Tuần 8. Dấu ngoặc kép

Thứ
Dấu ngoặc kép
LUYỆN TỪ VÀ CÂU
_ Học sinh nhắc lại cách viết tên người tên địa lí nước ngoài? Nêu ví dụ?
KIỂM TRA BÀI CŨ


LUYỆN TỪ VÀ CÂU
Thứ
Dấu ngoặc kép
1. Những từ ngữ và câu đặt trong dấu ngoặc kép dưới đây là lời của ai? Nêu tác dụng của dấu ngoặc kép:
I. Nhận xét
Bác tự cho mình là"người lính vâng lệnh quốc dân ra mặt trận", là " đầy tớ trung thành của nhân dân". Ở Bác, lòng yêu mến nhân dân đã trở thành một sự say mê mãnh liệt. Bác nói: " Tôi chỉ có một sự ham muốn, ham muốn tột bậc, là làm sao cho nước ta hoàn toàn độc lập, dân ta được hoàn toàn tự do, đồng bào ai cũng có cơm ăn, áo mặc, ai cũng được học hành."
Theo Trường Chinh
- Những từ ngữ và câu nào được đặt trong dấu ngoặc kép?
Từ ngữ: "người lính dân lệnh quốc dân ra mặt trận", " đầy tớ trung thành của nhân dân".
Câu: "Tôi chỉ có một sự ham muốn, ham muốn tột bậc, là làm sao cho nước ta hoàn toàn độc lập, dân ta được hoàn toàn tự do, đồng bào ai cũng có cơm ăn, áo mặc, ai cũng được học hành".
- Những từ ngữ và câu đó là lời của ai ?
Là lời của Bác Hồ
Nêu tác dụng của dấu ngoặc kép.
Dấu ngoặc kép dùng để đánh dấu chỗ trích dẫn lời nói trực tiếp của nhân vật. Đó có thể là:
* Một từ hay cụm từ: " người lính .", "đầy tớ ."
* Một câu trọn vẹn hay đoạn văn: "Tôi chỉ có một sự ham muốn,.."
2.Trong đoạn văn trên, khi nào dấu ngoặc kép được dùng độc lập? Khi nào dấu ngoặc kép được dùng phối hợp với dấu hai chấm?
-Dấu ngoặc kép được dùng độc lập khi lời dẫn trực tiếp chỉ là một từ hay cụm từ.
-Dấu ngoặc kép được dùng phối hợp với dấu hai chấm khi lời dẫn trực tiếp là một câu trọn vẹn hay một đoạn văn
3. Trong khổ thơ sau, từ lầu được dùng với ý nghĩa gì? Dấu ngoặc kép trong trường hợp này được dùng làm gì ?
Có bạn tắc kè hoa
Xây "lầu" trên cây đa
Rét, chơi trò đi trốn
Đợi ấm trời mới ra.
Phạm Đình Ân
II. Ghi nhớ
1.Dấu ngoặc kép thường được dùng để dẫn lời nói trực tiếp của nhân vật hoặc của người nào đó.
Nếu lời nói trực tiếp là một câu trọn vẹn hay một đoạn văn thì trước dấu ngoặc kép ta thường phải thêm dấu hai chấm.
2.Dấu ngoặc kép còn thường dùng để đánh dấu những từ ngữ được dùng với ý nghĩa đặc biệt.
III. Luyện tập
1. Tìm lời nói trực tiếp trong đoạn văn sau:
Có lần, cô giáo ra cho chúng tôi một đề văn ở lớp: "Em đã làm gì để giúp đỡ mẹ?"
Tôi loay hoay mất một lúc, rồi cầm bút và bắt đầu viết: " Em đã nhiều lần giúp đỡ mẹ. Em quét nhà rửa bát đĩa. Đôi khi, em giặt khăn mùi soa.``
Theo Pi-Vô-Na-Rô-Va
+"Em đã làm gì để giúp đỡ mẹ?"
+ " Em đã nhiều lần giúp đỡ mẹ. Em quét nhà và rửa bát đĩa. Đôi khi, em giặt khăn mùi soa."
2. Có thể đặt những lời nói trực tiếp trong đoạn văn ở bài tập 1 xuống dòng, sau dấu gạch ngang đầu dòng không? Vì sao ?
Đề bài của cô giáo và các câu văn của bạn học sinh có phải là những lời đối thoại trực tiếp giữa hai người không?
Không phải những lời đối thoại trực tiếp
Đề bài của cô giáo và các câu văn của bạn học sinh không phải dạng đối thoại trực tiếp, do đó không thể viết xuống dòng, đặt sau dấu gạch đầu dòng.
3. Em đặt dấu ngoặc kép vào chỗ nào trong các câu sau?
a) Cả bầy ong cùng nhau xây tổ. Con nào con nấy hết sức tiết kiệm vôi vữa.
Cả bầy ong cùng nhau xây tổ. Con nào con nấy hết sức tiết kiệm "vôi vữa."
Tại sao từ "vôi vữa" lại được đặt trong dấu ngoặc kép.
Vì từ "vôi vữa" ở đây không phải có nghĩa như vôi vữa con người dùng. Nó có ý nghĩa đặt biệt.
b) Trạng Quỳnh thấy có người dâng vua một mâm đào gọi là đào trường thọ thì thản nhiên lấy một quả mà ăn. Vua giận, ra lệnh chém đầu Quỳnh. Quỳnh bèn tâu:

-Tâu bệ hạ, thần thấy quả đào gọi là trường thọ mới lấy ăn,tưởng ăn vào thì được sống lâu thờ vua.Không ngờ,nuốt chưa khỏi miệng mà chết đã đến cổ. Vậy nên, xin đức vua đổi tên quả ấy là đoản thọ và trị tội kẻ xu nịnh dâng đào.
Vua nghe vậy bật cười, tha tội cho Trạng Quỳnh.
TRUYỆN DÂN GIAN VIỆT NAM
b) Trạng Quỳnh thấy có người dâng vua một mâm đào gọi là đào " trường thọ" thì thản nhiên lấy một quả mà ăn. Vua giận, ra lệnh chém đầu Quỳnh. Quỳnh bèn tâu:

-Tâu bệ hạ, thần thấy quả đào gọi là "trường thọ" mới lấy ăn,tưởng ăn vào thì được sống lâu thờ vua.Không ngờ,nuốt chưa khỏi miệng mà chết đã đến cổ. Vậy nên, xin đức vua đổi tên quả ấy là "đoản thọ" và trị tội kẻ xu nịnh dâng đào.
Vua nghe vậy bật cười, tha tội cho Trạng Quỳnh.
TRUYỆN DÂN GIAN VIỆT NAM
Thứ
LUYỆN TỪ VÀ CÂU
Dấu ngoặc kép
Củng cố
Dấu ngoặc kép có tác dụng gì?
Thứ
LUYỆN TỪ VÀ CÂU
Dấu ngoặc kép
Dặn dò
Kỳ sau: Mở rộng vốn từ: Ước mơ