Tuần 14. Dùng câu hỏi vào mục đích khác

Luyện từ và câu
Dùng câu hỏi vào mục đích khác
Kiểm tra bài cũ
* Câu hỏi dùng để làm gì?
* Đặt 1 câu có dùng từ nghi vấn nhưng không phải là câu hỏi.
I. NHẬN XÉT
1. Đọc lại đoạn đối thoại giữa ông Hòn Rấmvới chú bé Đất trong truyện Chú Đất Nung: Tìm câu hỏi trong đoạn văn.
Ông Hòn Rấm cười bảo:
Sao chú mày nhát thế? Đất có thể nung trong lửa kia mà!
Chú bé Đất ngạc nhiên hỏi lại:
- Nung ấy ạ?
- Chứ sao? Đã là người thì phải dám xông pha, làm được nhiều việc có ích.
2. Theo em, các câu hỏi của ông Hòn Rấm có dùng để hỏi về điều chưa biết không? Nếu không, chúng được dùng làm gì?
C�u h?i c?a ơng Hịn R?m : "Sao ch� m�y nh�t th??" cĩ d�ng d? h?i v? di?u chua bi?t khơng ?
- Câu hỏi này không dùng để hỏi về điều chưa biết, vì ông Hòn Rấm đã biết cu Đất nhát.
Ông Hòn Rấm đã biết cu Đất nhát, sao còn phải hỏi? Câu hỏi này dùng để làm gì ?
- Để chê cu Đất.
Câu “Chứ sao ?” của ông Hòn Rấm có dùng để hỏi điều gì không ?
- Câu hỏi này không dùng để hỏi.
Vậy câu hỏi này có tác dụng gì ?
- Câu hỏi này là câu khẳng định: đất có thể nung trong lửa.
3. Trong nhà văn hoa,� em và bạn say sưa trao đổi với nhau về bộ phim đang xem. Bỗng có người bên cạnh bảo: "Các cháu có thể nói nhỏ hơn không?" Em hiểu câu hỏi ấy có nghĩa là gì ?
- Câu hỏi ấy không dùng để hỏi mà để yêu cầu các cháu hãy nói nhỏ hơn.
* Ngoài tác dụng để hỏi những điều chưa biết. Câu hỏi còn dùng để làm gì?
- Ngoài tác dụng dùng để hỏi, câu hỏi còn dùng để thể hiện thái đo �khen,chê,khẳng định, phủ định hay yêu cầu, đề nghị một điều gì đó.
Ghi nhơ �
Nhiều khi, ta có thể dùng câu hỏi
để thể hiện:
1. Thái độ khen, chê.
2. Sự khẳng định, phủ định.
3. Yêu cầu mong muốn.
1. Các câu hỏi sau được dùng làm gì?
a) Dỗ mãi mà em bé vẫn khóc mẹ bảo: "Có nín đi không? Các chị ấy cười cho đây này."
- Câu hỏi của người mẹ được dùng để yêu cầu con nín khóc.
b) Ánh mắt các bạn nhìn tôi như trách móc: "Vì sao cậu làm phiền lòng cô như vậy?"
- Câu hỏi được bạn dùng để thể hiện ý chê trách.
c) Chị tôi cười : "Em vẽ thế này mà bảo là con ngựa à?"
- Câu hỏi của người chị được dùng để thể hiện ý chê em vẽ ngựa không giống.
d) Bà cụ hỏi một người đang đứng vơ vẩn trước bến xe: "Chú có thể xem giúp tôi mấy giờ có xe đi miền Đông không?"
- Câu hỏi của bà cụ dùng để thể hiện ý nhờ cậy giúp đ?�.
2. Đặt câu phù hợp vơí các tình huống cho sau đây:
a) Trong giờ sinh hoạt đầu tuần của toàn trường, em đang chăm chú nghe cô hiệu trưởng nói thì một bạn ngồi cạnh hỏi chuyện em. Em hãy dùng hình thức câu hỏi để nói với bạn: chờ xong giờ sinh hoạt sẽ nói chuyện.
Bạn có thể chờ hết giờ sinh hoạt, chúng mình cùng nói chuyện được không?
b) Đến nhà một bạn cùng lớp, em thấy nhà rất sạch sẽ, đồ đạc sắp xếp gọn gàng, ngăn nắp. Hãy dùng hình thưc� câu hỏi để khen bạn.
Sao nhà bạn sạch sẽ, ngăn nắp thế?
c) Trong giờ kiểm tra, em làm sai một bài tập, mãi đến khi về nhà em mới nghĩ ra. Em có thể tự trách mình bằng câu hỏi như thế nào?
Bài toán không khó nhưng mình làm phép nhân sai. Sao mà mình lú lẫn thế nhỉ ?
d) Em và các bạn trao đổi về các trò chơi. Bạn Linh bảo: "Đá cầu là thích nhất." Bạn Nam lại nói: " Chơi bi thích hơn." Em hãy dùng hình thức câu hỏi để nêu ý kiến của mình: chơi diều cũng thú vị .
Chơi diều cũng thích chứ?
- Em trai đang nhảy nhót, đùa nghịch gần chỗ em ngồi học. Em bảo: “Em ra ngoài chơi cho chị học có được không?”
Tỏ thái độ khen, chê.


b) Khẳng định, phủ định.


c) Thể hiện yêu cầu mong muốn.
- Em gái em học mẫu giáo chiều qua mang phiếu bé ngoan về. Em khen bé: “Sao em ngoan thế nhỉ ?”
- Một bạn chỉ thích ăn táo. Em bảo: “Ăn mận cũng ngon chứ sao?”
Bài 3: Hãy nêu một vài tình huống có thể dùng câu hỏi để:
- Bạn thấy em nói vậy thì bĩu môi “Ăn mậm cho hỏng răng à ?”