Tuần 7. Từ nhiều nghĩa

Kiểm tra bài cũ:
Luyện từ và câu
Câu hỏi 1: Thế nào là từ đồng âm ?
Câu hỏi 2: Tìm từ đồng âm có trong câu sau :
Xe chở đường chạy trên đường.
LỚP 5B
rung chuông vàng
Phần xương cứng màu trắng, mọc trên hàm, dùng để cắn, giữ và nhai thức ăn.
Bộ phận nhô lên ở giữa mặt người hoặc động vật có xương sống, dùng để thở và ngửi.
Bộ phận ở hai bên đầu người và động vật dùng để nghe.
Răng
Tai
Mũi
Phần xương cứng màu trắng, mọc trên hàm, dùng để cắn, giữ và nhai thức ăn.
Bộ phận nhô lên ở giữa mặt người hoặc động vật có xương sống,dùng để thở và ngửi.
Bộ phận ở hai bên đầu người và động vật dùng để nghe.
1/Tìm nghĩa của từ ở cột B thích hợp với mỗi từ ở cột A ?
Răng
Mũi
Tai
Luyện từ và câu
TỪ NHIỀU NGHĨA
Nghĩa
gốc
Thứ sáu ngày 7 tháng 10 năm 2011
A
B
2/ Nghĩa của các từ in đậm trong khổ thơ sau có gì khác nghĩa của chúng ở bài tập 1?
Răng của chiếc cào
Làm sao nhai được ?
Mũi thuyền rẽ nước
Thì ngửi cái gì ?
Cái ấm không nghe
Sao tai lại mọc ?
2/ Nghĩa của các từ in đậm trong khổ thơ sau có gì khác nghĩa của chúng ở bài tập 1?
Răng của chiếc cào
Làm sao nhai được ?
Mũi thuyền rẽ nước
Thì ngửi cái gì ?
Cái ấm không nghe
Sao tai lại mọc ?
-Răng của chiếc cào không nhai được .
-Mũi thuyền không ngửi được .
-Tai của cái ấm không dùng để nghe .
Nghĩa chuyển
3.Nghĩa của các từ răng, mũi, tai ở bài 1 và bài 2 có gì giống nhau ?
-Răng: đều chỉ vật nhọn, sắc, sắp đều nhau thành hàng.
-Mũi : cùng chỉ bộ phận có đầu nhọn nhô ra phía trước.
-Tai : cùng chỉ bộ phận mọc ở hai bên.
Các nghĩa của từ nhiều nghĩa bao giờ cũng có mối liên hệ với nhau
Ở bài tập 1
Ở bài tập 2
Thực hiện: Nhóm 4
Luyện từ và câu
TỪ NHIỀU NGHĨA
Ghi nhớ:
1/Thế nào là từ nhiều nghĩa ?
2/Từ nhiều nghĩa có quan hệ
với nhau như thế nào?
-Từ nhiều nghĩa là từ có một
nghĩa gốc và một hay một số
nghĩa chuyển.
-Các nghĩa của từ nhiều nghĩa
bao giờ cũng có mối liên hệ
với nhau
Câu hỏi:
Luyện từ và câu
TỪ NHIỀU NGHĨA
Ghi nhớ:
Từ nhiều nghĩa là từ có một nghĩa gốc và một hay một số nghĩa chuyển.
Các nghĩa của từ nhiều nghĩa bao giờ cũng có mối liên hệ với nhau
Lưu ý
Từ đồng âm: Cổ cao và Cổ tích
Cổ tay và Cổ tích
(nghĩa hoàn toàn khác nhau)
-Từ nhiều nghĩa: Cổ cao và cổ tay
(Có mối quan hệ với nhau : bộ phận nối liền các bộ phận khác lại với nhau)
Cách phân biệt từ đồng âm và từ nhiều nghĩa:
Cổ
a) Chi Loan cổ cao ba ngấn thật đẹp.
b) Cổ tay bé Hoa vừa trắng lại vừa tròn.
c) Bà kể cho em nghe câu chuyện cổ tích rất hay.
Luyện tập:
Luyện từ và câu
TỪ NHIỀU NGHĨA
Bài 1:Trong những câu nào, các từ “mắt, chân, đầu” mang nghĩa gốc và trong những câu nào, chúng mang nghĩa chuyển ?
a) Mắt
b) Chân
c) Đầu
- Đôi mắt của bé mở to.
- Quả na mở mắt.
- Lòng ta vẫn vững như kiềng ba chân.
- Bé đau chân.
- Khi viết em đừng ngoẹo đầu.
- Nước suối đầu nguồn rất trong.
( Nghĩa gốc )
(Nghĩa chuyển)
( Nghĩa gốc )
( Nghĩa gốc )
( Nghĩa chuyển )
( Nghĩa chuyển)
III. Luyện tập
Bài 2.
*) Một số ví dụ về sự chuyển nghĩa của những từ:
Lưỡi :
Miệng:
Cổ :
tay áo, tay lái, tay ghế, tay quay,
tay bóng bàn…
Lưỡi dao, lưỡi lê, lưỡi kiếm, lưỡi liềm,
lưỡi hái, lưỡi cày, lưỡi búa, lưỡi rìu…
miệng ly, miệng chén, miệng bình,
miệng túi, miệng hố, miệng núi lửa…
cổ áo, cổ tay, cổ chai, cổ lọ, cổ bình…
lưng áo, lưng ghế, lưng đồi, lưng núi, lưng trời…
Lưng:
Tay:
Thực hiện nhóm 4
Lưỡi: lưỡi dao, lưỡi kiếm, lưỡi liềm, lưỡi cày, lưỡi rìu,..
Lưỡi dao
Lưỡi rìu
Miệng: miệng ly, miệng chén, miệng bình, miệng túi, miệng hố,...

Miệng hố
Miệng
ly
Cổ: cổ tay, cổ áo, cổ chai, cổ bình,….
cổ áo
cổ chai
Tay: tay áo, tay quay, tay lái,….
Tay lái
Tay áo
Lưng: lưng ghế, lưng núi, lưng trời, lưng đèo, lưng đê,...

Lưng đèo
CHÀO TẠM BIỆT
Quý thầy giáo, cô giáo
Thực hiện: Nguyễn Khắc Thêm
Bình Tân, ngày 5 tháng 10 năm 2011