Tuần 7. Từ nhiều nghĩa

Luyện từ và câu
Thứ bảy, ngày 7 tháng 10 năm 2017

Luyện từ và câu
Thứ bảy, ngày 7 tháng 10 năm 2017
Kiểm tra bài cũ:
Từ đồng âm
Câu 1: Thế nào là từ đồng âm? Cho ví dụ.
Câu 2: Tìm từ đồng âm trong câu sau:
Trên sân bạn Nam đang đá bóng thì vấp phải một hòn đá.

Luyện từ và câu
Thứ bảy, ngày 7 tháng 10 năm 2017
chân núi
chân bàn
bàn chân
Từ nhiều nghĩa
Luyện từ và câu
Thứ bảy, ngày 7 tháng 10 năm 2017
Từ nhiều nghĩa
I/ Nhận xét:
A
B
Răng
a/ Bộ phận ở hai bên đầu người và động vật, dùng để nghe.
Mũi
b/ Phần xương cứng, màu trắng, mọc trên hàm, dùng để cắn, giữ và nhai thức ăn.
Tai
c/ Bộ phận nhô lên ở giữa mặt người hoặc động vật có xương sống, dùng để thở và ngửi.
1. Tìm nghĩa ở cột B thích hợp với mỗi từ ở cột A:
Luyện từ và câu
Thứ bảy, ngày 7 tháng 10 năm 2017
Từ nhiều nghĩa
I/ Nhận xét:
A
B
Răng
a. Bộ phận ở hai bên đầu người và động vật, dùng để nghe
Mũi
b. Phần xương cứng, màu trắng, mọc trên hàm, dùng để cắn, giữ và nhai thức ăn.
Tai
c. Bộ phận nhô lên ở giữa mặt người hoặc động vật có xương sống, dùng để thở và ngửi.
1. Tìm nghĩa ở cột B thích hợp với mỗi từ ở cột A:
Luyện từ và câu
Thứ bảy, ngày 7 tháng 10 năm 2017
Từ nhiều nghĩa
I/ Nhận xét:
A
B
*Các nghĩa vừa xác định cho các từ răng, mũi, tai là nghĩa gốc (nghĩa ban đầu) của mỗi từ.
Răng
a. Bộ phận ở hai bên đầu người và động vật, dùng để nghe
Mũi
b. Phần xương cứng, màu trắng, mọc trên hàm, dùng để cắn, giữ và nhai thức ăn.
Tai
c. Bộ phận nhô lên ở giữa mặt người hoặc động vật có xương sống, dùng để thở và ngửi.
1. Tìm nghĩa ở cột B thích hợp với mỗi từ ở cột A:
Luyện từ và câu
Thứ bảy, ngày 7 tháng 10 năm 2017
I/ Nhận xét:
Từ nhiều nghĩa
Luyện từ và câu
Thứ bảy, ngày 7 tháng 10 năm 2017
2. Nghĩa của các từ in đậm trong khổ thơ sau có gì khác nghĩa của chúng ở bài tập 1?
Răng của chiếc cào
Làm sao nhai được?
Mũi thuyền rẽ nước
Thì ngửi cái gì?
Cái ấm không nghe
Sao tai lại mọc?...
Quang Huy
Răng chiếc cào
Mũi thuyền
I/ Nhận xét:
2. Nghĩa của các từ in đậm trong khổ thơ sau có gì khác nghĩa của chúng ở bài tập 1?
Răng của chiếc cào
Làm sao nhai được?
Mũi thuyền rẽ nước
Thì ngửi cái gì?
Cái ấm không nghe
Sao tai lại mọc?...
Quang Huy
Từ nhiều nghĩa
Luyện từ và câu
Thứ bảy, ngày 7 tháng 10 năm 2017
I/ Nhận xét:
- Răng của chiếc cào không dùng để nhai như răng người và động vật.
- Mũi của chiếc thuyền không dùng để ngửi được.
- Tai của cái ấm không dùng để nghe được.
*Nghĩa từ răng, mũi, tai (BT2) ta gọi là nghĩa chuyển vì chúng được hình thành trên nghĩa gốc của các từ răng, mũi, tai (BT1).
Từ nhiều nghĩa
Luyện từ và câu
Thứ bảy, ngày 7 tháng 10 năm 2017
I/ Nhận xét:
3. Nghĩa của các từ răng, mũi, tai ở bài 1 và bài 2
có gì giống nhau?
Từ nhiều nghĩa
Luyện từ và câu
Thứ bảy, ngày 7 tháng 10 năm 2017
I/ Nhận xét:
3. Nghĩa của các từ răng, mũi, tai ở bài 1 và bài 2
có gì giống nhau?
- Răng: cùng chỉ vật nhọn, sắc, sắp đều nhau thành hàng.
- Mũi: cùng chỉ bộ phận có đầu nhọn nhô ra phía trước.
- Tai: cùng chỉ bộ phận mọc ở hai bên, chìa ra như cái tai.
Từ nhiều nghĩa
Luyện từ và câu
Thứ bảy, ngày 7 tháng 10 năm 2017
*Các nghĩa của từ nhiều nghĩa như thế nào với nhau?
Từ nhiều nghĩa
Luyện từ và câu
Thứ bảy, ngày 7 tháng 10 năm 2017
II/ Ghi nhớ:
Từ nhiều nghĩa là từ có một nghĩa gốc và một hay một số nghĩa chuyển. Các nghĩa của từ nhiều nghĩa bao giờ cũng có mối liên hệ với nhau.
Từ nhiều nghĩa
Luyện từ và câu
Thứ bảy, ngày 7 tháng 10 năm 2017
*Phân biệt nghia c?a từ nhiều nghĩa và từ đồng âm:
- Nghĩa của những từ đồng âm khác hẳn nhau.
VD: treo cờ – chơi cờ tướng
- Nghĩa của từ nhiều nghĩa bao giờ cũng có mối liên hệ với nhau.
VD: cái đầu - đầu đàn
III/ Luyện tập:
Bài 1: Trong những câu nào, các từ mắt, chân, đầu mang nghĩa gốc và trong những câu nào, chúng mang nghĩa chuyển.

a) Mắt - Đôi mắt của bé mở to.
- Quả na mở mắt.
b)Chân - Lòng ta vẫn vững như kiềng ba chân.
- Bé đau chân.
c) Đầu - Khi viết, em đừng ngoẹo đầu.
- Nước suối đầu nguồn rất trong.
Từ nhiều nghĩa
Luyện từ và câu
Thứ bảy, ngày 7 tháng 10 năm 2017
III/ Luyện tập:
Bài 1:
a) Mắt
Đôi mắt của bé mở to.
Quả na mở mắt.
b) Chân
Lòng ta vẫn vững như kiềng ba chân.
Bé đau chân.
c) Đầu
Khi viết, em đừng ngoẹo đầu.
Nước suối đầu nguồn rất trong.
nghĩa gốc
nghĩa gốc
nghĩa gốc
nghĩa chuyển
nghĩa chuyển
nghĩa chuyển
Đáp án
Từ nhiều nghĩa
Luyện từ và câu
Thứ bảy, ngày 7 tháng 10 năm 2017
III/ Luyện tập:
Bài 2: Các từ chỉ bộ phận cơ thể người và động vật thường là từ nhiều nghĩa. Hãy tìm một số ví dụ về sự chuyển nghĩa của những từ sau: lưỡi, miệng, cổ, tay, lưng.
Từ nhiều nghĩa
Luyện từ và câu
Thứ bảy, ngày 7 tháng 10 năm 2017
- lưỡi: lưỡi liềm, lưỡi hái, lưỡi dao, lưỡi cày, lưỡi búa,..
- miệng: miệng bát, miệng hũ, miệng bình, miệng hố,…
- cổ: cổ chai, cổ lọ, cổ bình, cổ áo, cổ tay,...
- tay: tay áo, tay ghế, tay quay, tay bóng bàn, tay lái,…
- lưng: lưng ghế, lưng đồi, lưng núi, lưng trời, lưng đê,..
- Thế nào là từ nhiều nghĩa? Các nghĩa của từ nhiều nghĩa như thế nào với nhau ?
Từ nhiều nghĩa
Luyện từ và câu
Thứ bảy, ngày 7 tháng 10 năm 2017
Trong hai câu sau từ “da” nào mang nghĩa gốc, từ “da” mang nghĩa chuyển ?
1) Bé Hà có nước da trắng hồng.
2) Có nhiều em bé đã bị nhiễm chất
độc màu da cam.
nghĩa gốc
nghĩa chuyển
Từ nhiều nghĩa
Luyện từ và câu
Thứ bảy, ngày 7 tháng 10 năm 2017
Chuẩn bị bài: “Luyện tập về từ nhiều nghĩa”.
Từ nhiều nghĩa
Luyện từ và câu
Thứ bảy, ngày 7 tháng 10 năm 2017
Chúc các em học sinh chăm ngoan và học tốt.
XIN CHÀO TẠM BiỆT QUÝ THẦY CÔ