, là, …
+ So sánh không ngang bằng : Chẳng bằng, hơn, hơn là…
Học sinh tự lấy ví dụ :
GV đưa ra một số ví dụ để học sinh tham khảo( tài liệu 108 bài tập Tiếng Việt tr 92
b. các câu thơ có hình ảnh so sánh trong bài “Quê hương” của Đỗ Trung Quân là:

Quê hương là chùm khế ngọt,
Cho con trèo hái mỗi ngày.
Quê hương là đường đi học,
Con về rợp bướm vàng bay.
Quê hương là con diều biếc,
Tuổi thơ con thả trên đồng.
Quê hương là con đò nhỏ,
Êm đềm khua nước ven sông.
Quê hương là cầu tre nhỏ,
Mẹ về nón lá nghiêng che…
Phân tích một hình ảnh so sánh : Học sinh tự chọn
Đoạn văn mẫu: Tài liệu 108 bài tập Tiếng Việt tr 93( giáo viên đọc cho học sinh tham khảo)
Bài tập 2 :
a. Nhân hoá là gì? Có mấy kiểu nhân hoá? Cho ví dụ?
b. Chỉ rõ hình ảnh nhân hoá và giá trị của phép tu từ trong khổ thơ sau:
“ Đất nước bốn nghìn năm
Vất vả và gian lao
Đất nước như vì sao
Cứ đi lên phía trước”
( Mùa xuân nho nhỏ – Thanh HảI )
Trả lời :
a. Nhân hoá là gọi hoặc tả con vật, cây cối, đồ vật,…bằng những từ ngữ vốn được dùng để gọi hoặc tả con người .Phép nhân hoá làm cho thế giới loài vật trở nên gần gũi với con người hoặc biểu thị được suy nghĩ tình cảm của con người.
+ Có ba kiểu nhân hoá thường gặp là :
Dùng những từ vốn gọi người để gọi vật
Dùng những từ vốn chỉ hoạt động, tính chất của người để chỉ hoạt động, tính chất của vật.
Trò chuyện, xưng hô với vật như đối với người.
b. Nhà thơ Thanh Hải có một cái nhìn sâu sắc và tự hào về chiều dài lịch sử bốn nghìn năm của đất nước. Đất nước- Tổ quốc được nhân hoá như bà mẹ tần tảo “ vất vả và gian lao”. Giang sơn gấm vóc đã thấm biết bao máu và mồ hôi qua những năm tháng thăng trầm của lịch sử :
“ Đất nước bốn nghìn năm
Vất vả và gian lao”
Đất nước ấy còn được so sánh như “ vì sao”, một câu thơ so sánh đặc sắc và hàm súc. Sao là nguồn sáng kì diệu của thiên hà, là vẻ đẹp của bầu trời đêm, là hiện thân của sự vĩnh hằng vũ trụ. Nghệ thuật so sánh tạo nên một hình ảnh ca ngợi đất nước tráng lệ, trường tồn. Đất nước đang hướng về tương lai, còn nhiều thử thách, gian lao, nhưng đất nước “cứ đi lên phía trước”. Chữ “cứ” làm cho ý thơ được khẳng định. Với sức mạnh nhân nghĩa và ý chí tự cường, dân tộc ta nhất định sẽ vượt qua mọi khó khăn, không một thế lực tàn bạo nào có thể ngăn nổi . Với cách sử dụng khéo léo phép tu từ so sánh và nhân hoá, lời thơ đã thể hiện một niềm tin sáng ngời : “Đất nước như vì sao
Cứ đi lên phía trước”
Bài tập 3: Xác định biện pháp tu từ trong các ví dụ dưới đây? Gạch chân dưới các hình ảnh tu từ.
a. Lúa đã chen vai đứng cả dậy.
(Trần Đăng