Tuần 7. Từ nhiều nghĩa

Kiểm tra bài cũ:
Thế nào là từ đồng âm ?
Luyện từ và câu
Thứ ba ngày 17 tháng 10 năm 2017.
Kiểm tra bài cũ:
Tìm từ đồng âm trong các câu sau:

Bố mẹ em đang bàn công việc.
Nhà trường vừa mua rất nhiều bàn mới.
Luyện từ và câu
Thứ ba ngày 17 tháng 10 năm 2017.
TỪ NHIỀU NGHĨA
Luyện từ và câu
Thứ ba ngày 17 tháng 10 năm 2017.
b) Phần xương cứng, màu trắng, mọc trên hàm, dùng để cắn, giữ và nhai thức ăn.
c) Bộ phận nhô lên ở giữa mặt người hoặc động vật có xương sống, dùng để thở và ngửi.
a) Bộ phận ở hai bên đầu người và động vật, dùng để nghe.
1/Tìm nghĩa ở cột B thích hợp với mỗi từ ở cột A:
Răng
Mũi
Tai
Luyện từ và câu
TỪ NHIỀU NGHĨA
Thứ ba ngày 17 tháng 10 năm 2017
Nghĩa của từ: Răng, mũi, tai này được gọi là nghĩa gốc. (Nghĩa thực ban đầu của từ).
I. Nhận xét:
2/ Nghĩa của các từ in đậm trong khổ thơ sau có gì khác nghĩa của chúng ở bài tập 1 ?
Răng của chiếc cào
Làm sao nhai được ?
Mũi thuyền rẽ nước
Thì ngửi cái gì ?
Cái ấm không nghe
Sao tai lại mọc ?
Tác giả:
Luyện từ và câu
TỪ NHIỀU NGHĨA
Thứ ba ngày 17 tháng 10 năm 2017
I. Nhận xét:
Răng của chiếc cào Làm sao nhai được ?

Mũi thuyền rẽ nước Thì ngửi cái gì ?

Cái ấm không nghe Sao tai lại mọc ?
Tai của cái ấm không nghe được.
Mũi thuyền không thể ngửi được.
Răng của chiếc cào không nhai được.
2/ Nghĩa của các từ in đậm trong khổ thơ sau có gì khác nghĩa của chúng ở bài tập 1 ?
Răng (răng cào)


Mũi (mũi thuyền)


Tai ( tai ấm)
Em hiểu thế nào là nghĩa chuyển ?
Nghĩa chuyển là nghĩa
được hình thành trên
cơ sở nghĩa gốc của từ.
Luyện từ và câu
TỪ NHIỀU NGHĨA
Thứ ba ngày 17 tháng 10 năm 2017
I. Nhận xét:
3.Nghĩa của các từ răng, mũi, tai ở bài 1 và bài 2 có gì giống nhau ?
Luyện từ và câu
TỪ NHIỀU NGHĨA
Thứ ba ngày 17 tháng 10 năm 2017
I. Nhận xét:
Tai
Răng
Mũi
3.Nghĩa của các từ răng, mũi, tai ở bài 1 và bài 2 có gì giống nhau ?
Luyện từ và câu
TỪ NHIỀU NGHĨA
Thứ ba ngày 17 tháng 10 năm 2017
I. Nhận xét:
Các em thảo luận nhóm đôi trong thời gian 2 phút để thực hiện yêu cầu bài tập 3 phần nhận xét.
Răng
Nghĩa giống nhau ở chỗ: đều chỉ vật nhọn, sắc, sắp đều nhau thành hàng.
Mũi
Nghĩa giống nhau ở chỗ: cùng chỉ một bộ phận có đầu nhọn nhô ra phía trước.
Tai
Nghĩa giống nhau ở chỗ: cùng chỉ một bộ phận mọc ra ở hai bên, chìa ra như cái tai.
3.Nghĩa của các từ răng, mũi, tai ở bài 1 và bài 2 có gì giống nhau ?
- Các từ: Răng, mũi, tai là từ nhiều nghĩa.
Các nghĩa của từ nhiều nghĩa như thế nào với nhau ?
- Các nghĩa của từ nhiều nghĩa bao giờ cũng có mối liên hệ với nhau.
Luyện từ và câu
TỪ NHIỀU NGHĨA
Thứ ba ngày 17 tháng 10 năm 2017.
I. Nhận xét:
Luyện từ và câu
TỪ NHIỀU NGHĨA
Thế nào là từ nhiều nghĩa ?
Các nghĩa của từ nhiều nghĩa
như thế nào với nhau ?
- Từ nhiều nghĩa là từ có một
nghĩa gốc và một hay một số
nghĩa chuyển.
- Các nghĩa của từ nhiều nghĩa
bao giờ cũng có mối liên hệ
với nhau.
Thứ ba ngày 17 tháng 10 năm 2017.
Từ nhiều nghĩa là từ có một nghĩa gốc và một hay một số nghĩa chuyển. Các nghĩa của từ nhiều nghĩa bao giờ cũng có mối liên hệ với nhau.
GHI NHỚ
Luyện từ và câu
TỪ NHIỀU NGHĨA
Thứ ba ngày 17 tháng 10 năm 2017.
Lưu ý
Từ đồng âm: Cổ cao và Cổ tích
Cổ tay và Cổ tích
(Nghĩa hoàn toàn khác nhau)
-Từ nhiều nghĩa: Cổ cao và cổ tay
(Có mối quan hệ với nhau: bộ phận nối liền các bộ phận khác lại với nhau)
Cách phân biệt từ đồng âm và từ nhiều nghĩa:
Cổ
a) Chị Loan cổ cao ba ngấn thật đẹp.
b) Cổ tay bé Hoa vừa trắng lại vừa tròn.
c) Bà kể cho em nghe câu chuyện cổ tích rất hay.
III. Luyện tập:
Luyện từ và câu
TỪ NHIỀU NGHĨA
Bài 1:Trong những câu nào, các từ mắt, chân, đầu
mang nghĩa gốc, và trong những câu nào chúng
mang nghĩa chuyển.
Thứ ba ngày 17 tháng 10 năm 2017.
Luyện tập:
Bài 1: Trong những câu nào, các từ mắt, chân, đầu mang nghĩa gốc và trong những câu nào, chúng mang nghĩa chuyển ?

a) Mắt - Đôi mắt của bé mở to.
- Quả na mở mắt.
b) Chân - Lòng ta vẫn vững như kiềng ba chân.
- Bé đau chân.
Đầu - Khi viết, em đừng ngoẹo đầu.
- Nước suối đầu nguồn rất trong.
Luyện từ và câu
TỪ NHIỀU NGHĨA
Thứ ba ngày 17 tháng 10 năm 2017.
- Đôi mắt của bé mở to .
- Quả na mở mắt.
mắt
Nghĩa gốc
mắt
Nghĩa chuyển

- Lòng ta vẫn vững như kiềng ba .
- Bé bị đau .
chân
chân
Nghĩa gốc
Nghĩa chuyển
Chỉ cái kiềng có ba
chân để đun nấu.
* Nước suối đầu nguồn rất trong.
* Khi viết, em đừng ngoẹo đầu.
Đôi mắt của bé mở to.

b) Bé đau chân.


c) Khi viết, em đừng ngoẹo đầu.
- Quả na mở mắt.

Lòng ta vẫn vững như kiềng ba chân.

- Nước suối đầu nguồn rất trong.
Luyện tập:
Bài 1: Trong những câu nào, các từ mắt, chân, đầu mang nghĩa gốc và trong những câu nào, chúng mang nghĩa chuyển ?
Bài 1:Trong những câu nào, các từ mắt, chân, đầu mang nghĩa gốc và trong những câu nào, chúng mang nghĩa chuyển?
Bài 2: Các từ chỉ bộ phận cơ thể người và động vật thường là từ nhiều nghĩa. Hãy tìm một số ví dụ về sự chuyển nghĩa của những từ sau: lưỡi, miệng, cổ, tay, lưng.
Luyện từ và câu
TỪ NHIỀU NGHĨA
Thứ ba ngày 17 tháng 10 năm 2017.
Đối với bài tập 2, thầy tổ chức cho các em thảo luận theo nhóm 4 trong thời gian 5 phút, các nhóm ghi kết quả vào phiếu thảo luận sau đó báo cáo kết quả.
Lưỡi dao
Lưỡi rìu
Lưỡi: lưỡi dao, lưỡi lê, lưỡi kiếm, lưỡi liềm,
lưỡi hái, lưỡi cày, lưỡi búa, lưỡi rìu...
miệng bát
miệng núi lửa
Miệng: miệng chén, miệng bát, miệng ly, miệng bình, miệng túi, miệng hố, miệng núi lửa...
Miệng hố
Miệng ly
Cổ bình
Luyện từ và câu
TỪ NHIỀU NGHĨA
Thứ ba ngày 17 tháng 10 năm 2017.
Cổ áo
Cổ: cổ áo, cổ tay, cổ chai, cổ lọ , cổ bình...
Tay lái
Tay áo
Tay: tay áo, tay lái, tay ghế, tay quay, tay bóng bàn...
lưng ghế
lưng núi
Luyện từ và câu
TỪ NHIỀU NGHĨA
Thứ ba ngày 17 tháng 10 năm 2017.
Lưng: lưng áo, lưng ghế, lưng đồi, lưng núi, lưng trời, lưng đèo...
III. Luyện tập
Bài 2.
Một số ví dụ về sự chuyển nghĩa của các từ sau: lưỡi, miệng, cổ, tay, lưng.
Lưỡi:
Miệng:
Tay:
Cổ:
Lưng:
lưỡi dao, lưỡi lê, lưỡi kiếm, lưỡi liềm, lưỡi hái, lưỡi cày, lưỡi rìu...
miệng chén, miệng ly, miệng bình, miệng túi, miệng hố, miệng núi lửa...
cổ áo, cổ tay, cổ chai, cổ lọ , cổ bình...
tay áo, tay lái, tay ghế, tay quay, tay bóng bàn...
lưng áo, lưng ghế, lưng đồi, lưng núi, lưng trời , lưng đèo...
Luyện từ và câu
TỪ NHIỀU NGHĨA
Thứ ba ngày 17 tháng 10 năm 2017.
Từ nhiều nghĩa là từ có một nghĩa gốc và một số nghĩa chuyển. Các nghĩa của từ nhiều nghĩa bao giờ cũng có một mối liên hệ với nhau.
GHI NHỚ
Luyện từ và câu
TỪ NHIỀU NGHĨA
Thứ ba ngày 17 tháng 10 năm 2017.
CHÀO TẠM BIỆT
GV: Lê Đình Nam
TRƯỜNG TIỂU HỌC NGA THẠCH
2/ Nghĩa của các từ in đậm trong khổ thơ sau có gì khác nghĩa của chúng ở bài tập 1 ?
Răng của chiếc cào
Làm sao nhai được ?
Mũi thuyền rẽ nước
Thì ngửi cái gì ?
Cái ấm không nghe
Sao tai lại mọc ?
- Răng của chiếc cào không nhai được.
- Mũi thuyền không ngửi được.
- Tai của cái ấm không dùng để nghe.
Nghĩa chuyển
Nghĩa chuyển là nghĩa được hình thành trên cơ sở nghĩa gốc của từ.
3.Nghĩa của các từ răng, mũi, tai ở bài 1 và bài 2 có gì giống nhau ?
Răng: Đều chỉ vật nhọn, sắc, sắp đều nhau thành hàng.
Mũi: cùng chỉ bộ phận có đầu nhọn nhô ra phía trước.
Tai: cùng chỉ bộ phận mọc ở hai bên.
- Các từ: Răng, mũi, tai là từ nhiều nghĩa.
- Các nghĩa của từ nhiều nghĩa như thế nào với nhau ?
- Các nghĩa của từ nhiều nghĩa bao giờ cũng có mối liên hệ với nhau.