Tuần 11. Đại từ xưng hô

Người thực hiện: Nguyễn Thị Ái Mỵ
TRƯỜNG TIỂU HỌC TRƯƠNG ĐÌNH NAM
Môn: Luyện từ và câu
Thứ ba ngày 4 tháng 11 năm 2008.
Luyện từ và câu:
Đại từ xưng hô
I/Nhận xét:
1/ Trong số các từ xưng hô được in đậm dưới đây, những từ nào chỉ người nói ? Những từ nào chỉ người nghe ? Từ nào chỉ người hay vật được nhắc tới ?
Ngày xưa có cô Hơ Bia đẹp nhưng rất lười, lại không biết yêu quý cơm gạo. Một hôm, Hơ Bia ăn cơm để cơm đổ vãi lung tung. Thấy vậy, cơm hỏi :
- Chị đẹp là nhờ cơm gạo, sao chị khinh rẻ chúng tôi thế ?
Hơ Bia giận dữ :
- Ta đẹp là do công cha công mẹ, chứ đâu nhờ các ngươi.
Nghe nói vậy, thóc gạo tức lắm. Đêm khuya, chúng rủ nhau bỏ cả vào rừng.
Theo Truyện cổ Ê-đê
Thứ ba ngày 4 tháng 11 năm 2008.
Luyện từ và câu:
Đại từ xưng hô
I/Nhận xét:
Những từ chỉ người nói:
Những từ chỉ người nghe:
Từ chỉ người hay vật được nhắc tới:
Những từ chúng tôi, ta, chị, các ngươi, chúng được gọi là đại từ xưng hô.
chúng tôi, ta.
chị, các ngươi.
chúng.
- Thế nào là đại từ xưng hô ?
- Đại từ xưng hô là từ được người nói dùng để tự chỉ mình hay chỉ người khác khi giao tiếp: tôi, chúng tôi; mày, chúng mày; nó, chúng nó, …
Thứ ba ngày 4 tháng 11 năm 2008.
Luyện từ và câu: Đại từ xưng hô
I/Nhận xét:
2/Theo em, cách xưng hô của mỗi nhân vật ở đoạn
văn trên thể hiện thái độ của người nói như thế nào ?
Ngày xưa có cô Hơ Bia đẹp nhưng rất lười, lại không biết yêu quý cơm gạo. Một hôm, Hơ Bia ăn cơm để cơm đổ vãi lung tung. Thấy vậy, cơm hỏi :
- Chị đẹp là nhờ cơm gạo, sao chị khinh rẻ chúng tôi thế ?
Hơ Bia giận dữ :
- Ta đẹp là do công cha công mẹ, chứ đâu nhờ các ngươi.
Nghe nói vậy, thóc gạo tức lắm. Đêm khuya, chúng rủ nhau bỏ cả vào rừng.
Theo Truyện cổ Ê-đê
* Cách xưng hô của cơm ( xưng là chúng tôi, gọi Hơ Bia là chị ):
tự trọng, lịch sự với người đối thoại.
* Cách xưng hô của Hơ Bia ( xưng là ta, gọi cơm là các ngươi ):
kiêu căng, thô lỗ, coi thường người đối thoại.
Chị sẽ là chị của em mãi mãi.

Thứ ba ngày 4 tháng 11 năm 2008.
Luyện từ và câu: Đại từ xưng hô
I/Nhận xét:
3/ Tìm những từ em vẫn dùng để xưng hô:
Với thầy, cô.
Với bố, mẹ.
Với anh, chị, em.
Với bạn bè.
Thứ ba ngày 4 tháng 11 năm 2008.
Luyện từ và câu: Đại từ xưng hô
I/Nhận xét:
3/ Những từ em dùng để xưng hô:
em, con
ba, bố, cha, thầy,tía…mẹ,
má, mạ, u, mệ, bầm, bu…
con
anh, chị
em
em
anh ( chị )
bạn, cậu, đằng ấy,…
tôi, tớ, mình,…
thầy, cô
Thứ ba ngày 4 tháng 11 năm 2008.
Luyện từ và câu: Đại từ xưng hô
II/Ghi nhớ:
1/Đại từ xưng hô là từ được người nói dùng để tự chỉ
mình hay chỉ người khác khi giao tiếp: tôi, chúng tôi;
mày, chúng mày; nó, chúng nó,…
2/Bên cạnh các từ nói trên, người Việt Nam còn dùng
nhiều danh từ chỉ người làm đại từ xưng hô để thể
hiện rõ thứ bậc,tuổi tác, giới tính: ông, bà, anh, chị,
em, cháu, thầy, bạn,…
3/Khi xưng hô, cần chú ý chọn từ cho lịch sự, thể hiện
đúng mối quan hệ giữa mình với người nghe và
người được nhắc tới.







Thứ ba ngày 4 tháng 11 năm 2008.
Luyện từ và câu: Đại từ xưng hô
III/Luyện tập:
1/Tìm các đại từ xưng hô và nhận xét về thái độ, tình cảm của nhân vật khi dùng mỗi đại từ trong đoạn văn sau:
Trời mùa thu mát mẻ. Trên bờ sông, một con rùa đang cố sức tập chạy. Một con thỏ thấy thế liền mỉa mai:
- Đã gọi là chậm như rùa mà cũng đòi tập chạy à !
Rùa đáp:
- Anh đừng giễu tôi ! Anh với tôi thử chạy thi coi ai hơn !
Thỏ ngạc nhiên:
- Rùa mà dám chạy thi với thỏ sao ? Ta chấp chú em một nửa đường đó.
Theo La Phông-ten
Thứ ba ngày 4 tháng 11 năm 2008.
Luyện từ và câu: Đại từ xưng hô
III/Luyện tập:
* Rùa xưng là tôi, gọi thỏ là anh:
thể hiện thái độ tự trọng, lịch sự với thỏ.
* Thỏ xưng là ta, gọi rùa là chú em:
thể hiện thái độ kiêu căng, coi thường rùa.
Thứ ba ngày 4 tháng 11 năm 2008.
Luyện từ và câu: Đại từ xưng hô
III/Luyện tập:
2/Chọn các đại từ xưng hô tôi, nó, chúng ta thích hợp với mỗi ô trống:
Bồ Chao hốt hoảng kể với các bạn:
-………và Tu Hú đang bay dọc một con sông lớn, chợt Tu Hú gọi: “ Kìa, cái trụ chống trời.” ………ngước nhìn lên. Trước mắt là những ống thép dọc ngang nối nhau chạy vút tận mây xanh. …….tựa như một cái cầu xe lửa đồ sộ không phải bắc ngang sông, mà dựng đứng trên trời cao.
Thấy vậy, Bồ Các mới à lên một tiếng rồi thong thả nói:
-……. cũng từng bay qua cái trụ đó…… cao hơn tất cả
các ống khói, những trụ buồm, cột điện mà …… ……… thường gặp. Đó là trụ điện cao thế mới được xây dựng.
Mọi người hiểu rõ sự thực, sung sướng thở phào. Ai nấy cười to vì thấy Bồ Chao đã quá sợ sệt.

Tôi
Tôi
Nó
Tôi
Nó
chúng ta
Theo Võ Quảng
1/Trong tập hợp các từ sau, tập hợp nào là đại từ xưng hô chỉ người nói:
a. tôi, bạn, ta, mình, nó, các cậu…
tớ, ta, mình, chúng tôi,tao, tau…
c. các bạn, ta, tôi, cô ấy, mày, mình…
2/Trong các tập hợp từ sau, tập hợp nào là đại từ xưng hô chỉ người nghe:
a. các anh, cậu, mày, đằng ấy, bạn, mi…
b. mình, cậu, tớ, bạn, các ngươi, ta…
c. Chúng ta, nó, mi, tớ, cậu, tụi này, bạn…
Thứ ba ngày 4 tháng 11 năm 2008.
Luyện từ và câu: Đại từ xưng hô
b
a
Bài tập củng cố:
Thứ ba ngày 4 tháng 11 năm 2008.
Luyện từ và câu: Đại từ xưng hô
Bài tập củng cố:
3/Khi xưng hô ta cần:

a. Tự trọng, lịch sự, tôn trọng người đối thoại.
Cần chọn từ ngữ thể hiện đúng mối quan hệ
giữa mình với người nghe và người được nhắc đến.
c. Cả a và b đều đúng.
c
Thứ ba ngày 4 tháng 11 năm 2008.
Luyện từ và câu: Đại từ xưng hô
Dặn dò:
*Học thuộc ghi nhớ.
*Làm lại bài tập số 1 vào vở