Tuần 7. Từ nhiều nghĩa

LUYỆN TỪ VÀ CÂU
LỚP 5
Lê Thị Thanh Hoa
KIỂM TRA BÀI CŨ:


Dùng từ đồng âm để chơi chữ có tác dụng tạo ra những câu nói có nhiều nghĩa, gây những bất ngờ thú vị cho người đọc, người nghe.
Dùng từ đồng âm để chơi chữ có tác dụng
gì?

Luyện từ và câu
Một số câu sử dụng từ đồng âm:
Đường đến nhà máy đường còn xa lắm!
Giá bao nhiêu tiền cái mũ treo trên giá kia?
Đến hàng nem chả mà chả ăn nem!
Bác Ba dẫn ba đi xem hồ nuôi ba ba con.
Bà Năm đang la con la.
Nam vừa đi vừa đá hòn đá lăn lông lốc.
Bà già đi chợ cầu Bông,
Hỏi xem thầy bói lấy chồng lợi chăng?
Thầy bói bốc quẻ nói rằng
Lợi thì có lợi nhưng răng chẳng còn.

Luyện từ và câu
Từ nhiều nghĩa
I. Nhận xét:

Luyện từ và câu
1.Tìm nghĩa ở cột B thích hợp với mỗi từ ở cột A:
A
B
Răng
a) Bộ phận ở hai bên đầu người và động vật
dùng để nghe.
b) Phần xương cứng màu trắng, mọc trên
hàm, dùng để cắn, giữ và nhai thức ăn.
Tai
Mũi
c) Bộ phận nhô lên ở giữa mặt người hoặc
động vật có xương sống,dùng để thở và ngửi.
Từ nhiều nghĩa
I. Nhận xét:

Luyện từ và câu
1.Nghĩa ở cột B thích hợp với mỗi từ ở cột A:
A
B
Răng
a) Bộ phận ở hai bên đầu người và động vật
dùng để nghe.
b) Phần xương cứng màu trắng, mọc trên
hàm, dùng để cắn, giữ và nhai thức ăn.
Tai
Mũi
c) Bộ phận nhô lên ở giữa mặt người hoặc
động vật có xương sống,dùng để thở và ngửi.
2. Nghĩa của các từ in đậm trong khổ thơ sau có gì khác nghĩa của chúng ở bài tập 1?
Răng của chiếc cào
Làm sao nhai được?
Mũi thuyền rẽ nước
Thì ngửi cái gì?
Cái ấm không nghe
Sao tai lại mọc?...
QUANG HUY

Luyện từ và câu
Từ nhiều nghĩa
I. Nhận xét:
3.Nghĩa của từ răng, mũi, tai ở bài 1 và bài 2
có gì giống nhau?
-Răng: đều chỉ vật nhọn, sắc, sắp đều nhau thành hàng.
-Mũi: cùng chỉ bộ phận có đầu nhọn nhô ra phía trước.
-Tai: cùng chỉ bộ phận mọc ở hai bên, chìa ra như cái tai.

Luyện từ và câu
Từ nhiều nghĩa
3.Nghĩa của từ răng, mũi, tai ở bài 1 và bài 2
giống nhau ở chỗ:
I. Nhận xét:

Luyện từ và câu
Từ nhiều nghĩa
Nghĩa của từ đồng âm
Nghĩa của từ nhiều nghĩa
khác hẳn nhau.
bao giờ cũng có
mối liên hệ với nhau.
Phân biệt
khác hẳn nhau.
bao giờ cũng có
mối liên hệ với nhau.
II. Ghi nhớ
Từ nhiều nghĩa là từ có một nghĩa gốc và một hay một số nghĩa chuyển.
Các nghĩa của từ nhiều nghĩa bao giờ cũng có mối liên hệ với nhau.

Luyện từ và câu
Từ nhiều nghĩa
Thế nào là từ nhiều nghĩa?
Bao giờ nghĩa của chúng cũng ra sao?
III. Luyện tập
1.Trong những câu nào, các từ mắt, chân, đầu mang nghĩa gốc và câu nào,chúng mang nghĩa chuyển
a) Mắt
Đôi mắt của bé mở to.
Quả na mở mắt.
b) Chân
Lòng ta vẫn vững như kiềng ba chân.
Bé đau chân.
c) Đầu
Khi viết, em đừng ngoẹo đầu.
Nước suối đầu nguồn rất trong.

Luyện từ và câu
Từ nhiều nghĩa
nghĩa gốc
nghĩa gốc
nghĩa gốc
nghĩa chuyển
nghĩa chuyển
nghĩa chuyển
2. Các từ chỉ bộ phận cơ thể người và động vật thường là từ nhiều nghĩa. Hãy tìm một số ví dụ về sự chuyển nghĩa của những từ sau:
Lưỡi :
Miệng:
Cổ :
tay áo, tay lái, tay ghế, tay quay,
tay bóng bàn…
lưỡi dao, lưỡi lê, lưỡi kiếm, lưỡi liềm,
lưỡi hái, lưỡi cày, lưỡi búa, lưỡi rìu…
miệng ly, miệng chén, miệng bình,
miệng túi, miệng hố, miệng núi lửa…
cổ áo cổ tay, cổ chai, cổ lọ, cổ bình…
lưng áo, lưng bàn, lưng ghế, lưng đồi,
lưng núi, lưng trời…
Lưng:
Tay:

Luyện từ và câu
Từ nhiều nghĩa
III. Luyện tập
Một số ví dụ về sự chuyển nghĩa của những từ:
CỦNG CỐ
Thế nào là từ nhiều nghĩa?
Từ nhiều nghĩa là từ có một nghĩa gốc và một hay một số nghĩa chuyển.
Nghĩa của từ nhiều nghĩa quan hệ với nhau ra sao?


Các nghĩa của từ nhiều nghĩa
bao giờ cũng có mối liên hệ với nhau.

Luyện từ và câu
Từ nhiều nghĩa
DẶN DÒ
- Học thuộc ghi nhớ trang 67.
- Làm lại bài tập 2 vào vở.
- Chuẩn bị tiết sau:
Luyện tập về từ nhiều nghĩa trang 73.

Luyện từ và câu
Từ nhiều nghĩa