Tuần 19. Câu ghép

LỚP 5
LUYỆN TỪ VÀ CÂU
CÂU GHÉP
Khởi động :
Bài hát: Reo vang bình minh
Câu ghép
Moãi laàn dôøi nhaø ñi, bao giôø con khæ cuõng nhaûy phoùc leân ngoài treân löng con choù to. Heã con choù ñi chaäm, con khæ caáu hai tai choù giaät giaät. Con choù chaïy saûi thì khæ goø löng nhö ngöôøi phi ngöïa. Choù chaïy thong thaû, khæ buoâng thoõng hai tay, ngoài nguùc nga nguùc ngaéc.
Ñoaøn Gioûi
I.- Nhận xét :
Đọc đoạn văn sau và trả lời câu hỏi:
Moãi laàn dôøi nhaø ñi, bao giôø con khæ cuõng nhaûy phoùc leân ngoài treân löng con choù to. Heã con choù ñi chaäm, con khæ caáu hai tai choù giaät giaät. Con choù chaïy saûi thì khæ goø löng nhö ngöôøi phi ngöïa. Choù chaïy thong thaû, khæ buoâng thoõng hai tay, ngoài nguùc nga nguùc ngaéc.
Ñoaøn Gioûi
1
2
3
4
1.- Đánh số thứ tự các câu trong đoạn văn trên rồi xác định chủ ngữ, vị ngữ trong từng câu?
Câu đơn (câu do một cụm chủ ngữ - vị ngữ tạo thành)
Câu ghép (câu do nhiều cụm chủ ngữ - vị ngữ bình đẳng với nhau tạo thành)
Câu 1: Mỗi lần dời nhà đi, bao giờ con khỉ cũng nhảy phóc ngồi trên lưng con chó to.
Câu 2: Hễ con chó đi chậm, con khỉ cấu cấu hai tai chó giật giật.
Câu 3: Con chó chạy sải thì khỉ gò lưng như người phi ngựa.
Câu 4: Chó chạy thong thả, khỉ buông thõng hai tay, ngồi ngúc nga ngúc ngắc.
2.- Xếp các câu ở đoạn văn trên thành 2 nhóm: câu đơn, câu ghép?
3.- Có thể tách mỗi cụm chủ ngữ - vị ngữ trong các câu ghép nói trên thành một câu đơn được không? Vì sao?
Không thể tách mỗi cụm chủ ngữ - vị ngữ trong các câu ghép trên thành mỗi câu đơn được vì các câu rời rạc, không liên quan đến nhau, khác nhau về nghĩa.
1 phút
Câu ghép là câu do nhiều vế câu ghép lại. Mỗi vế câu ghép thường có cấu tạo giống một câu đơn (có đủ chủ ngữ, vị ngữ) và thể hiện một ý có quan hệ chặt chẽ với ý của những vế câu khác.
Ví d?: B?n Hoa h?c gi?i tốn cịn b?n H?ng h?c gi?i ti?ng Anh.
II. Ghi nhớ :
III/ Luyện tập:
Tìm câu ghép trong đoạn văn dưới đây:
Biển luôn thay đổi màu tùy theo sắc mây trời. Trời xanh thẳm, biển cũng thẳm xanh, như dâng cao lên, chắc nịch. Trời rải mây trắng nhạt, biển mơ màng dịu hơi sương. Trời âm u mây mưa, biển xám xịt, nặng nề. Trời ầm ầm dông gió, biển đục ngầu, giận dữ. Biển nhiều khi rất đẹp, ai cũng thấy như thế. Nhưng vẻ đẹp của biển, vẻ đẹp kì diệu muôn màu muôn sắc ấy phần rất lớn là do mây, trời và ánh sáng tạo nên.
Theo Vũ Tú Nam
1
2
3
4
6
5
7
Ghi dấu X vào ô trống trước những câu là câu ghép:
(1) Biển luôn thay đổi màu theo sắc mây trời.
(2) Trời xanh thẳm, biển cũng thẳm xanh, như dâng cao lên, chắc nịch.
(3) Trời rải mây trắng nhạt, biển mơ màng dịu hơi sương.
(4) Trời âm u mây mưa, biển xám xịt, nặng nề.
(5) Trời ầm ầm dông gió, biển đục ngầu giận dữ…
(6) Biển nhiều khi rất đẹp, ai cũng thấy như thế.
(7) Nhưng vẻ đẹp của biển, vẻ đẹp kì diệu muôn màu muôn sắc ấy phần rất lớn là do mây, trời và ánh sáng tạo nên.
X
X
X
X
X
Đánh dấu gạch chéo(/) để xác định các vế câu trong từng câu ghép em vừa tìm được:
(1) Biển luôn thay đổi màu theo sắc mây trời.
(2) Trời xanh thẳm, biển cũng thẳm xanh, như dâng cao lên, chắc nịch.
(3) Trời rải mây trắng nhạt, biển mơ màng dịu hơi sương.
(4) Trời âm u mây mưa, biển xám xịt, nặng nề.
(5) Trời ầm ầm dông gió, biển đục ngầu giận dữ…
(6) Biển nhiều khi rất đẹp, ai cũng thấy như thế.
(7) Nhưng vẻ đẹp của biển, vẻ đẹp kì diệu muôn màu muôn sắc ấy phần rất lớn là do mây, trời và ánh sáng tạo nên.
X
X
X
X
X
Bài tập 2: Có thể tách mỗi vế câu ghép vừa tìm được ở bài tập 1 thành một câu đơn được không? Vì sao?
1 phút
Không thể tách mỗi vế câu ghép vừa tìm được ở bài tập 1 thành một câu đơn. Vì mỗi vế câu thể hiện một ý có quan hệ chặt chẽ với các vế khác.
Bài tập 3: Thêm một vế câu vào chỗ trống để tạo thành câu ghép:
Câu a: Mùa xuân đã về,
cây cối đâm chồi nảy lộc.
Câu b: Mặt trời mọc,
sương tan dần.
Câu c: Trong truyện cổ tích Cây khế, người em chăm chỉ, hiền lành, còn
ngu?i anh thì tham lam v� lu?i bi?ng.
Câu d: Vì trời mưa to,
em khơng th? di xem xi?c.
…
…
…
…
S? d?ng c�c t? ng? sau d? gh�p th�nh hai c�u gh�p:
Mùa xuân b. Mặt trời
c. mọc, d. cây lá
e. cất tiếng gáy g. gà
h. bừng sức sống i. đã về,
câu 1: Mặt trời mọc, gà cất tiếng gáy.
câu 2: Mùa xuân đã về, cây lá bừng sức sống.
Câu ghép là câu do nhiều vế câu ghép lại. Mỗi vế câu ghép thường có cấu tạo giống một câu đơn (có đủ chủ ngữ, vị ngữ) và thể hiện một ý có quan hệ chặt chẽ với ý của những vế câu khác.
Câu ghép
I/ NHẬN XÉT:
II/ GHI NHỚ:
Chuẩn bị tiết sau:
Xem lại và hoàn thành các bài tập.
Xem tröôùc baøi: Caùch noái caùc veá caâu gheùp