Tu lieu ve Tay Tien

ấn tượng về chiều sương Châu Mộc trong bài thơ
Tây Tiến của Quang Dũng
Mỗi khi nhắc đến ông người ta lại nhớ về Tây Tiến, mỗi khi hoài niệm về Tây Tiến, độc giả thường nhớ đến người nghệ sĩ đa tài, hào hoa. Quang Dũng và Tây Tiến, giống như hai thanh âm đồng điệu, cùng cất lên, cùng tô điểm cho nhau, và cho cả miền núi rừng Tây Bắc còn in dấu biết bao thăng trầm lịch sử
Trong hồi ức của Quang Dũng, Tây Bắc không chỉ là miền đất của tranh đấu bảo vệ Tổ quốc, mà còn là nơi hiện hữu của thiên nhiên thơ mộng trữ tình. Trong đoạn hai của bài thơ Tây Tiến, chiều sương trên cao nguyên Châu Mộc được tác giả khắc hoạ đầy tài hoa, có sắc màu điểm tô, có đường nét tinh tế:                                     “Người đi Châu Mộc chiều sương ấy                                     Có thấy hồn lau nẻo bến bờ                                     Có nhớ dáng người trên độc mộc                                     Trôi dòng nước lũ hoa đong đưa”        Đoạn thơ trên diễn tả cảnh thiên nhiên Tây Bắc trong hoài niệm của Quang Dũng, được khơi nguồn từ hai câu thơ đầu, như tiếng gọi âm vang từ miền ký ức xa vắng:                                       “Sông Mã xa rồi Tây Tiến ơi                                         Nhớ về rừng núi nhớ chơi vơi”        Giữa khói sương của hoài niệm, Quang Dũng nhớ về một “chiều sương ấy”- khoảng thời gian chưa xác định rõ ràng nhưng dường như đã khắc sâu thành nỗi nhớ niềm thương trong tâm trí nhà thơ. Đó có thể là khi đoàn quân chia tay một bản làng Tây Bắc chăng? Quá khứ vọng về là những hình ảnh mờ mờ ảo ảo, lung linh huyền hoặc: “hồn lau nẻo bến bờ”, “dáng người trên độc mộc” và “hoa đong đưa”. Cảnh vật hiện lên qua nét vẽ của Quang Dũng dù rất mong manh mơ hồ nhưng lại rất giàu sức gợi, rất thơ, rất thi sĩ, rất đậm chất lãng mạn của người lính Hà thành:                                     “Có thấy hồn lau nẻo bến bờ                                     Có nhớ dáng người trên độc mộc”        Câu hỏi tu từ với phép điệp “có thấy”, “có nhớ” dồn dập như gọi về biết bao kỷ niệm của một thời đã xa. Trong tâm tưởng của nhà thơ, cây lau tưởng như vô tri vô giác cũng mang hồn. Cách nhân hoá có thần đã khiến thiên nhiên trở nên đa tình thơ mộng hơn. Thiên nhiên mang “hồn” là bởi nhà thơ có cái nhìn hào hoa nhạy cảm hay bởi nơi đây còn vương vất linh hồn của những đồng đội của nhà thơ? Sự cảm nhận tinh tế hoà quyện với thanh âm da diết của nỗi nhớ đã làm vần thơ thêm chứa chan xúc cảm. Trong thơ, “hồn lau” dường như luôn mang một tâm tình, một suy ngẫm, một nỗi buồn man mác nhớ thương:                                     “Ngàn lau cười trong nắng                                     Hồn của mùa thu về                                     Hồn mùa thu sắp đi                                     Ngàn lau xao xác trắng”                                                         (Lau mùa thu- Chế Lan Viên)        Bên cạnh thiên nhiên, hình ảnh con người thấp thoáng trở về trong hồi ức của Quang Dũng . “trên độc mộc”- chiếc thuyền làm bằng cây gỗ lớn, bóng dáng con người hiện lên đầy kiêu hùng, dũng cảm mà tài hoa khéo léo giữa dòng nước xối xả, mạnh mẽ đặc trưng của miền Tây. Phải chăng tư thế đó đủ để người đọc nhận ra vẻ đẹp riêng của con người Tây Bắc, của đoàn binh Tây Tiến trong những năm tháng gian khổ mà hào hùng?. “dáng người” ở đây có thể là dáng hình của người Tây Bắc, cũng có thể là chính những chiến sĩ Tây Tiến đang đối mặt với thách thức của thiên nhiên dữ dội chăng? Dù hiểu theo cách nào, dáng người trong thơ Quang Dũng cũng luôn khảm sâu trong tâm trí nhà thơ, luôn hiên ngang kiêu hùng mà uyển chuyển, tài hoa và khéo léo. “Dáng người” ấy hình như cứ trở đi trở lại giữa những vần thơ được Quang Dũng gửi tình, như ta đã gặp:                                     “Bến vắng chiều xuân hoa gạo rơi                                     Sông xanh hiền triết lặng trôi xuôi                                     Đò ngang một chuyến qua mưa bui                                     Nhớ mãi người đi… bóng dáng người”        Và đây:                                     “Trôi dòng nước lũ hoa đong đưa”        Có thể khẳng định rằng, đây là một trong những chi tiết `đắt` nhất mà Quang Dũng tạo nên cho bức tranh thiên nhiên miền Tây, đoá hoa giữa dòng là hội tụ của cái nhìn đa tình vốn có trong tâm hồn người lính Hà Thành trẻ tuổi và vẻ thơ mộng của cảnh sắc nơi đây. Nói như thế là bởi, ta nghiệm ra rằng, hình ảnh “hoa đong đưa” khi đang “trôi dòng nước lũ” là hình ảnh không thể có