Tuần 23. Dấu gạch ngang

Môn: Luyện từ và câu lớp 4
Nhóm trưởng điều khiển các bạn trong nhóm tìm các từ chỉ vẻ đẹp bên ngoài và bên trong của con người. Sau đó đặt câu với từ vừa tìm được.
Kiểm tra bài cũ:
* Đọc thầm đoạn hội thoại sau:
Thấy tôi sán đến gần, ông hỏi tôi :
- Cháu con ai ?
- Thưa ông, cháu là con ông Thư.

Dấu gạch ngang
I. Nhận xét
Các nhóm hãy thực hiện nhiệm vụ 1 trong thời gian 5 phút.
I. Nhận xét
Gạch dưới câu có dấu gạch ngang ( dấu -) trong các đoạn văn sau và nêu tác dụng của dấu gạch ngang:
Dấu gạch ngang trong đoạn này có tác dụng:
Dấu gạch ngang đánh dấu chỗ bắt đầu lời nói của nhân vật (ông khách và cậu bé) trong đối thoại.
a) Thấy tôi sán đến gần, ông hỏi tôi :
- Cháu con ai ?
- Thưa ông, cháu là con ông Thư.


b) Con cá sấu này màu da xám ngoét như da cây bần, gai lưng mọc chừng ba đốt ngón tay, trông dễ sợ. Cái đuôi dài - bộ phận khỏe nhất của con vật kinh khủng dùng để tấn công - đã bị trói xếp vào bên mạng sườn.
Dấu gạch ngang trong đoạn này có tác dụng:
 Dấu gạch ngang đánh dấu phần chú thích (về cái đuôi dài của con cá sấu) trong câu văn.
C) Để quạt điện được bền, người dùng nên thực hiện các biện pháp sau đây:
- Trước khi bật quạt, đặt quạt nơi chắc chắn để chân quạt tiếp xúc đều với nền.
- Khi điện đã vào quạt, tránh để cánh quạt bị vướng víu, quạt không quay được sẽ làm nóng chảy cuộn dây trong quạt.
- Hằng năm, tra dầu mỡ vào ổ trục, bộ phận điều khiển hướng quay của quạt, nhưng không nên tra quá nhiều, vì dầu mỡ sẽ chảy vào trong làm hỏng dây bên trong quạt.
- Khi không dùng, cất quạt vào nơi khô, mát, sạch sẽ, ít bụi bặm.
Dấu gạch ngang trong đoạn này có tác dụng:
 Dấu gạch ngang liệt kê các biện pháp cần thiết để bảo quản quạt điện được bền.
I. Nhận xét
Dấu gạch ngang trong ba đoạn văn trên có tác dụng gì ?
II. Ghi nhớ
Dấu gạch ngang dùng để đánh dấu :
1. Chỗ bắt đầu lời nói của nhân vật trong đối thoại.
2. Phần chú thích.
3. Các ý trong một đoạn liệt kê.
III. Luyện tập
Các nhóm thực hiện nhiệm vụ 2 trong thời gian 5 phút.
Chép những câu có dấu gạch ngang trong mẩu chuyện Quà tặng cha ( Tiếng Việt 4, tập hai, trang 46) vào cột A và nêu tác dụng của mỗi dấu vào cột B.
1. Chép những câu có dấu gạch ngang trong mẩu chuyện Quà tặng cha ( Tiếng Việt 4, tập hai, trang 46) vào cột A và nêu tác dụng của mỗi dấu vào cột B.
Đánh dấu phần chú thích trong câu (bố Pa-xcan là một viên chức tài chính).
Một bữa Pa-xcan đi đâu về khuya thấy bố mình - một viên chức tài chính - vẫn cặm cụi trước bàn làm việc. Anh rón rén lại gần. Ông bố vẫn mải mê với những con số: Ông đang phải kiểm sổ sách.
“Những dãy tính cộng hàng ngàn con số, một công việc buồn tẻ làm sao !” – Pa-xcan nghĩ thầm. Trong óc chàng sinh viên trẻ tuổi chợt lóe lên một tia sáng. Anh lặng lẽ rút về phòng mình và vạch ra một sơ đồ gì đó lên giấy.
1. Chép những câu có dấu gạch ngang trong mẩu chuyện Quà tặng cha ( Tiếng Việt 4, tập hai, trang 46) vào cột A và nêu tác dụng của mỗi dấu vào cột B.
Đánh dấu phần chú thích trong câu (đây là ý nghĩ của Pa-xcan).
Mươi hôm sau, ông bố rất ngạc nhiên thấy con ôm một vật gì kì lạ đặt trước bàn mình.
- Con hi vọng món quà nhỏ này có thể làm bố bớt nhức đầu vì những con tính - Pa-xcan nói.
Thì ra đó là một thứ máy tính cộng trừ mà Pa-xcan đã đặt hết tình cảm của người con vào việc chế tạo. Đó chính là chiếc máy tính đầu tiên trên thế giới, tổ tiên của những chiếc máy tính điện tử hiện đại.
- Dấu thứ nhất là đánh dấu chỗ bắt đầu câu nói của Pa-xcan.
- Dấu thứ hai là đánh dấu phần chú thích (đây là Pa-xcan nói với bố)
Qua bài tập 1 dấu gạch ngang dùng để đánh dấu :
. Phần chú thích trong câu.
. Chỗ bắt đầu lời nói của nhân vật.

Qua bài tập 1 dấu gạch ngang dùng để làm gì?

III. Luyện tập
2) Viết đoạn văn kể lại một cuộc nói chuyện giữa bố hoặc mẹ với em về tình hình học tập của em trong tuần qua, trong đó có dùng dấu gạch ngang để đánh dấu các câu đối thoại và đánh dấu phần chú thích.
Các nhóm thực hiện nhiệm vụ 3 trong thời gian 5 phút.
Dấu gạch ngang đánh dấu chỗ bắt đầu lời nói của nhân vật trong đối thoại.
Đúng chọn Đ, sai chọn S
Dấu gạch ngang đánh dấu chỗ trích dẫn lời nói trực tiếp của nhân vật.
Dấu gạch ngang đánh dấu phần chú thích trong câu.
Dấu gạch ngang đánh dấu các ý được
liệt kê trong một đoạn văn.
Đ
Đ
Đ
S
Dấu gạch ngang nào được đặt sai trong đoạn văn sau:
Thấy tôi đi về - bố liền hỏi:
- Con đi đâu về muộn vậy?
- Thưa bố, con đi học nhóm về ạ!