Vai trò của người dạy

VAI TRÒ CỦA NGƯỜI DẠY THEO QUAN ĐIỂM CỦA SƯ PHẠM TƯƠNG TÁC
NGUYỄN THỊ THUÝ
CĐSP HÀ TÂY 4/2009
Mục tiêu
Nhận diện 4 vai trò cơ bản của người dạy theo quan điểm SPTT
Mô tả quan hệ tương tác giữa vai trò người dạy và cơ chế vận hành của bộ máy học
Phân tích những nhiệm vụ chính của người dạy trong 4 vai trò
Hình thành kỹ năng tự điều chỉnh sư phạm

Triết lí về phương pháp
Học phương pháp chứ không học dữ liệu
Phương pháp tốt là làm đơn giản những cái vốn phức tạp; phương pháp tồi là làm phức tạp những cái vốn đơn giản .
Phương pháp là linh hồn của một nội dung đang vận động
Triết lí về người thầy
Thầy giáo tồi chỉ truyền đạt chân lí ; thầy giáo giỏi dạy cách tìm ra chân lí .
Người thầy bình thường chỉ nói cái mình biết.
Người thầy giỏi biết lắng nghe và giải thích.
Người thầy vĩ đại biết cách dạy hấp dẫn.
Người thầy xuất chúng biết dạy cách học.
Thầy giỏi vừa dạy ta hiểu ,vừa dạy ta làm.
I. Vai trò của người dạy
4. Huấn luyện viên
Cố vấn, trợ giúp
Người định hướng
Định hướng (lập kế hoạch, mục tiêu), chỉ ra cách thức hiệu quả đạt mục tiêu
Kích thích, theo dõi, điều chỉnh động cơ và cách thức phù hợp cho hoạt động học của người học
Đưa ra chỉ dẫn và lựa chọn cho các cách (kiểu) học khác nhau: tăng tính chủ động, tự do cho người học
Người dạy cần phải làm gì trong vai trò người định hướng?
Người chỉ dẫn
Lập chương trình học tập, cung cấp các thông tin liên quan đến nội dung và nhiệm vụ người học cần thực hiện
Thực hiện chặt chẽ theo m?t qui trình định sẵn
Kiểm soát toàn bộ tiến trình dạy học

Người dạy cần phải làm gì trong vai trò người chỉ dẫn?
Người hỗ trợ
Tạo cơ hội cho người học chủ động xây dựng kế hoạch học tập và lựa chọn các cách thức đạt mục tiêu
Sẵn sàng "nhảy vào cuộc" khi cần thiết, khi có yêu cầu từ phía người học
Theo sát, kịp thời điều chỉnh hướng đi nếu "tàu chệch hướng"!
Người dạy cần phải làm gì trong vai trò người hỗ trợ?
Thầy giáo là ai?
Hãy làm một thuyền trưởng trao tay lái cho thuyền viên , đứng cạnh anh ta và hãy ra tay khi cần thiết.
Người huấn luyện viên
Chỉ đạo quá trình thực hiện các nhiệm vụ học tập
Dẫn dắt người học chủ động thực hiện các thao tác học tập để hình thành kỹ năng (thực hành/ứng dụng)
Điều chỉnh các thao tác (tư duy, hành động) chưa chuẩn xác của người học
Người dạy cần phải làm gì trong vai trò người huấn luyện viên?
Thầy giáo là ai?
Hãy đóng vai trò của một hướng dẫn viên du lịch : vạch ra lịch trình , theo sát để hướng dẫn trong suốt lịch trình , ra tay giúp đỡ khi cần thiết , truyền kinh nghiệm và kĩ năng để thực hiện hành trình tới đích.
II. quan hệ tương tác giữa vai trò người dạy và cơ chế vận hành của bộ máy học
Người dạy thực hiện các vai trò như thế nào để kích thích bộ máy học hoạt động tích cực?
Tiếp thu
Nhận, truyền
Nhận, xửlý,
lưu giữ thông tin
Chấp nhận,
từ chối
Cơ chế bộ máy học
Lưu ý!!!
Việc phân định vai trò người dạy chỉ mang tính tương đối
Cần biết kết hợp thực hiện nhiệm vụ của các vai trò người dạy trong quá trình dạy học, bởi tính hiệu quả của các vai trò phụ thuộc vào:
Đặc thù, bản chất, độ khó. của mục tiêu, môn học/bài học
Đối tượng người học: trình độ, tâm sinh lý, tuổi tác, văn hoá.
Năng lực trình độ của chính người dạy
Các yếu tố bên ngoài: thòi gian, điều kiện.



iii. Kết luận
Để phối hợp thực hiện hiệu quả các vai trò, người dạy cần thiết lập một môi trường học tập "an toàn", tích cực gồm các thành tố sau:
- Định hướng
- Lập kế hoạch
- Tổ chức hoạt động học
- "Phản ánh hoạt động"
định hướng
Khi bắt đầu một chủ đề mới giáo viên cần:
Tìm hiểu về nội dung chủ đề
Xác định mối quan hệ với các chủ đề đã học trước đó
Kiểm tra kiến thức cơ bản có liên quan
Xác định mục tiêu cần học của chủ đề mới
Chỉ dẫn các hoạt động học tập cần thiết
Xác định các mục đích dạy học cần đạt
Xác định các nguồn hỗ trợ dạy học
Xác định những vấn đề khó/ dễ hiểu nhầm khi dạy học chủ đề này.
Lập kế hoạch
Khi bắt đầu một chủ đề mới giáo viên cần:
Chỉ dẫn và dự tính thời gian nghiên cứu trước chủ đề (định hướng nguồn hỗ trợ, đọc tài liệu, xác định những vấn đề theo định hướng nhiệm vụ...)
Lên kế hoạch và thời gian dạy học
Xây dựng nội quy thực hiện dạy học
Xác định tiêu chí đánh giá hiệu quả học tập
Chỉ dẫn các hình thức dạy học cụ thể
Định hướng bài tập hoặc nhiệm vụ học tập tiếp theo
Tổ chức các hoạt động học tập
Khi dạy học một chủ đề mới giáo viên cần:
Chỉ dẫn các hoạt động /hình thức phưương pháp học tập theo mục tiêu và nội dung
Gợi ý cách thức chiếm lĩnh nội dung (xây dựng bản đồ khái niệm, bảng tổng kết, graph...)
Cách thức thu thập thông tin bổ trợ học tập
Giúp định hướng thực hiện các nhiệm vụ học tập.
Tham gia hỗ trợ các hoạt động của ngươì học và có những phản hồi tích cực để tăng cường tính chủ động, sáng tạo và tinh thần hợp tác của người học.
Phản ánh hoạt động
Dành thời gian và tạo cơ hội tối đa để người học trình bày và thảo luận kết quả từ các hoạt động học tập
Giúp người học tự đánh giá và điều chỉnh phương pháp học tập để đạt kết quả tốt hơn
Xây dựng các hình thức kiểm tra mức độ đạt hiệu quả dạy học
Công bố các tiêu chí đánh giá thường xuyên kết quả học tập
Thường xuyên lấy ý kiến phản hồi của người học về hiệu quả hoạt động dạy học và những mong muốn cải thiện để điều chỉnh
Xin trân trọng cám ơn!