Tập hợp đề thi vào THPT môn Văn các tỉnh từ 2004

đề thi và hướng dẫn chấm môn Văn
Kì thi vào lớp 10 trường THPT chuyên Thái Bình
Năm học 2004 – 2005

đề chính thức
Câu 1 (7 điểm)
Nói về truyện ngắn Lặng lẽ Sa Pa, PGS. Nguyễn Văn Long viết :
“Tác phẩm như một bài thơ về vẻ đẹp trong cách sống và suy nghĩ của những con người lao động bình thường mà cao cả, những mẫu người của một giai đoạn lịch sử có nhiều gian khổ, hi sinh nhưng cũng thật trong sáng đẹp đẽ”.
Hãy giải thích và chứng minh ý kiến trên.
Câu 2 (3 điểm)
Cảm nhận của em sau khi đọc đoạn thơ :
Ruộng nương anh gửi bạn thân cày
Gian nhà không mặc kệ gió lung lay
Giếng nước gốc đa nhớ người ra lính.
(Đồng chí – Chính Hữu)

Hướng dẫn chấm
A. Yêu cầu chung
Bài làm của HS phải thể hiện được :
- Năng lực cảm thụ, phân tích tác phẩm văn chương.
- Có kiến thức về lí luận văn học.
- Trình bày bài viết mạch lạc, sáng sủa.
- Chữ viết rõ ràng, đẹp càng tốt. Diễn đạt có chất văn.
B. Yêu cầu cụ thể
Câu 1 (7 điểm)
I. Về nội dung bài viết :
1. Giải thích :
a. Lặng lẽ Sa Pa là một truyện ngắn, nhưng PGS. Nguyễn Văn Long lại gọi là “một bài thơ” có nghĩa là PGS. muốn nói đến “chất thơ” của truyện ngắn này. Nó ra đời để ca ngợi những con người mới của thời đại.
b. Thuật ngữ “chất thơ” : “chỉ những sáng tác văn học (bằng văn vần hoặc văn xuôi) giàu cảm xúc, nội dung cô đọng, ngôn ngữ giàu hình ảnh, nhịp điệu. Lí tưởng và khát vọng… tiêu chuẩn khách quan cho chất thơ” (Trích Từ điển thuật ngữ văn học). Lặng lẽ Sa Pa như một bài thơ chính là ở cách viết, ở hình ảnh “thiên nhiên đẹp”, ở việc miêu tả được những con người đẹp, ở giọng điệu giàu cảm xúc…
2. Chứng minh :
a. Thiên nhiên Sa Pa đẹp, hùng vĩ, thơ mộng (HS đưa ra những dẫn chứng và phân tích dẫn chứng để làm nổi bật vấn đề).
b. Lặng lẽ Sa Pa xây dựng được hình ảnh những con người mới bình thường mà vĩ đại. Họ hi sinh thầm lặng, lao động sáng tạo vì Tổ quốc, vì nhân dân. Họ có những quan hệ đẹp giữa con người với nhau. (Có những chi tiết rất thơ : chiếc khăn mùi soa…).
c. Giọng văn giàu cảm xúc (HS nêu một vài câu nguyên văn và phân tích).
II. Biểu điểm
- Điểm 7 và 6 : Đủ ý, văn hay, có một số dẫn chứng nguyên văn. Câu chữ sáng sủa, hầu như không sai câu, lỗi diễn đạt và lỗi chính tả.
- Điểm 5 và 4 : Đủ cả hai ý, chưa có trích nguyên văn, chỉ nói ý của chi tiết. Các ý nhỏ chưa thật đầy đủ.
- Điểm 3 : Chỉ phân tích rồi lái vào chất thơ song chưa sát yêu cầu. Câu chữ tạm được.
- Điểm 0 : Bỏ giấy trắng hoặc viết vài dòng linh tinh.
- Các thang khác, giám khảo tự suy ra.
Câu 2 (3 điểm