Thuyết minh thể thơ 8 chữ

Thuyết trình: Thể thơ 8 chữ



Trình bày: Th?y Ni?m

1.Đặc điểm
-Có nguồn gốc từ thể hát nói dân tộc nhưng có sáng tạo,nâng cao (sáng tạo rõ nhất của thể 8 chữ trong văn học hiện đại và tính chất phóng túng ,không bị hạn định về số câu như trong hát nói )
Vòng trời đất dọc ngang ngang dọc
Nợ tang bồng vay trả trả vay
Chí làm trai nam bắc đông tây
Cho thỏa sức vẫy vùng trong bốn bể .
(Chí nam nhi -Nguyễn Công Trứ)



Là thể thơ mỗi dòng có 8 chữ .Thể thơ này không có quy luật nhất định ,nghĩa là vần điệu tự do hơn .Thể thơ 8 chữ chú trọng rất nhiều trong cái nhạc của từng câu thơ.
+Luật bằng trắc :
Thường thì trong câu để có âm điệu du dương hễ chữ cuối có thanh trắc thì chữ thứ 3 trắc ,chữ thứ 5 và 6 bằng ;chữ cuối có thanh bằng thì chữ thứ 3 bằng, chữ thứ 5 và 6 trắc :
Em cứ hẹn nhưng em đừng đến nhé !
Để lòng buồn tôi dạo khắp trong sân .
Ngó trên tay thuốc lá cháy lụi dần .
Tôi nói khẽ:Gớm, sao mà nhớ thế!
(Ngập ngừng -Hồ Dzếnh)
Nhưng nhiều tác giả làm thơ cũng không theo quy định bằng trắc này.
Trong một câu ,nên có sự cân bằng giữa số lượng các thanh bằng và thanh trắc .Ví dụ :bằng/trắc = 3/5 hay ngược lại.Thanh bằng cũng nên xen kẽ đều đặn để câu thơ uyển chuyển nhịp nhàng .
Muốn cho câu thơ 8 chữ thêm âm điệu,một số nhà thơ thường gieo vần chữ thứ 8 của câu trên với chữ thứ 5 hay 6 của câu dưới :
Em sợ lắm giá băng ngàn mọi nẻo
Trời đầy trăng và lạnh lẽo suốt xương da .
Người giai nhân bến đợi dưới cây già .
Tình du khách thuyền qua không buộc chặt.
(Lời kĩ nữ-Xuân Diệu)
+Cách ngắt nhịp:
Câu thơ 8 chữ có thể được ngắt nhịp bất kì :thường thì ngắt nhịp 3/5, 5/3, 3/3/2, 3/2/3 cũng có khi 4/4, 2/2/2/2.
Ta sắp nâng lời chào / ngày mới mẻ
Vì Đông, / Thu,/ hay Hạ / cũng như xuân
Cũng có tình riêng / với lòng thi sĩ
Ta vui ca / trông ngày tháng xoay vần .
(Khúc ca hoài xuân-Thế Lữ)
+Cách gieo vần :
.Vần liên tiếp :
Cứ 2 vần bằng rồi đến 2 vần trắc hoặc 2 vần bằng rồi đến 2 vần bằng.Như vậy câu 1 vần câu 2 câu 3 vần câu 4 hoặc là câu 2 vần câu 3,câu 4 vần câu 5:
Em cứ hẹn nhưng em đừng đến nhé !
Tôi sẽ trách -cố nhiên ,nhưng rất nhẹ.
Nếu trót đi em hãy gắng quay về
Tình mất vui khi đã vẹn câu thề
Đời chỉ đẹp những khi còn dang dở
Thư viết đừng xong ,thuyền trôi chớ đỗ
Cho nghìn sau.lơ lửng .với nghìn xưa.
(Ngập ngừng -Hồ Dzếnh)
.Vần chéo:(vần gián cách)
1 vần bằng rồi tới 1 vần trắc.Như vậy câu 1 vần với câu 3,câu 2 vần với câu 4:
Đuốc hoa tỏa xiêm y càng rực rỡ
Khói trầm dâng,son phấn ngát lây hương
Da thịt cháy nhưng hơi còn bở ngỡ
Nấp sau rèm tơ lụa mỏng hơi sương
(Động phòng hoa chúc-Vũ Hoàng Chương)



.Vần ôm:Câu 1 vần với câu 4,câu 2 vần với câu 3:
Trời hôm nay mưa nhiều hay rất nắng?
Mưa tôi chả về bong bóng vỡ đầy tay
Trời nắng ngọt ngào.Tôi ở lại đây
Như một buổi hiên nhà nàng dịu sáng.
(Tuổi 13 -Nguyên Sa)


-Dung lượng phóng khoáng không bị hạn định về số dòng,khổ thơ.
-Là một trong những thành tựu nghệ thuật thể hiện rõ nhu cầu cách tân thơ ca của các tác giả trong phong trào Thơ mới.
2.ƯU THẾ THỂ HIỆN:
-Vừa đảm bảo một số quy tắc cách luật về sự hòa hợp thanh âm,nhịp điệu vừa có tính chất phóng túng của thể hát nói dân tộc nên phù hợp với nhu cầu đổi mới hình thức câu thơ của các tác giả trong phong trào Thơ mới:
Ví dụ:Hòa hợp trong câu thơ,hòa hợp xen kẻ bổng trầm khi gieo vần:(Nhớ con sông quê hương-Tế Hanh)
Quê hương tôi có con sông xanh biếc
Nước gương trong soi tóc những hàng tre
Tâm hồn tôi là một buổi trưa hè
Tỏa nắng xuống dòng sông lấp loáng.

Chẳng biết nước có giữ ngày giữ tháng
Giữ bao nhiêu kỉ niệm giữa dòng trôi
Hỡi con sông đã tắm cả đời tôi
Tôi giữ mãi mối tình mới mẻ.
-Số chữ trong câu được mở rộng nên tiết tấu,vần điệu phong phú,uyển chuyển hơn so với các thể thơ có quy cách nghiêm ngặt trước đó:
Mùa trái chín, cũng là mùa lá rụng
Trong giá sương,đông ủ nụ mầm xuân
Ngày mai.Ai biết xa gần?
Biển đời sóng gió mấy thân nổi chìm.
(Xuân hành 92 -Tố Hữu)
Nhớ những chiều nhìn về phương Bắc
Thấy xa xa đàn cò trắng bay về
Tôi ngỡ trên lưng cò có chút bùn miền Bắc
Dù cánh cò chẳng bay tới ngoài kia.
(Lê Anh Xuân)


-Lời thơ dung dị,tự nhiên,rất gần gũi với đời sống nhưng vẫn giàu chất nhạc nên cảm xúc được bộc lộ một cách hồn hậu.chân thành:
Làng tôi ở vốn làm nghề chày lưới
Nước bao vây cách biển nửa ngày sông
Khi trời trong,gió nhẹ,sớm mai hồng
Dân trai tráng bơi thuyền đi đánh cá

Chiếc thuyền nhẹ hăng như con tuấn mã
Phăng mái chèo, mạnh mẽ vượt trường giang
Cánh buồm giương to như mảnh hồn làng
Rướn thân trắng bao la thâu góp gió.
(Quê hương -Tế Hanh)



Mẹ cùng cha công tác bận không về
Cháu ở cùng bà,bà bảo cháu nghe
Bà dạy cháu làm bà chăm cháu học
Nhóm bếp lửa nghĩ thương bà khó nhọc
Tu hú ơi, chẳng đến ở cùng bà
Kêu chi hoài trên những cánh đồng xa?
(Bếp lửa -Bằng Việt)
-Câu thơ 8 chữ có khả năng diễn đạt tốt hơn tính chất liên tục của mạch cảm xúc của dòng suy nghĩ,của lời đối thoại khi được chen vào thơ:
Qua dòng sông yêu kính tự bé thơ
Tay vốc nước tôi hỏi cùng bát ngát
"Những sóng nào xưa theo thuyền đi giết giặc
Qua nghìn năm còn có mặt hôm nay?"
(Qua Bạch Đằng-Phạm Hổ)

VỘI VÀNG
Xuân Diệu
Tôi muốn tắt nắng đi
Cho màu đừng nhạt mất
Tôi muốn buộc gió lại
Cho hương đừng bay đi.

Của ong bướm,này đây tuần tháng mật
Này đây hoa của đồng nội xanh rì
Này đây lá của cành tơ phơ phất
Của yến anh này đây khúc tình si
Và này đây ánh sáng chớp hàng mi
Mỗi buổi sớm thần Vui hằng gõ cửa.
Tháng giêng ngon như một cặp môi gần
Tôi sung sướng. Nhưng vội vàng một nửa
Tôi không chờ nắng hạ mới hoài xuân
Xuân đương tới,nghĩa là xuân đương qua
Xuân còn non nghĩa là xuân sẽ già
Mà xuân hết,nghĩa là tôi cũng mất.
Lòng tôi rộng nhưng lượng trời cứ chật
Không cho dài thời trẻ của nhân gian
Nói làm chi rằng xuân vẫn tuần hoàn
Nếu tuổi trẻ chẳng hai lần thắm lại!
Còn trời đất nhưng chẳng còn tôi mãi
Nên bâng khuâng tôi tiếc cả đất trời
Mùi tháng, năm đều rớm vị chia phôi
Khắp sông núi vẫn than thầm tiễn biệt.
Con gió xinh thì thào trong gió biếc
Phải chăng hờn vì nỗi phải bay đi?
Chim rộn ràng bỗng đứt tiếng reo thi
Phải chăng sợ độ phai tàn sắp sửa?
Chẳng bao giờ,ôi,chẳng bao giờ nữa.
Mau đi thôi! Mùa chưa ngả chiều hôm

Ta muốn ôm
Cả sự sống mới bắt đầu mơn mởn
Ta muốn riết mây đưa và gió lượn
Ta muốn say cánh bướm với tình yêu
Ta muốn thâu trong một cái hôn nhiều
Và non nước, và cây và cỏ rạng
Cho chếnh choáng mùi thơm cho đã đầy ánh sáng
Cho no nê thanh sắc của thời tươi
-Hỡi xuân hồng, ta muốn cắn vào ngươi!