Tuần 11. Đại từ xưng hô

A/Kiểm tra bài cũ:
Tìm đại từ trong đoạn văn sau:
Hà hỏi Linh:
-Linh ơi,cậu làm bài tập chưa?
- Mình làm rồi,thế còn bạn?
- Tớ cũng làm rồi.
Đáp án:
Đại từ : cậu,mình,bạn,tớ.
+ Đại từ là những từ được dùng để làm gì?
Thứ ba ngày 1 tháng 11 năm 2011
Luyện từ và câu

B.Bài mới
Thứ ba ngày 1 tháng 11 năm 2011
Luyện từ và câu
Tiết 21: Đại từ xưng hô
I.Nhận xét.
1.Đọc đoạn văn và trả lời câu hỏi:
Ngày xưa có cô Hơ Bia đẹp nhưng rất lười,lại không biết yêu quý cơm gạo,Một hôm,Hơ Bia ăn cơm để cơm đổ vãi lung tung.Thấy vậy,cơm hỏi:
- Chị đẹp là nhờ cơm gạo,sao chị khinh rẻ chúng tôi thế?
Hơ Bia giận dữ :
- Ta đẹp là do công cha công mẹ,chứ đâu nhờ các ngươi.
Nghe nói vậy,thóc gạo tức lắm.Đêm khuya,chúng rủ nhau bỏ cả vào rừng.
Theo TRUYỆN CỔ Ê-ĐÊ
+Đoạn văn có những nhân vật nào?



+Hơ bia,cơm và thóc gạo
+ Các nhân vật làm gì?
+Cơm gọi Hơ Bia bằng gì và xưng thế nào với Hơ Bia?
+Hơ Bia xưng với cơm thế nào và gọi cơm bằng gì ?
+ Trong các từ “chúng tôi,ta,chị,các ngươi” từ nào chỉ người nói?
+Từ nào chỉ người nghe ?
+Trong câu “Đêmkhuya, chúng rủ nhau…”từ “chúng” chỉ ai ?
-Cơm và Hơ Bia đối đáp với nhau.
-Cơm gọi Hơ Bia là chị,xưng là chúng tôi
- Hơ Bia xưng là ta,gọi cơm là các ngươi.
-Những từ chỉ người nói: chúng tôi,ta.
-Những từ chỉ người nghe:chị,các ngươi.
-Từ “chúng”chỉ thóc gạo
*Kết luận:Các từ “ta,chúng tôi,chị,các ngươi,chúng”gọi là đại từ xưng hô.
+ Em hiểu đại từ xưng hô là gì?
- Đại từ xưng hô là những từ được người nói dùng để tự chỉ mình hay chỉ người khác khi giao tiếp ví dụ như tôi, chúng tôi,mày,chúng mày,…
+ Hơ Bia gọi cơm gạo là các ngươi,xưng là ta.em thấy cách xưng hô của Hơ Bia thể hiện thái độ như thế nào?
- Cách xưng hô của Hơ Bia:kiêu căng, thô lỗ,coi thường người đối thoại.
+Cơm gọi Hơ Bia là chị,xưng là chúng tôi,em thấy cách xưng hô của cơm thể hiện thái độ như thế nào?
- Cách xưng hô của cơm: tự trọng,lịch sự với người đối thoại.
Đối tượng Gọi Tự xưng
+Thầygiáo,cô giáo
-thầy,cô
- em,con
+Bố,mẹ
-bố,ba,cha,tía,...mẹ,má,
mạ,u,bầm,…
- con
+ Anh,chị
-anh,chị
- em
+ Em
- em
-anh,chị
+Bạn bè
-bạn,cậu,đằng ấy,..
-tôi,tớ,mình
+ Các từ “thầy,cô,ba,cha,tía,mẹ,anh,chị,tôi,tớ,…là danh từ,động từ hay tính từ?
- Danh từ
* Kết luận:Người Việt Nam còn dùng nhiều danh từ chỉ người làm đại từ xưng hô để thể hiện rõ thứ bậc,tuổi tác,giới tính: ông, bà,anh,chị,em,…
+Theo em khi xưng hô với nhau ta phải chọn dùngnhững từ như thế nào cho thích hợp?
II.Ghi nhớ.
1.Đại từ xưng hô là từ được người nói dùng để tự chỉ mình hay chỉ người khác khi giao tiếp:tôi,chúng tôi;mày;chúng mày;nó;chúng nó,…
2.Bên cạnh các từ nói trên,người Việt Nam còn dùng nhiều danh từ chỉ người làm đại từ xưng hô để thể hiện rõ thứ bậc,tuổi tác,giới tính:ông;bà; anh;chị;em;cháu;thầy;bạn,…
3.Khi xưng hô,cần chú ý chọn từ cho lịch sự,thể hiện đúng mối quan hệ giữa mình với người nghe và người được nhắc tới.
III.Luyện tập
Bài 1:Tìm các đại từ xưng hô và nhận xét về thái độ,tình cảm khi dùng mỗi đại từ trong đoạn văn sau:
Trời mùa thu mát mẻ.Trên bờ sông,một con rùa đang cố sức tập chạy.Một con thỏ thấy thế liền mỉa mai:
-Đã gọi là chậm như rùa mà cũng đòi tập chạy à!
Rùa đáp:
-Anh đừng giễu tôi!Anh với tôi thử chạy thi coi ai hơn!
Thỏ ngạc nhiên :
-Rùa mà dám chạy thi với thỏ sao?Ta chấp chú em một nửa đường đó.
Theo LA PHÔNG -TEN
+Bài yêu cầu gì ?
-Tìm đại từ xưng hô và nhận xét về thái độ ,tình cảm của nhân vật khi dùng mỗi đại từ.
+Thỏ gọi rùa là gì và xưng với rùa là gì?Thái độ của thỏ như thế nào?
-Thỏ gọi rùa là chú em, xưng là ta
Thái độ :kiêu căng,coi thường rùa.
+Rùa gọi thỏ bằng gì và xưng với thỏ là gì?Thái độ của rùa như thế nào?
-Rùa xưng là tôi,gọi thỏ là anh
Thái độ : tự trọng,lịch sự với thỏ
Bài 2: Chọn các đại từ xưng hô tôi,nó,chúng ta thích hợp với mỗi ô trống:
Bồ chao hốt hoảng kể với các bạn:
-Tôi và Tu Hú đang bay dọc một con sông lớn,chợt Tu Hú gọi: “Kìa cái trụ chống trời”.Tôi ngước nhìn lên.Trước mắt là những ống thép dọc ngang nối nhau chạy vút tận mây xanh.Nó tựa như một cái cầu xe lửa đồ sộ không phải bắc ngang sông,mà dựng đứng trên trời cao.
Thấy vậy,Bồ Các mới à lên một tiếng rồi thong thả nói:
- Tôi cũng từng bay qua cái trụ đó.Nó cao hơn tất cả những ống khói,những trụ buồm,cột điện mà chúng ta thường gặp.Đó là trụ điện cao thế mới được xây dựng.
Mọi người hiểu rõ sự thực,sung sướng thở phào.Ai nấy cười to vì thấy Bồ Chao đã quá sợ sệt.
Theo VÕ QUẢNG