Tham luận chuyên đền Toán cấp huyện

1/27/2010
Phần yếu tố hình học là một mạch kiến thức trong chương trình toán tiểu học nhằm cung cấp một số kiến thức gắn với thực hành trong đời sống thực tế . Do đặc điểm trí tuệ của học sinh tiểu học , việc dạy học các yếu tố hình học


chủ yếu dựa trên sự quan sát ,thực hành giúp học sinh bước đầu tiếp xúc với các biểu tượng và một số tính chất cơ bản của hình học .Nội dung phần hình học chương trình tiểu học như sau :






Lớp 1 :
Gíơi thiệu về hình vuông , hình tròn , hình tam giác , điểm ( điểm ở trong , điểm ở ngoài một hình ) .
- Thực hành đo đoạn thẳng , vẽ hình trên giấy kẻ ô vuông , gấp cắt hình.

Lớp 2 :
Giới thiệu về đường thẳng ,ba điểm thẳng hàng ,đường gấp khúc ,hình tứ giác, hình chữ nhật . Thực hành vẽ hình , gấp cắt hình ,tính chu vi hình tam giác ,hình tứ giác .
Lớp 3 :
Giới thiệu về góc vuông , góc không vuông ,đỉnh ,cạnh , tâm ,bán kính ,đường kính của hình tròn. Tính chu vi , dịên tích hình chữ nhật , hình vuông . Thực hành vẽ góc bằng đường thẳng và bằng eke .
Lớp 4 :
Giới thiệu về góc vuông , góc nhọn ,góc tù ,góc bẹt ,hai đường thẳng vuông góc , hai đường thẳng song song ,hai đường thẳng cắt nhau .
Giới thiệu về hình thoi , hình bình hành, cách tính diện tích hình thoi ,hình bình hành .

Thực hành vẽ hình bằng thước ,eke cắt ghép ,gấp hình.
Lớp 5 :
Tính diện tích hình tam giác , hình thang . Tính chu vi diện tích hình tròn . Diện tích xung quanh , diện tích toàn phần , thể tích hình hộp chữ nhật, hình lập phương .Làm quen với hình trụ , hình cầu .

1. Một số kiến thức
cần ghi nhớ
CHU VI, DIỆN TÍCH MỘT SỐ HÌNH




MỘT SỐ KIẾN THỨC CẦN GHI NHỚ
LUU Ý
-Hình tứ giác có 4 góc vuông, 4 cạnh bằng nhau là hình vuông.
- Hình vuông là hình CN đặc bi?t có chiều dài bằng chiều rộng.

MỘT SỐ KIẾN THỨC CẦN GHI NHỚ
1. HÌNH TAM GIÁC





Hai tam giác có diện tích bằng nhau khi chúng có đáy bằng nhau (hoặc chung đáy) và chiều cao bằng nhau (hoặc chung chiều cao).
Hai tam giác có diện tích bằng nhau, đáy bằng nhau thì chiều cao của 2 tam giác ứng với 2 cạnh bằng nhau đó cũng bằng nhau.
Hai tam giác có diện tích baèng nhau, chiều cao bằng nhau thì 2 đáy của 2 tam giác đó ứng với 2 chiều cao bằng nhau cũng bằng nhau.
Hai tam giác có diện tích bằng nhau khi: Đáy của tam giác P gấp đáy tam giác Q bao nhiêu lần thì chiều cao của tam giác Q cũng gấp chiều cao tam giác P bấy nhiêu lần. (Hai tam P, Q có diện tích bằng nhau khi tỉ số chiều cao của 2 tam giác đó tỉ lệ nghịch với tỉ số 2 đáy của chúng)
Hai tam giác có diện tích bằng nhau nếu chúng có một phần diện tích chung thì phần còn lại của chúng cũng bằng nhau.

MỘT SỐ KIẾN THỨC CẦN GHI NHỚ
a)




b) Các cặp tam giác bằng nhau trong một hình thang:





2. HÌNH THANG
MỘT SỐ KIẾN THỨC CẦN GHI NHỚ
3. HÌNH TRÒN



a)
C = r x 2 x 3,14  r = C : (3,14 x 2)
S= r x r x 3,14  r x r = S : 3,14
b) Hai đường tròn có đường kính hoặc bán kính gấp nhau bao nhiêu lần thì chu vi của chúng cũng gấp nhau bấy nhiêu lần.



c) Hai đường tròn có tỉ số bán kính (hoặc đường kính) là k thì tỉ số diện tích sẽ là k  k.


MỘT SỐ KIẾN THỨC CẦN GHI NHỚ
4. HÌNH HỘP CHỮ NHẬT



a) Gọi a = dài; b = rộng; c = cao.

Sđáy = a x b
Sxq = (a+b) x 2 x c (CV đáy x chiều cao)
Stp = Sxq + Sđáy x 2
V = a x b x c (hoặc V = Sđáy x c)




MỘT SỐ KIẾN THỨC CẦN GHI NHỚ
5. HÌNH LẬP PHƯƠNG



a) Gọi a = dài; b = rộng; c = cao.
S1mặt = a x a
Sxq = S1mặt x 4
Stp = S1mặt x 6
V = a x a x a





MỘT SỐ KIẾN THỨC CẦN GHI NHỚ
4. HÌNH TRỤ



-Coù 2 maët ñaùy laø 2 hình troøn baèng nhau. Chieàu cao (h) laø ñoaïn thaúng noái taâm 2 ñaùy.




BÀI TẬP VẬN DỤNG
Cho hình chữ nhật ABCD có diện tích 48 cm. Trên cạnh AB có hai điểm M,N sao cho AM=MN=NB. CM cắt DN ở điểm O.
Tính diện tích tam giác OMN.

A M N B




D C
Diện tích :CDM=ADxDC:2=48:2=24m
Dieên tích: MNC= CBx NM:2=
CBx 1/3AB:2=1/6 CB xAB= 48:6= 8m
Diện tích : CDM/MNC=24:8=3
suy ra DH/ KN=3 (vì chung đáy MC)
suy ra diện tích : ODM/ ONM=3 (vì chung đáy OM, DH/KN = 3)
Diện tích : ODM+OMN=8 (vì diện tích MNC=MDN)

Diện tích ODM: 8m
Diện tích OMN:

Tổng số phần bằng nhau: 3+1=4(phần)
Diện tích tam giác ONM: 8:4= 2 (m)
Đáp số: 2m