Tuần 7. Từ nhiều nghĩa

Nhiệt liệt chào mừng các thầy ,cô giáo
tới dự giờ với lớp 5A !
Môn :Toán
Giáo viên : Phạm Thị Thanh Xuân









Thứ tư ngày 20 tháng 10 năm 2010
LUYỆN TỪ VÀ CÂU
Thế nào là từ đồng âm ?
Việc dùng từ đồng âm để chơi chữ có tác dụng gì?
Thứ tư ngày 20 tháng 10 năm 2010
LUYỆN TỪ VÀ CÂU
TỪ NHIỀU NGHĨA
Thứ tư ngày 20 tháng 10 năm 2010
LUYỆN TỪ VÀ CÂU
TỪ NHIỀU NGHĨA
1. Tìm nghĩa ở cột B thích hợp với mỗi từ ở cột A :
I, Nhận xét
Thứ tư ngày 20 tháng 10 năm 2010
LUYỆN TỪ VÀ CÂU
TỪ NHIỀU NGHĨA
Tai : Bộ phận ở hai bên đầu người và động vật, dùng để nghe.
Mũi : Bộ phận nhô lên ở giữa mặt người hoặc động vật có xương sống, dùng để thở và để ngửi.
Nghĩa của từ : Răng, mũi, tai này là nghĩa ban đầu
của từ được gọi là nghĩa gốc .
Thứ tư ngày 20 tháng 10 năm 2010
LUYỆN TỪ VÀ CÂU
TỪ NHIỀU NGHĨA
Nghiã gốc là nghĩa ban đầu (nghĩa chính) của từ.
.
Em hiểu thế nào là nghĩa gốc của từ ?
Thứ tư ngày 20 tháng 10 năm 2010
LUYỆN TỪ VÀ CÂU
TỪ NHIỀU NGHĨA
2. Tìm nghĩa của các từ răng, mũi, tai trong khổ thơ này có gì khác nghĩa của chúng ở bài tập 1 ?
Răng của chiếc cào
Làm sao nhai được?
Mũi thuyền rẽ nước
Thì ngửi được đâu?
Cái ấm không nghe
Sao tai lại mọc?...
Quang Huy
Thứ tư ngày 20 tháng 10 năm 2010
LUYỆN TỪ VÀ CÂU
TỪ NHIỀU NGHĨA
THẢO LUẬN NHÓM
VỀ NỘI DUNG BÀI 2
Thứ tư ngày 20 tháng 10 năm 2010
LUYỆN TỪ VÀ CÂU
TỪ NHIỀU NGHĨA
Răng
của chiếc cào
Làm sao nhai được ?
Chỉ răng của chiếc cào không dùng để nhai, cắn xé thức ăn được. Chỉ dụng cụ trong lao động.
Chiếc cào gỗ
răng cào
2. Nghĩa của các từ in đậm trong khổ thơ sau khác với nghĩa của chúng ở bài tập 1 là:
Thứ tư ngày 20 tháng 10 năm 2010
LUYỆN TỪ VÀ CÂU
TỪ NHIỀU NGHĨA
thuyền rẽ nước
Thì ngửi cái gì ?
Phần nhô ra của con thuyền.
Mũi của con thuyền không
thể ngửi được .
Mũi thuyền
M ũi
Thứ tư ngày 20 tháng 10 năm 2010
LUYỆN TỪ VÀ CÂU
TỪ NHIỀU NGHĨA
Cái ấm không nghe
Sao tai lại mọc ?...
Tai của cái ấm ở hai bên móc quai dùng để cầm, xách.
Tai ấm
Thứ tư ngày 20 tháng 10 năm 2010
LUYỆN TỪ VÀ CÂU
TỪ NHIỀU NGHĨA
Nghĩa của từ tai trong “ tai ấm ” là nghĩa chuyển.
Nghĩa của từ mũi trong“Mũi thuyền”
là nghĩa chuyển.
Nghĩa của từ răng trong
“răng của chiếc cào” là nghĩa chuyển.
- Răng
- Mũi
- Tai
Thứ tư ngày 20 tháng 10 năm 2010
LUYỆN TỪ VÀ CÂU
TỪ NHIỀU NGHĨA
Em hiểu thế nào là nghĩa chuyển?
Nghĩa chuyển là nghĩa được hình thành trên
cơ sở nghĩa gốc của từ.
Thứ tư ngày 20 tháng 10 năm 2010
LUYỆN TỪ VÀ CÂU
TỪ NHIỀU NGHĨA
Thảo luận theo bàn
về nội dung bài 3
Nghĩa của các từ răng, mũi, tai ở bài tập 1 và
bài tập 2 có gì giống nhau ?
Thứ tư ngày 20 tháng 10 năm 2010
LUYỆN TỪ VÀ CÂU
TỪ NHIỀU NGHĨA
Răng
Nghĩa giống nhau ở chỗ : Đều chỉ vật sắc, nhọn sắp đều nhau thành hàng.
Nghĩa của các từ răng, mũi, tai ở bài tập 1 và bài
tập 2 có gì giống nhau ?
Thứ tư ngày 20 tháng 10 năm 2010
LUYỆN TỪ VÀ CÂU
TỪ NHIỀU NGHĨA
3. Nghĩa của các từ răng, mũi, tai ở bài tập 1 và bài tập 2 có gì giống nhau ?
Mũi
Nghĩa giống nhau ở chỗ : Cùng chỉ một bộ phận có đầu nhọn nhô ra phía trước.
Thứ tư ngày 20 tháng 10 năm 2010
LUYỆN TỪ VÀ CÂU
TỪ NHIỀU NGHĨA
3. Nghĩa của các từ răng, mũi, tai ở bài tập 1 và bài tập 2 có gì giống nhau ?
Tai
Nghĩa giống nhau ở chỗ : Cùng chỉ một bộ phận mọc ra ở hai bên, chìa ra như cái tai.
Thứ tư ngày 20 tháng 10 năm 2010
LUYỆN TỪ VÀ CÂU
TỪ NHIỀU NGHĨA
Em hiểu thế nào là từ nhiều nghĩa ?
Những từ: “Răng, mũi, tai” trong 2 bài tập trên gọi là gì ?
Em có nhận xét gì về mối quan hệ giữa nghĩa gốc và nghĩa chuyển của từ nhiều nghĩa ?
Thứ tư ngày 20 tháng 10 năm 2010
LUYỆN TỪ VÀ CÂU
TỪ NHIỀU NGHĨA
III. Luyện tập
1. Trong những câu nào, các từ mang
và trong những câu nào, chúng mang ?
mắt, chân, đầu
nghĩa gốc
nghĩa chuyển
- Đôi mắt của bé mở to.
- Quả na mở mắt.

- Lòng ta vẫn vững như kiềng ba chân.
- Bé bị đau chân.

- Khi viết em đừng ngoẹo đầu.
- Nước suối đầu nguồn rất trong.
a) Mắt
b) Chân
c) Đầu
Thứ tư ngày 20 tháng 10 năm 2010
LUYỆN TỪ VÀ CÂU
TỪ NHIỀU NGHĨA
- Đôi mắt của bé mở to.
- Quả na mở mắt.
mắt
Nghĩa gốc
mắt
Nghĩa chuyển
Chỉ mắt để nhìn.
Một bộ phận của cơ
thể con người
Chỉ mắt của quả na,
không để nhìn
III. Luyện tập
Thứ tư ngày 20 tháng 10 năm 2010
LUYỆN TỪ VÀ CÂU
TỪ NHIỀU NGHĨA

- Lòng ta vẫn vững như kiềng ba .
- Bé bị đau .
chân
chân
Nghĩa gốc
Nghĩa chuyển
Chỉ cái kiềng có ba
chân để đun nấu.
Chỉ cái chân một bộ phận cơ thể
con người dùng để đi
từ chỗ này ra chỗ khác.
III. Luyện tập
Thứ tư ngày 20 tháng 10 năm 2010
LUYỆN TỪ VÀ CÂU
TỪ NHIỀU NGHĨA
- Khi viết em đừng ngoẹo .
- Nước suối nguồn rất trong.
đầu
đầu
Nghĩa gốc
Nghĩa chuyển
Chỉ cái đầu của em bé.
Một bộ phận con người
Chỉ nơi bắt đầu của con suối
III. Luyện tập
Thứ tư ngày 20 tháng 10 năm 2010
LUYỆN TỪ VÀ CÂU
TỪ NHIỀU NGHĨA
Em có nhận xét gì về các từ : Mắt, chân, đầu
trong các ý a, b, c ở bài tập 1 ?
III. Luyện tập
Thứ tư ngày 20 tháng 10 năm 2010
LUYỆN TỪ VÀ CÂU
TỪ NHIỀU NGHĨA
2. Các từ chỉ bộ phận cơ thể của người và động
vật thường là những từ nhiều nghĩa.
Hãy tìm một số ví dụ về sự chuyển nghĩa của những từ sau :
lưỡi, miệng, cổ, tay, lưng.
III. Luyện tập
Thứ tư ngày 20 tháng 10 năm 2010
LUYỆN TỪ VÀ CÂU
TỪ NHIỀU NGHĨA
lưỡi :
lưỡi liềm;
lưỡi hái
; lưỡi dao

;lưỡi rìu…

lưỡi rìu…

III. Luyện tập
Thứ tư ngày 20 tháng 10 năm 2010
LUYỆN TỪ VÀ CÂU
TỪ NHIỀU NGHĨA
Miệng :
miệng bát;
miệng túi
; miệng bình
; miệng túi
; miệng núi lửa...
miệng bát
miệng núi lửa
III. Luyện tập
Thứ tư ngày 20 tháng 10 năm 2010
LUYỆN TỪ VÀ CÂU
TỪ NHIỀU NGHĨA
cổ :
Cổ chai
Cổ bình
; Cổ bình
Cổ áo; cổ tay ; cổ chân...
; Cổ lọ
III. Luyện tập
Thứ tư ngày 20 tháng 10 năm 2010
LUYỆN TỪ VÀ CÂU
TỪ NHIỀU NGHĨA
Tay áo ; tay nghề ; tay quay ; tay tre ;
tay bóng bàn ; tay chân...
Tay :
Tay quay
Tay áo
III. Luyện tập
Thứ tư ngày 20 tháng 10 năm 2010
LUYỆN TỪ VÀ CÂU
TỪ NHIỀU NGHĨA
Lưng ghế; lưng đồi ; lưng núi ; lưng trời ; lưng đê...
lưng :
lưng ghế
lưng trời
III. Luyện tập
Thứ tư ngày 20 tháng 10 năm 2010
LUYỆN TỪ VÀ CÂU
TỪ NHIỀU NGHĨA
Có nhận xét gì về những từ : lưỡi, miệng, cổ, tay, lưng.
III. Luyện tập
Đố em?
Từ nhiều nghĩa có gì khác với từ đồng âm? Cho ví dụ?
Củng cố
- Từ nhiều nghĩa là từ có một nghĩa gốc và một hay một số nghĩa chuyển.
- Các nghĩa của từ nhiều nghĩa bao giờ cũng có mối liên hệ với nhau.



Xin trân trọng cảm ơn các thầy,cô giáo và các em!