TÂY SƠN AI TƯ VẪN TRUYỆN (VŨ ĐÌNH NINH-Quê Ân Tường Đông)

LỜI TỰA TÂY SƠN AI TƯ VÃN TRUYỆN
NTT: TÂY SƠN AI TƯ VÃN TRUYỆN là một tác phẩm sắp ra mắt bạn đọc (đang ở nhà in). Đó là truyện thơ thể lục bát viết về Tây Sơn và tình sử Ngọc Hân, tình sử Hoài Sơn với Nguyễn Huệ của Vũ Đình Ninh (Bình Định), dài hơn Truyện Kiều của Nguyễn Du 2 dòng. Tuy chưa quen biết tác giả, nhưng được nhờ đọc và viết lời tựa, tôi cũng bị bất ngờ; nhưng bất ngờ hơn chính là khi đọc xong tác phẩm. Vậy có vài lời đề cho cuốn sách của Vũ Đình Ninh xuất bản lần thứ nhất. (Đường link dưới bài tựa là tác phẩm Tây Sơn Ai Tư Vãn truyện).
NGUYỄN TRỌNG TẠO
Cái thời tốc độ công nghệ thông tin như không còn cả không gian lẫn thời gian này, mà vẫn có người dám ngồi viết truyện thơ như thuở Nguyễn Du viết Truyện Kiều mấy trăm năm trước, cũng có thể nói là lạ. Nhưng Vũ Đình Ninh đã làm điều đó. Anh làm say sưa như để sống lại với lịch sử thời Tây Sơn - Nguyễn Huệ - Quang Trung với những trang vàng rực rỡ và cũng đầy bi ai của dân tộc Việt Nam thông qua tình sử Ngọc Hân. Đó là truyện thơ "Tây Sơn - Ai tư vãn truyện" của Vũ Đình Ninh viết bằng thể lục bát truyền thống có 12 chương gồm 3256 dòng thơ (dài hơn Truyện Kiều của Nguyễn Du 2 dòng), như một linh ứng sáng tạo dù vô tình hay hữu ý cũng làm cho người đọc không thể không nhớ đến kiệt tác của người xưa. Bởi vậy, khi nhận được bản thảo truyện thơ này, tôi hết sức ngần ngại ngay từ khi đọc những dòng đầu tiên:  
Bon chen làm kiếp con người
Có ai nghĩ đến nghiệp đời trớ trêu
Chữ thân chữ nghiệp duyên nhau
Thân hoa nghiệp bướm thân dâu nghiệp tằm
Cái điệu thơ đăng đối thật xưa cũ cùng với những triết lý nhân quả cũng rất cũ xưa ấy, nó làm cho tâm hồn tôi bỗng cũ đi lạ lùng. Nhưng vì đã có một lời hứa với tác giả nên tôi cố đọc, và thật bất ngờ, càng đọc lại càng thấy mình như nhập vào cái không gian và thời gian của lịch sử xa xưa ấy. Thì ra chọn "điệu cũ" lại chính là chủ ý của tác giả. Cái "điệu cũ" này như tái hiện lại những gì cần chân thực mà tác phẩm sẽ mang tới độc giả hôm nay. Cũng như Ngọc Hân đã học giọng điệu từ bản dịch "Chinh phụ ngâm" để viết nên áng thơ khóc chồng "Ai tư vãn" bất hủ, Vũ Đình Ninh học Nguyễn Du và học cả Ngọc Hân nữa. Cứ chậm rãi như thế, cứ miên man như thế và ngòi bút cũng nhiều khi linh hoạt đến thế...
Hai hàng văn võ cúi buồn
Vương Thung - mưu sĩ tìm phương sách hoà
Không ngờ trúng kế quân ngoa
Anh em - cái hố bất hoà thêm sâu
Có lẽ nhờ cái giọng kể linh hoạt này mà câu chuyện càng hồi càng hấp dẫn chăng?
Đúng vậy, lịch sử thời Tây Sơn hiện lên qua ngòi bút Vũ Đình Ninh thật sinh động và hấp dẫn. Từ cuộc khởi nghĩa của anh em Nguyễn Huệ đến cuộc phò Lê diệt Trịnh, thống nhất giang sơn với bao biến cố nội tình đều được thể hiện như một cuộc cách mạng long trời lở đất. Và rốt cuộc, sự thất bại của Tây Sơn trước Nguyễn Ánh là một bi kịch mà không chỉ một mình Ngọc Hân cảm thấy, mà chính lịch sử cũng sụt sùi:
Một bà tóc xõa ngang lưng
Ngồi ôm cửa ngục chờn vờn áo xiêm
Dường như ánh mắt dõi tìm
Chút hương trầm mặc cuối miền hư không
Truyện thơ khép lại bằng sự trả thù của Nguyễn Ánh với nhà Tây Sơn, và nỗi ai oán như theo ta mãi đến hôm nay.
Cám ơn Vũ Đình Ninh đã cho tôi được gặp lại lịch sử với bao thăng trầm của kiếp người.
 Vịnh : TÂY SƠN KHỞI NGHIỆP
Vào thuở xưa khi thời suy loạn Vua yếu hèn đất nước ly tan Hai Đàng Nam Bắc phân chia định Nhân dân chia cắt rất điêu linh
Khi ấy nươc nhà thời thống khổ Nơi Trung Kỳ thổ xứ Tây Sơn Đã sản sinh Chí Nghĩa Anh Hùng Bao Dũng Tướng Vì dân định Quốc
Một Anh Hùng Tây Sơn (*) đất Võ Thà bỏ thân không khuất cường hào Ra sa trường mưu lược hoằng thao Thân nghiệp lớn vì dân tạo phúc
Hỡi ! Anh Hùng Tây Sơn Quốc phục Chí Hùng Anh trong cuộc Bắc chinh Chống Quân Thanh nghìn vạn tràn sang Mồng Năm Tết sấm vang Chiến Thắng
Trận Ngọc Hồi (*) tan quân Sĩ Nghị Đến Đống Đa (*) Nghi Đống bỏ mình Tàn quân Thanh sống chết dẫm nhau Gây nên cảnh Nhị Hà (*) biển xác
Họ Tôn kia xoạt quăng Ấn tín Vứt phục quan rút chạy quy hồi Vì tham sống đê hèn nhục nhã Mang cả về Kinh Bắc