Tuần 11. Đại từ xưng hô

Kính chào quý thầy cô
Đến dự giờ
Luyện từ và câu Lớp 5
Giáo viên: Huỳnh Văn Tuyên
Thứ hai ngày 19 tháng 10 năm 2009
Luyện từ và câu
ĐẠI TỪ XƯNG HÔ
TIẾT 21:
I. Nhận xét
1. Trong các từ xưng hô in đậm dưới đây, những
từ nào chỉ người nói, những từ nào chỉ người nghe, những từ nào chỉ người hay vật được nhắc tới?
Ngày xưa có cô Hơ Bia đẹp nhưng rất lười, lại không biết yêu quý cơm gạo. Một hôm, Hơ Bia ăn cơm để cơm đổ vãi lung tung. Thấy vậy, cơm hỏi:
- Chị đẹp là nhờ cơm gạo, sao chị khinh rẻ chúng tôi thế?
Hơ Bia giận dữ:
- Ta đẹp là công cha công mẹ, chứ đâu nhờ các ngươi.
Nghe nói vậy, thóc gạo tức lắm. Đêm khuya, chúng rủ nhau bỏ cả vào rừng.
Theo TRUYỆN CỔ Ê- ĐÊ
ĐẠI TỪ
XƯNG HÔ

- Từ chỉ người nói:
- Từ chỉ người nghe:
- Từ chỉ người hay vật được nhắc tới:
Chị
chị
chúng tôi
các ngươi
Ta
chúng


Đại từ xưng hô là từ được người nói dùng để tự chỉ mình hay chỉ người khác khi giao tiếp: tôi, chúng tôi; mày, chúng mày; nó, chúng nó,…
2.Theo em cách xưng hô của mỗi nhân vật ở đoạn văn trên thể hiện thái độ của người nói như thế nào?
- Cách xưng hô của cơm (gọi là chị, xưng là chúng tôi): lịch sự, tôn trọng người đối thoại.
- Cách xưng hô của Hơ Bia( gọi là các ngươi, xưng là ta): kiêu căng, thô lỗ, coi thường người đối thoại
Khi xưng, hô cần chú ý chọn từ cho lịch sự, thể hiện đúng mối quan hệ giữa mình với người nghe và người được nhắc tới.
3. Tìm những từ em vẫn dùng để xưng hô:
- Với thầy, cô:
- Với bố, mẹ:
- Với anh, chị, em:
- Với bạn bè:
Với thầy, cô
thầy, cô
em, con
Với bố, mẹ
bố, ba, thầy, cha,mẹ, má, bầm …
con
Với anh, chị,em
anh, chị,
(em)
em
(anh, chị)
Với bạn bè
cậu, bạn,
đằng ấy
tôi,tớ,
mình…

Bên cạnh các từ nói trên, người Việt Nam còn dùng nhiều danh từ chỉ người làm đại từ xưng hô để thể hiện rõ thứ bậc, tuổi tác, giới tính: ông, bà, anh, chị, em, cháu, thầy, bạn,…
II.Ghi nhớ:
1. Đại từ xưng hô là từ được người nói dùng để tự chỉ mình hay chỉ người khác khi giao tiếp: tôi, chúng tôi; mày, chúng mày; nó, chúng nó,…
2. Bên cạnh các từ nói trên, người Việt Nam còn dùng nhiều danh từ chỉ người làm đại từ xưng hô để thể hiện rõ thứ bậc, tuổi tác, giới tính: ông, bà, anh, chị, em, cháu, thầy, bạn,…
3.Khi xưng, hô cần chú ý chọn từ cho lịch sự, thể hiện đúng mối quan hệ giữa mình với người nghe và người được nhắc tới.
1.Tìm các đại từ xưng hô và nhân xét về thái độ tình cảm của
nhân vật khi dùng mỗi đại từ trong đoạn văn sau:
Trời mùa thu mát mẻ. Trên bờ sông, một con rùa đang cố sức
tập chạy. Một con thỏ thấy thế liền mỉa mai:
- Đã gọi là chậm như rùa mà cũng đòi tập chạy à!
Rùa đáp:
- Anh đừng giễu tôi! Anh với tôi thử chạy thi coi ai hơn!
Thỏ ngạc nhiên:
-Rùa mà dám chạy thi với thỏ sao? Ta chấp chú em một nửa
đường đó.
Theo LA PHÔNG- TEN
III. Luyện tập
Anh
tôi
Anh
tôi
Ta
chú em
Rùa xưng là tôi, gọi thỏ là anh:
Thỏ xưng là ta, gọi rùa là chú em:
tự trọng, lịch sự với thỏ.
kiêu căng, coi thường.
Bồ Chao hốt hoảng kể với các bạn:
- và Tu Hú đang bay dọc một con sông lớn, chợt Tu Hú
gọi: “Kìa, cái trụ chống trời.” ngước nhìn lên. Trước mắt
là những ống thép dọc ngang nối nhau chạy vút tận mây xanh.
tựa như một cái cầu xe lửa đồ sộ không phải bắc ngang
sông, mà dựng dứng trên trời cao.
Thấy vậy, Bồ Các mới à lên một tiếng rồi thong thả nói:
- cũng từng bay qua cái trụ đó. cao hơn tất cả những
ống khói, những trụ buồm, cột điện mà thường gặp.Đó là
trụ điện cao thế mới được xây dựng.
Mọi người hiểu rõ sự thực, sung sướng thở phào. Ai nấy cười
to vì thấy Bồ Chao đã quá sợ sệt.
Theo VÕ QUẢNG


2. Chọn các đại từ xưng hô tôi, nó, chúng ta thích hợp với mỗi ô trống:
Tôi
Tôi
Nó
Tôi
Nó
chúng ta
Trò chơi
Các đại từ xưng hô sau chỉ đối tượng nào?
1
2
3
Tía, mạ, u, bầm,…..
Với bố, mẹ
Tôi, tớ, cậu, bạn,…
Với bạn bè
Em, con, cô, thầy,…
Với thầy cô
Củng cố, dặn dò
Kính chúc quý thầy cô mạnh khỏe
Các em học giỏi