Tuần 11. Đại từ xưng hô

Thứ ba, ngày 4 tháng 11 năm 2008
Luyện từ và câu
Kiểm tra
* Tìm các đại từ trong câu văn sau và nêu rõ tác dụng của chúng.
Được gần Hồ Chủ Tịch một thời gian, tôi cảm nhận được hết sự giản dị của Người.
Thứ ba, ngày 4 tháng 11 năm 2008
Luyện từ và câu
Đại từ xưng hô
I/ Nhận xét
Trong số các từ xưng hô được in nghiêng dưới đây, những từ nào chỉ lời nói? Những từ nào chỉ người nghe? Từ nào chỉ người hay vật được nhắc tới?
Ngày xưa có cô Hơ Bia đẹp nhưng rất lười, lại không biết yêu quý cơm gạo. Một hôm, Hơ bia ăn cơm để cơm đổ vãi lung tung. Thấy vậy, cơm hỏi:
- Chị đẹp là nhờ cơm gạo, sao chị khinh rẻ chúng tôi thế?
Hơ Bia giận dữ:
- Ta đẹp là do công cha công mẹ, chứ đâu nhờ các ngươi.
Nghe nói vậy, thóc gạo tức lắm. Đêm khuya, chúng rủ nhau bỏ cả vào rừng.
Theo Truyện cổ Ê-đê
Ngày xưa có cô Hơ Bia đẹp nhưng rất lười, lại không biết yêu quý cơm gạo. Một hôm, Hơ bia ăn cơm để cơm đổ vãi lung tung. Thấy vậy, cơm hỏi:
- Chị đẹp là nhờ cơm gạo, sao chị khinh rẻ chúng tôi thế?
Hơ Bia giận dữ:
- Ta đẹp là do công cha công mẹ, chứ đâu nhờ các ngươi.
Nghe nói vậy, thóc gạo tức lắm. Đêm khuya, chúng rủ nhau bỏ cả vào rừng.
Theo Truyện cổ Ê-đê




*Đại từ xưng hô là từ được người nói dùng để tự chỉ mình hay chỉ người khác khi giao tiếp:tôi, chúng tôi; mày, chúng mày; nó, chúng nó,....
Thứ ba, ngày 4 tháng 11 năm 2008
Luyện từ và câu
Đại từ xưng hô
I/ Nhận xét
2. Theo em, cách xưng hô của mỗi nhân vật ở đoạn văn trên thể hiện thái độ của người nói như thế nào?
Lời giải:
+ Cách xưng hô của cơm ( xưng là chúng tôi, gọi Hơ Bia là chị): tự trọng, lịch sự với người đối thoại.
+ Cách xưng hô của Hơ Bia ( xưng là ta, gọi cơm là các ngươi): kiêu căng, thô lỗ, coi thường người đối thoại.

*Khi xưng hô, cần chú ý chọn từ cho lịch sự, thể hiện đúng mối quan hệ giữa mình với người nghe và người được nhắc tới.
I/ Nhận xét
3.Tìm những từ em vẫn dùng để xưng hô:
- Với thầy, cô.
- Với bố, mẹ.
- Với anh, chị, em.
- Với bạn bè.

Thứ ba, ngày 4 tháng 11 năm 2008
Luyện từ và câu
Đại từ xưng hô
II/Ghi nhớ
1. Đại từ xưng hô là từ được người nói dùng để tự chỉ mình hay chỉ người khác khi giao tiếp:tôi, chúng tôi; mày, chúng mày; nó, chúng nó,....
2. Bên cạnh các từ nói trên, ngưòi Việt Nam còn dùng nhiều danh từ chỉ người làm đại từ xưng hô để thể hiện rõ thứ bậc, tuổi tác, giới tính: ông, bà, anh, chị, em, cháu, thầy, bạn,...
3. Khi xưng hô, cần chú ý chọn từ cho lịch sự, thể hiện đúng mối quan hệ giữa mình với người nghe và người được nhắc tới.

Thứ ba, ngày 4 tháng 11 năm 2008
Luyện từ và câu
Đại từ xưng hô
III/Luyện tập
1.Tìm các đại từ xưng hô và nhận xét về thái độ, tình cảm của nhân vật khi dùng mỗi đại từ trong đoạn văn sau:

Trời mùa thu mát mẻ. Trên bờ sông, một con rùa đang cố
sức tập chạy. Một con thỏ thấy thế liền mỉa mai:
- Đã goi là chậm như rùa mà cũng đòi tập chạy à!
Rùa đáp:
- Anh đừng giễu tôi! anh với tôi thử chạy thi coi ai hơn!
Thỏ ngạc nhiên:
- Rùa mà dám chạy thi với thỏ sao? Ta chấp chú em một
nửa đường đó.
Theo La Phông - ten

* Trời mùa thu mát mẻ. Trên bờ sông, một con rùa đang cố sức tập chạy. Một con thỏ thấy thế liền mỉa mai:
- Đã goi là chậm như rùa mà cũng đòi tập chạy à!
Rùa đáp:
- Anh đừng giễu tôi! anh với tôi thử chạy thi coi ai hơn!
Thỏ ngạc nhiên:
- Rùa mà dám chạy thi với thỏ sao? Ta chấp chú em một nửa đường đó.
Theo La Phông - ten
Lời giải:
+ Thỏ xưng là ta, gọi rùa là chú em: kiêu căng, coi thường rùa.
+ Rùa xưng là tôi, gọi thỏ là anh : tự trọng, lịch sự với thỏ.

III/Luyện tập
2. Chọn các đại từ xưng hô tôi, nó, chúng ta thích hợp với mỗi ô trống:
Bồ Chao hốt hoảng kể với các bạn:
- và Tú Hú đang bay dọc một con sông lớn, chợt Tu
Hú gọi: "Kìa, cái trụ chống trời." ngước nhìn lên.Trước
mắt là những ống thép dọc ngang nối nhau chạy vút tận mây
xanh. tựa như một cái cầu xe lửa đồ sộ không phải bắc
ngang sông,mà dựng đứng trên trời cao.
Thấy vậy, Bồ Các mới à lên một tiếng rồi thong thả nói:
- cũng từng bay qua cái trụ đó. cao hơn tất cả những ống
khói, những trụ buồm, cột điện mà thường gặp.Đó là
trụ điệncao thế mới được xây dựng.
Mọi người hiểu rõ sự thực, sung sướng thở phào. Ai nấy
cười to vì thấy Bồ Chao đã quá sợ sệt.
Theo Võ Quảng
Thứ ba, ngày 4 tháng 11 năm 2008
Luyện từ và câu
Đại từ xưng hô
II/Ghi nhớ
1. Đại từ xưng hô là từ được người nói dùng để tự chỉ mình hay chỉ người khác khi giao tiếp:tôi, chúng tôi; mày, chúng mày; nó, chúng nó,....
2. Bên cạnh các từ nói trên, ngưòi Việt Nam còn dùng nhiều danh từ chỉ người làm đại từ xưng hô để thể hiện rõ thứ bậc, tuổi tác, giới tính: ông, bà, anh, chị, em, cháu, thầy, bạn,...
3. Khi xưng hô, cần chú ý chọn từ cho lịch sự, thể hiện đúng mối quan hệ giữa mình với người nghe và người được nhắc tới.