Thơ Hồ Chí Minh

Thơ hồ chí minh
Cuộc đời hoạt động cách mạng của Chủ tịch Hồ Chí Minh vô cùng sôi động, huyền thoại và đẫm chất sử thi. Từ chủ nghĩa yêu nước Người đến với Chủ nghĩa cộng sản, trở thành vị lãnh tụ muôn vàn kính yêu của Đảng ta và dân tộc ta. Cũng từ mục đích làm cách mạng giải phóng dân tộc, giải phóng giai cấp, giành toàn vẹn chủ quyền non sông, Người trở thành một nhà thơ lớn của thời đại. Những ánh thơ văn bất hủ của Người, Tuyên ngôn độc lập (1945), Lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến (1946), Di chúc (l969), cùng với bài thơ “thần” của Lý Thường Kiệt, Bình Ngô đại cáo của Nguyễn Trãi, Hịch tướng sĩ của Trần Hưng Đạo, mãi mãi khắc chữ vàng đánh dấu những mốc son lịch sử rực rỡ dựng nước và giữ nước của dân tộc. Hồ Chí Minh không có ý định trở thành nhà thơ, hay sáng tác thơ để lưu danh thiên cổ. Người làm thơ chỉ vì khát vọng thực hiện mục tiêu cách mạng độc lập dân tộc, dân chủ và Chủ nghĩa xã hội. Thơ của Người hết sức đa dạng và phong phú. Chúng tôi tạm coi thơ Hồ Chủ tịch gồm có hai mảng lớn, thơ vận động tuyên truyền cách mạng, và thơ cảm hứng chữ tình, chia làm ba phần, thơ tiếng Việt, thơ chữ Hán, và toàn bộ các bài thơ Nhật ký trong tù. Thơ vận động tuyên truyền cách mạng là những bài diễm ca súc tích, dễ hiểu, nắm bắt sâu sắc tình cảm, tâm lý từng loại đối tượng, tuyên truyền các tầng lớp đồng bào đứng lên đánh giặc cứu nước trong thời kỳ Mặt trận Việt Minh, và những bài thơ Chúc Tết có sức mạnh truyền cảm mang ý nghĩa đặc biệt của từng giai đoạn cách mạng, với tính tiên quyết và tất thắng.
Cờ đỏ sao vàng tung bay trước gió, Tiếng kèn kháng chiến vang dậy non sông. (Thơ Chúc tết 1946)
Và:
Năm qua thắng lợi vẻ vang, Năm nay tiền tuyến chắc càng thắng to. Vì độc lập, vì tự do, Đánh cho Mỹ cút, đánh cho nguỵ nhào. Tiến lên! Chiến sĩ, đồng bào! Bắc Nam sum họp, xuân nào vui hơn. (Thơ Chúc tết 1969)
Thơ cảm hứng trữ tình 1à những bài thơ được sáng tác tại Việt Bắc thời kỳ tiền khởi nghĩa kháng chiến chống Pháp, sau năm: 1954 về Hà Nội, và toàn bộ tập Nhật kì trong tù. Thật ra, toàn bộ thơ Hồ Chủ Tịch, dù là tuyên truyền hay cảm hứng trữ tình đều là thơ trữ tình cách mạng Thơ của một cuộc đời chiến sĩ Cộng sản với tấm lòng, tình cảm của một trái tim lớn ``Ôm cả non sông, mọi kiếp người`` (Tố Hữu- Bác ơi). Thơ ca kêu gọi kháng chiến của Hồ Chí Minh tươi tắn, hồn nhiên, rung lên hoà điệu trong điệu hồn muôn người, điệu hồn dân tộc. Nhiều bài có tính ngụ ngôn như: Ca sợi chỉ, Con cáo và tổ ong, Nhóm lửa, giọng thơ dân gian dễ nhớ, dễ thuộc. Một sợi chỉ nhỏ mỏng manh thì chẳng thể làm nên thân phận gì, nhưng:
Nhờ tôi có lắm đồng bang, Hợp nhau sợi dọc, sợi ngang rất nhiều, Dệt nên tấm vải mỹ miều, Đã bền hơn lụa, lại điều hơn da Đố ai bứt xé cho ra, Đó là lực lượng, đó là vẻ vang.
Từ năm 1945, Hồ Chí Minh đã được đồng bào cả nước tôn vinh là vị Cha già dân tộc. Người coi dân tộc Việt Nam là con rồng cháu tiên trong đại gia đình năm mươi tư dân tộc anh em. Người làm thơ gửi cho các đoàn thể, cá nhân, mọi tầng lớp công nhân, nông dân, thương binh và gia đình liệt sĩ, các nhân sĩ trí thức để động viên tinh thần yêu nước, hăng hái thi đua cách mạng. Đặc biệt, Người dành tình thương yêu trìu mến cho các cụ già, các cháu thanh thiếu niên nhi đồng.
Trẻ em như búp trên cành, Biết ăn ngủ, biết học hành là ngoan. Chẳng may vận nước gian nan, Trẻ em cũng biết bận thân, cực lòng.
Năm 1948, Hồ Chí Minh gửi bài thơ cho các cháu Nhi đồng Cứu quốc tỉnh Hải Dương, có câu:
Bác yêu các cháu muôn vàn, Bác gửi các cháu một ngàn cái hôn.
Thật cảm động, Trung thu năm 1951, ngắm trăng sáng ở chiến khu Việt Bắc, Bác viết: Và Trung Thu năm 1952:
Trung thu trăng sáng như gương, Bác Hồ ngắm cảnh nhớ thương nhi đồng.
Ánh sáng của chất ``thép`` và chất ``tình`` kỳ diệu, thể hiện trong từng câu chữ từ những bài thơ trong tập Nhật ký trong tù, chắc chắn sẽ còn soi sáng tâm hồn nhiều thế hệ mai sau. Nói như nhà