Tuần 15. Giữ phép lịch sự khi đặt câu hỏi

Kính chào các thầy cô giáo và các em
Chúc các em có một buổi học thật hiệu quả
TRƯỜNG TIỂU HỌC MẠC THỊ BƯỞI
GIÁO VIÊN THỰC HIỆN:
NGUYỄN THỊ NGA
4. Tìm các từ ngữ miêu tả tình cảm, thái độ của con người khi tham gia các trò chơi.
1 Kiểm tra bài cũ
Say mê, say sưa, đam mê, ham thích, hào hứng, mê, thích, …

Luyện từ và câu
Giữ phép lịch sự khi đặt câu hỏi


I. Nhận xét
Tìm câu hỏi trong khổ thơ dưới đây. Những từ ngữ nào trong câu hỏi thể hiện thái độ lễ phép của người con?
– Mẹ ơi, con tuổi gì?
– Tuổi con là tuổi Ngựa
Ngựa không yên một chỗ
Tuổi con là tuổi đi…
XUÂN QUỲNH
Giữ phép lịch sự khi đặt câu hỏi
I. Nhận xét
Luyện từ và câu
Em muốn biết sở thích của mọi người trong ăn mặc, vui chơi, giải trí. Hãy đặt câu hỏi thích hợp:


a) Với cô giáo hoặc thầy giáo em

b) Với bạn em
Giữ phép lịch sự khi đặt câu hỏi
I. Nhận xét

Luyện từ và câu
 Với thầy giáo, cô giáo
– Thưa cô, cô có thích đi du lịch không ạ?

–Thưa thầy, thầy thích môn thể thao nào nhất?
……………………………………………………
 Với bạn em
– Lan ơi, bạn có thích xem phim hoạt hình không?
– Bạn thích học vẽ hơn hay học múa hơn?
Giữ phép lịch sự khi đặt câu hỏi
I. Nhận xét
Luyện từ và câu
Em có nhận xét gì về các câu hỏi sau:
– Tại sao cả tháng nay chẳng thấy cậu mặc chiếc áo mới nào?

– Nhà chị không có xe hay sao mà cứ sang nhà em mượn xe vậy?

– Chú ơi, sao chú cứ dùng mãi chiếc ti vi cũ này thế?
Theo em, để giữ lịch sự, cần tránh hỏi những câu hỏi có nội dung như thế nào?
Giữ phép lịch sự khi đặt câu hỏi
I. Nhận xét
Luyện từ và câu
II. Ghi nhớ
Khi hỏi chuyện người khác, cần giữ phép lịch sự. Cụ thể là:

1. Cần thưa gửi, xưng hô cho phù hợp với quan hệ giữa mình và người được hỏi.

2. Cần tránh những câu hỏi làm phiền lòng người khác.
Giữ phép lịch sự khi đặt câu hỏi

Luyện từ và câu
III. Luyện tập
Ông bố dắt con đến gặp thầy giáo để xin học. Thầy Rơ-nê đã già, mái tóc ngả màu xám, da nhăn nheo, nhưng đi lại vẫn nhanh nhẹn… Thầy hỏi:
– Con tên là gì?
Ông Giô-dép liếc mắt nhìn Lu-i, có ý bảo con trả lời.
– Thưa thầy, con là Lu-i Pa-xtơ ạ.
– Con đã muốn đi học chưa hay còn thích chơi?
– Thưa thầy con muốn đi học ạ.
Theo ĐỨC HOÀI
Cách hỏi và đáp trong mỗi đoạn đối thoại dưới đây thể hiện quan hệ giữa các nhân vật và tính cách của mỗi nhân vật như thế nào?
Giữ phép lịch sự khi đặt câu hỏi
Luyện từ và câu
III. Luyện tập
b. Một lần I-u-ra chạm trán tên sĩ quan phát xít. Tên sĩ quan hỏi:
– Thằng nhóc tên gì?
– I-u-ra.
– Mày là đội viên hả?
– Phải.
– Sao mày không đeo khăn quàng?
– Vì không thể quàng khăn trước mặt bọn phát xít.
Theo VĂN 4 (1984)
Cách hỏi và đáp trong mỗi đoạn đối thoại dưới đây thể hiện quan hệ giữa các nhân vật và tính cách của mỗi nhân vật như thế nào?
Đoạn a
Quan hệ giữa hai nhân vật: là quan hệ thầy- trò.
Tính cách mỗi nhân vật:
+ Thầy Rơ-nê hỏi Lu-i rất ân cần, trìu mến, chứng tỏ thầy rất yêu học trò.
+ Lu-i Pa-xtơ trả lời thầy rất lễ phép cho thấy cậu là đứa trẻ ngoan, biết kính trọng thầy giáo.
Đoạn b
Quan hệ giữa hai nhân vật là quan hệ thù- địch: tên sĩ quan phát xít cướp nước và cậu bé yêu nước bị giặc bắt.
Tính cách mỗi nhân vật:
+ Tên sĩ quan phát xít hỏi rất hách dịch, xấc xược, hắn gọi cậu bé là thằng nhóc, mày.
+ Cậu bé trả lời trống không vì cậu yêu nước, cậu căm ghét, khinh bỉ tên xâm lược.
Giữ phép lịch sự khi đặt câu hỏi
III. Luyện tập
Luyện từ và câu
So sánh các câu hỏi trong đoạn văn sau. Em thấy câu các bạn nhỏ hỏi cụ già có thích hợp hơn những câu hỏi khác không? Vì sao?
Sau một cuộc dạo chơi, đám trẻ ra về. Tiếng nói cười ríu rít. Bỗng các em dừng lại khi thấy một cụ già đang ngồi ở vệ cỏ ven đường. Trông cụ thật mệt mỏi, cặp mắt lộ rõ vẻ u sầu.
– Chuyện gì xảy ra với ông cụ thế nhỉ ? - Một em trai hỏi.
Đám trẻ tiếp lời, bàn tán sôi nổi:
– Chắc là cụ bị ốm ?
– Hay cụ đánh mất cái gì ?
– Chúng mình thử hỏi xem đi !
Các em tới chỗ ông cụ, lễ phép hỏi :
– Thưa cụ, chúng cháu có thể giúp gì cụ không ạ ?
Theo XU-KHÔM-LIN-XKI
Câu các bạn hỏi cụ già:
Thưa cụ, chúng cháu có thể giúp gì cụ không ạ?


Nếu hỏi cụ già bằng một trong ba câu hỏi các bạn tự hỏi nhau:
Thưa cụ, chuyện gì xảy ra với cụ thế ạ?
Thưa cụ, chắc là cụ bị ốm ạ?
Thưa cụ, có phải cụ đánh mất cái gì không ạ?

Là câu hỏi thích hợp thể hiện thái độ tế nhị, thông cảm, sẵn lòng giúp đỡ cụ già của các bạn.

Thì những câu hỏi ấy hoặc hơi tò mò hoặc chưa thật tế nhị.

Một số câu ca dao tục ngữ nói về ý nghĩa của lời nói:
- Người khôn không nỡ ra đòn
Một lời nói nhẹ hãy còn đắng cay.
- Chim khôn kêu tiếng rảnh rang
Người khôn tiếng nói dịu dàng dễ nghe.
- Lời nói chẳng mất tiền mua
Lựa lời mà nói cho vừa lòng nhau.
tiết học đến đây kết thúc
kính chúc
các thầy cô giáo
mạnh khoẻ !
chúc các em chăm ngoan!