Tuần 7. Từ nhiều nghĩa

LUYỆN TỪ VÀ CÂU - LỚP 5
BÀI
Töø nhieàu nghóa
Trường Tiểu học Vạn Giã 1
Người thực hiện :Phan Thò Thu Nga
LUYỆN TỪ VÀ CÂU
LUYỆN TỪ VÀ CÂU
Thế nào là duøng töø ñoàng aâm ñeå chôi chöõ ?
Đặt câu trong đó có sử dụng từ đồng âm ñeå chôi chöõ ?
1. Kieåm tra baøi cuõ : Duøng töø ñoàng aâm ñeå chôi chöõ
Thứ ba ngày 12 tháng 10 năm 2010
LUYỆN TỪ VÀ CÂU
LUYỆN TỪ VÀ CÂU
Đặt câu trong đó có sử dụng từ đồng âm ñeå chôi chöõ ?
"Bị gạt bỏ " là nghĩa của từ " bác" trong câu nào?
Thứ ba ngày 12 tháng 10 năm 2010
Thứ ba ngày 12 tháng 10 năm 2010
LUYỆN TỪ VÀ CÂU
LUYỆN TỪ VÀ CÂU
TỪ NHIỀU NGHĨA
Thứ tư ngày 20 tháng 10 năm 2010
LUYỆN TỪ VÀ CÂU
TỪ NHIỀU NGHĨA
Đây là gì ?
Răng dùng để làm gì ?
Thứ tư ngày 20 tháng 10 năm 2010
LUYỆN TỪ VÀ CÂU
TỪ NHIỀU NGHĨA
Đây là ?
Mũi để làm gì ?
Thứ tư ngày 20 tháng 10 năm 2010
LUYỆN TỪ VÀ CÂU
TỪ NHIỀU NGHĨA
Còn đây là ?
Dùng tai để làm gì ?
Thứ tư ngày 20 tháng 10 năm 2010
LUYỆN TỪ VÀ CÂU
TỪ NHIỀU NGHĨA
1. Tìm nghĩa ở cột B thích hợp với mỗi từ ở cột A :
Mũi
Răng
Tai
c) Bộ phận nhô lên ở giữa mặt người hoặc động vật có
xương sống, dùng để thở và để gửi.
A
B
a) Bộ phận ở hai bên đầu người và động vật, dùng để nghe.
b) Phần xương cứng, màu trắng, mọc trên hàm, dùng để
cắn, giữ và nhai thức ăn.
Thứ tư ngày 20 tháng 10 năm 2010
LUYỆN TỪ VÀ CÂU
TỪ NHIỀU NGHĨA
1. Tìm nghĩa ở cột B thích hợp với mỗi từ ở cột A :
Mũi
Răng
Tai
c) Bộ phận nhô lên ở giữa mặt người hoặc động vật có
xương sống, dùng để thở và để gửi.
A
B
a) Bộ phận ở hai bên đầu người và động vật, dùng để nghe.
b) Phần xương cứng, màu trắng, mọc trên hàm, dùng để
cắn, giữ và nhai thức ăn.
Thứ tư ngày 20 tháng 10 năm 2010
LUYỆN TỪ VÀ CÂU
TỪ NHIỀU NGHĨA
Tai : Bộ phận ở hai bên đầu người và động vật, dùng để nghe.
Mũi : Bộ phận nhô lên ở giữa mặt người hoặc động vật có xương sống, dùng để thở và để gửi.
Nghĩa của từ :
Răng, mũi, tai này được gọi là nghĩa gốc ( nghĩa thực ban đầu).
Thứ tư ngày 20 tháng 10 năm 2010
LUYỆN TỪ VÀ CÂU
TỪ NHIỀU NGHĨA
Nghĩa gốc là nghĩa của từ ấy lúc ban đầu .
Em hiểu thế nào là nghĩa gốc của từ ?
Thứ tư ngày 20 tháng 10 năm 2010
LUYỆN TỪ VÀ CÂU
TỪ NHIỀU NGHĨA
2. Tìm nghĩa của các từ răng, mũi, tai trong khổ thơ này có gì khác nghĩa của chúng ở bài tập 1 ?
Răng
Mũi
của chiếc cào
Làm sao nhai được ?
thuyền rẽ nước
Thì gửi cái gì ?
Cái ấm không nghe
Sao lại mọc ?...
QUANG HUY
tai
Thứ tư ngày 20 tháng 10 năm 2010
LUYỆN TỪ VÀ CÂU
TỪ NHIỀU NGHĨA
THẢO LUẬN NHÓM ĐÔI
VỀ NỘI DUNG BÀI TẬP 2
Thứ tư ngày 20 tháng 10 năm 2010
LUYỆN TỪ VÀ CÂU
TỪ NHIỀU NGHĨA
2. Tìm nghĩa của các từ răng, mũi, tai trong khổ thơ sau có gì khác nghĩa của chúng ở bài tập 1 ?
Thứ tư ngày 20 tháng 10 năm 2010
LUYỆN TỪ VÀ CÂU
TỪ NHIỀU NGHĨA
Răng
của chiếc cào
Làm sao nhai được ?
Chỉ răng của chiếc cào không dùng để nhai, cắn xé thức ăn được. Chỉ là một dụng cụ trong lao động.
Chiếc cào sắt
Chiếc cào gỗ
răng cào
Thứ tư ngày 20 tháng 10 năm 2010
LUYỆN TỪ VÀ CÂU
TỪ NHIỀU NGHĨA
thuyền rẽ nước
Thì gửi cái gì ?
Phần nhô ra của con thuyền.
Mũi của cái thuyền không
thể ngửi được .
Mũi thuyền
Mũi
Thứ tư ngày 20 tháng 10 năm 2010
LUYỆN TỪ VÀ CÂU
TỪ NHIỀU NGHĨA
Cái ấm không nghe
Sao tai lại mọc ?...
Tai của cái ấm ở hai bên móc quai dùng để cầm, xách.
Tai ấm
Thứ tư ngày 20 tháng 10 năm 2010
LUYỆN TỪ VÀ CÂU
TỪ NHIỀU NGHĨA
Nghĩa của từ tai trong “ tai ấm ”. Là nghĩa chuyển.
Nghĩa của từ mũi trong“Mũi thuyền rẽ nước”.
Là nghĩa chuyển.
Nghĩa của từ răng trong
“răng của chiếc cào”. Là nghĩa chuyển.
- Răng
- Mũi
- Tai
Thứ tư ngày 20 tháng 10 năm 2010
LUYỆN TỪ VÀ CÂU
TỪ NHIỀU NGHĨA
Em hiểu thế nào là nghĩa chuyển ?
Nghĩa chuyển là nghĩa được hình thành trên
cơ sở nghĩa gốc của từ.
Thứ tư ngày 20 tháng 10 năm 2010
LUYỆN TỪ VÀ CÂU
TỪ NHIỀU NGHĨA
Nghĩa của các từ :
răng, mũi, tai,
ở bài tập 1 và bài tập 2
có gì giống nhau ?
Thảo luận nhóm bàn
về nội dung bài tập 3
Thứ tư ngày 20 tháng 10 năm 2010
LUYỆN TỪ VÀ CÂU
TỪ NHIỀU NGHĨA
Nghĩa của các từ :
Răng
Nghĩa giống nhau ở chỗ : Đều chỉ vật sắc, nhọn sắp đều nhau thành hàng.
răng, mũi, tai,
ở bài tập 1 và bài tập 2
có gì giống nhau ?
Thứ tư ngày 20 tháng 10 năm 2010
LUYỆN TỪ VÀ CÂU
TỪ NHIỀU NGHĨA
3. Nghĩa của các từ răng, mũi, tai ở bài tập 1 và bài tập 2 có gì giống nhau ?
Mũi
Nghĩa giống nhau ở chỗ : Cùng chỉ một bộ phận có đầu nhọn nhô ra phía trước.
Thứ tư ngày 20 tháng 10 năm 2010
LUYỆN TỪ VÀ CÂU
TỪ NHIỀU NGHĨA
3. Nghĩa của các từ răng, mũi, tai ở bài tập 1 và bài tập 2 có gì giống nhau ?
Tai
Nghĩa giống nhau ở chỗ : Cùng chỉ một bộ phận mọc ra ở hai bên, chìa ra như cái tai.
Thứ tư ngày 20 tháng 10 năm 2010
LUYỆN TỪ VÀ CÂU
TỪ NHIỀU NGHĨA
Em hiểu thế nào là từ nhiều nghĩa ?
Có nhận xét gì về nghĩa của các từ “ răng, mũi, tai ” trong bài tập1 ?
Những từ: “Răng, mũi, tai” trong 2 bài tập trên gọi là gì ?
Có nhận xét gì về mối quan hệ giữa nghĩa gốc và nghĩa chuyển của từ nhiều nghĩa ?
Thứ tư ngày 20 tháng 10 năm 2010
LUYỆN TỪ VÀ CÂU
TỪ NHIỀU NGHĨA
2. Luyện tập
1. Trong những câu nào, các từ mang
và trong những câu nào, chúng mang ?
mắt, chân, đầu
nghĩa gốc
nghĩa chuyển
- Đôi mắt của bé mở to.
- Quả na mở mắt.

- Lòng ta vẫn vững như kiềng ba chân.
- Bé bị đau chân.

- Khi viết em đừng ngoẹo đầu.
- Nước suối đầu nguồn rất trong.
a) Mắt
b) Chân
c) Đầu
Đọc nội dung bài tập 1 này ?
Nêu yêu cầu bài tập 1 ?
Thứ tư ngày 20 tháng 10 năm 2010
LUYỆN TỪ VÀ CÂU
TỪ NHIỀU NGHĨA
- Đôi mắt của bé mở to.
- Quả na mở mắt.
mắt
Nghĩa gốc
mắt
Nghĩa chuyển
Chỉ mắt để nhìn.
Một bộ phận của cơ
thể con người
Chỉ mắt của quả na,
không để nhìn được
2. Luyện tập
Thứ tư ngày 20 tháng 10 năm 2010
LUYỆN TỪ VÀ CÂU
TỪ NHIỀU NGHĨA

- Lòng ta vẫn vững như kiềng ba .
- Bé bị đau .
chân
chân
Nghĩa gốc
Nghĩa chuyển
Chỉ cái kiềng có ba
chân để đun nấu.
Chỉ cái chân một bộ phận cơ thể
con người dùng để đi di
chuyển từ chỗ này ra chỗ khác.
2. Luyện tập
Thứ tư ngày 20 tháng 10 năm 2010
LUYỆN TỪ VÀ CÂU
TỪ NHIỀU NGHĨA
- Khi viết em đừng ngoẹo .
- Nước suối nguồn rất trong.
đầu
đầu
Nghĩa gốc
Nghĩa chuyển
Chỉ cái đầu của em bé.
Một bộ phận con người
Chỉ nơi bắt đầu của con suối
2. Luyện tập
Thứ tư ngày 20 tháng 10 năm 2010
LUYỆN TỪ VÀ CÂU
TỪ NHIỀU NGHĨA
Có nhận xét gì về các từ : Mắt, chân, đầu
trong các ý a, b, c ở bài tập 1 ?
2. Luyện tập
Thứ tư ngày 20 tháng 10 năm 2010
LUYỆN TỪ VÀ CÂU
TỪ NHIỀU NGHĨA
2. Các từ chỉ bộ phận cơ thể của người và động
vật thường là những từ nhiều nghĩa.
Hãy tìm một số ví dụ về sự chuyển nghĩa của những từ sau :
lưỡi, miệng, cổ, tay, lưng.
2. Luyện tập
Thứ tư ngày 20 tháng 10 năm 2010
LUYỆN TỪ VÀ CÂU
TỪ NHIỀU NGHĨA
lưỡi :
lưỡi liềm;
lưỡi hái
; lưỡi dao
; lưỡi rừu...
lưỡi rừu
2. Luyện tập
Thứ tư ngày 20 tháng 10 năm 2010
LUYỆN TỪ VÀ CÂU
TỪ NHIỀU NGHĨA
Miệng :
miệng bát;
miệng túi
; miệng bình
; miệng túi
; miệng núi lửa...
miệng bát
miệng núi lửa
2. Luyện tập
Thứ tư ngày 20 tháng 10 năm 2010
LUYỆN TỪ VÀ CÂU
TỪ NHIỀU NGHĨA
cổ :
Cổ chai
Cổ bình
; Cổ bình
Cổ áo; cổ tay ; cổ chân...
; Cổ lọ
2. Luyện tập
Thứ tư ngày 20 tháng 10 năm 2010
LUYỆN TỪ VÀ CÂU
TỪ NHIỀU NGHĨA
Tay áo ; tay nghề ; tay quay ; tay tre ; tay bóng bàn ; tay chân...
Tay :
Tay quay
Tay áo
2. Luyện tập
Thứ tư ngày 20 tháng 10 năm 2010
LUYỆN TỪ VÀ CÂU
TỪ NHIỀU NGHĨA
Lưng ghế; lưng đồi ; lưng núi ; lưng trời ; lưng đê...
lưng :
lưng ghế
lưng trời
2. Luyện tập
Thứ tư ngày 20 tháng 10 năm 2010
LUYỆN TỪ VÀ CÂU
TỪ NHIỀU NGHĨA
Đặt 1 câu với một trong những từ nói trên.
Có nhận xét gì về những từ : lưỡi, miệng, cổ, tay, lưng.
2. Luyện tập
Thứ tư ngày 20 tháng 10 năm 2010
LUYỆN TỪ VÀ CÂU
TỪ NHIỀU NGHĨA
Ví dụ :
Mỗi khi ngồi, em thường hay dựa lưng vào ghế.
2. Luyện tập
Đố Vui
Thứ tư ngày 20 tháng 10 năm 2010
LUYỆN TỪ VÀ CÂU
Càng to, càng nhỏ?
( Là con gì ?)
Từ càng trong câu đố “ Càng to càng nhỏ”
là nghĩa gốc hay nghĩa chuyển?
Thứ tư ngày 20 tháng 10 năm 2010
LUYỆN TỪ VÀ CÂU
TỪ NHIỀU NGHĨA
Hai năm rõ mười
Còn người còn người.
( Là gì ? )

Bàn tay
Từ tay trong “ bàn tay ” mang nghĩa gốc hay nghĩa chuyển ?