Tuần 2. Dấu hai chấm

DẤU HAI CHẤM
LUYỆN TỪ VÀ CÂU
Bài cũ :
Tìm 3 từ có tiếng “ nhân”. Đặt câu với từ vừa tìm được.
Tìm 3 từ thể hiện lòng nhân hậu, tình cảm yêu thương đồng loại. Đặt câu với từ vừa tìm được.
Tìm từ trái nghĩa với từ “ nhân hậu”.Đặt câu với từ đó.
I. Nhận xét :
1) Trong đoạn văn sau, dấu hai chấm có tác dụng gì ?
Chủ tịch Hồ Chí Minh nói “ Tôi chỉ có một sự ham muốn, ham muốn tột bậc ,là làm sao cho nước ta được hoàn toàn độc lập, dân ta được hoàn toàn tự do, đồng bào ai cũng có cơm ăn, áo mặc, ai cũng được học hành”. Nguyện vọng đó chi phối mọi ý nghĩ và hành động trong suốt cuộc đời của người.
Theo Trường Chinh
:
Báo hiệu phần sau là lời nói của Bác Hồ ( dùng phối hợp với dấu ngoặc kép)
2) Trong đoạn văn sau, dấu hai chấm có tác dụng gì ?
Tôi xòe cả hai càng ra, bảo Nhà Trò
- Em đừng sợ. Hãy trở về cùng với tôi đây.

3) Trong đoạn thơ sau, dấu hai chấm có tác dụng gì ?
Bà thương không muốn bán
Bèn thả vào trong chum.

Rồi bà lại đi làm
Đến khi về thấy lạ
Sân nhà sau sạch quá
Đàn lợn đã được ăn
Cơm nước nấu tinh tươm
Vườn rau tươi sạch cỏ
Phan Thị Thanh Nhàn
:
:
Báo hiệu câu sau là lời nói của nhân vật ( Dế Mèn)
Báo hiệu bộ phận đi sau là lời giải thích rõ những điều lạ
II.Luyện tập :
1) Trong các câu sau, mỗi dấu hai chấm có tác dụng gì ?
a) Tôi thở dài :
- Còn đứa bị điểm không, nó tả thế nào ?
- Nó không tả, không viết gì hết. Nó nộp giấy trắng cho cô. Hôm trả bài, cô giận lắm. Cô hỏi: “Sao trò không chịu làm bài ?”
Theo Nguyễn Quang Sáng
Dấu hai chấm thứ nhất ( phối hợp với dấu gạch đầu dòng) báo hiệu lời nói của nhân vật
Dấu hai chấm thứ hai ( phối hợp với dấu ngoặc kép) báo
hiệu câu hỏi của cô giáo.
II.Luyện tập :
b) Trong các câu sau, mỗi dấu hai chấm có tác dụng gì ?
Dưới tầm cánh chú bây giờ là lũy tre xanh rì rào trong gió, là bờ ao với những khóm khoai nước rung rinh. Rồi những cảnh tuyệt đẹp của đất nước hiện ra : cánh đồng với những đàn trâu thung thăng gặm cỏ; dòng sông với những đoàn thuyền ngược xuôi.
Theo Nguyễn Thế Hội
Dấu hai chấm có tác dụng giải thích cho bộ phận đứng trước
II. Luyện tập :
2) Viết một đoạn văn theo truyện Nàng tiên Ốc, trong đó có ít nhất hai lần dùng dấu hai chấm :
- Một lần dấu hai chấm dùng để giải thích.
- Một lần, dấu hai chấm dùng để dẫn lời nhân vật.