Tam lý học trẻ em

XÂY DỰNG VÀ BẢO VỆ HẠNH PHÚC GIA ĐÌNH
Gia đình là nền tảng của xã hội. Vì vậy, đề tài giữ cho gia đình hạnh phúc, bền chặt luôn được mọi người, mọi gia đình trong toàn xã hội quan tâm. Dù chúng ta có bàn luận ít hay nhiều thì đây vẫn là đề tài luôn mới mẻ.
Trong nền kinh tế thị trường bên cạnh những mặt tích cực thì cũng có nhiều tác động tiêu cực đến đời sống gia đình và làm cho HP gia đình bị lung lay. Đó là:
- Thời gian vợ chồng giành cho nhau ngày càng ít. Bữa cơm gia đình ít khi đấy đủ.
- Nhu cầu về đời sống vật chất tăng, nảy sinh tâm lí hưởng thụ coi trọng đồng tiền, thậm chí làm mất truyền thống văn hóa gia đình.
- Đề cao sở thích cá nhân, coi nhẹ nền nếp gia phong dẫn đến hiện tượng li hôn tăng. Tỉ lệ li hôn ở nước ta chiếm khoảng 31 – 40% nghĩa là cứ ba cặp kết hôn thì có ít nhất một cặp đổ vỡ. Trong số đó, tỉ lệ ly hôn ở gia đình trẻ (độ tuổi từ 20-30) chiếm đến trên 60%. Có rất nhiều nguyên nhân: không hợp, kinh tế, ngoại tình (đặc biệt ngoại tình nơi công sở những năm gần đây gia tăng), chồng thường xuyên nhậu nhẹt, say xỉn, không quan tâm đến cuộc sống gia đình, bạo hành…
Căn nguyên sâu xa của vấn đề là: Không biết cách tổ chức cuộc sống gia đình, tình yêu vợ chồng không được duy trì, và không biết cách giải quyết những vấn đề nảy sinh.
Xin chia sẻ với các anh chị một vài biện pháp xây dựng gia đình hạnh phúc
Trước hết chúng ta phải thống nhất với nhau thế nào là một gia đình hạnh phúc.
Gia đình hạnh phúc không thể có một cuộc sống thiếu thốn, con cái không được học hành. Vì vậy, gia đình hạnh phúc là gia đình:
- No ấm, có các tiện nghi thiết yếu phục vụ sinh hoạt, mọi thành viên trong gia đình có trách nhiệm làm việc đóng góp xây dựng kinh tế gia đình phù hợp với điều kiện và khả năng của mỗi người.
- Gia đình hòa thuận, mọi thành viên trong gia đình thương yêu, tôn trọng, quan tâm chăm sóc lẫn nhau, biết chia sẻ cho nhau, ông bà, cha mẹ gương mẫu, con cái học giỏi chăm ngoan, thành đạt.
=> Nói đến HPGĐ là nói đến HP của mọi thành viên trong gia đình, nhưng trong đó HP vợ chồng là cơ bản nhất vì chính HP vợ chồng sẽ chi phối HP của các thành viên khác trong GĐ.
1. Tổ chức tốt cuộc sống gia đình
- Tổ chức tốt đời sống vật chất và tinh thần của gia đình: Sắp xếp nhà cửa, bếp núc, cách bày trí nhà ở (có điều kiện kinh tế thì đẹp), xây dựng một nếp sống gia đình từ việc ăn, ngủ, vui chơi, học hành của vợ chồng, con cái, những ngày nghỉ cuối tuần, những dịp lễ tết. Sắp xếp nơi sinh hoạt chung cho cả gia đình, đồng thời cũng chú ý tới những góc riêng tư cho cá nhân. Tức là tạo ra một ngôi nhà có sinh khí. Tạo thời gian cho cả gia đình cùng quây quần bên nhau. Đó là dịp để mọi người cùng chia sẻ với nhau các vấn đề còn khúc mắc. Vợ chồng trao đổi với nhau về công việc, cuộc sống; con cái trao đổi với cha mẹ về trường lớp hay suy nghĩ về thế giới bên ngoài; các con trao đổi với nhau về trường lớp, bạn bè…
- Đặt các kế hoạch lâu dài: sinh con, làm nhà, mua sắm, con cái học hành…
- Quản lí tài chính, chi tiêu hợp lí (Lưu ý tiền bạc không phải là mục đích nhưng là phương tiện của hạnh phúc nhiều cặp vợ chồng xung đột chỉ vì vấn đề tiền bạc)
Ai quản lí? Ông bà mình nói: “Chồng là cái giỏ, vợ là cái hom”. Vì vậy, vợ quản lí là thích hợp.Tuy nhiên. tùy tính cách mỗi người. (VD gia đình Bác). Ngày nay giới trẻ có quan điểm: quỹ anh, quỹ em và quỹ chung.
Dù quản lí theo kiểu nào thì vợ chồng phải thống nhất với nhau các khoản chi tiêu trong gia đình, chi tiêu cá nhân, tích lũy, công khai và kiểm soát được thu nhập của nhau.
(Câu chuyện chồng đưa cho vợ quản lí nhưng lại rút dần tiêu xài quá mức, vợ chiều chồng đến lúc GĐ không có 1 khoản tích lũy. Hay câu chuyện chồng làm GĐ CTTNHH, vợ làm chủ một nhà hàng mạnh ai nấy chi đến lúc kinh tế suy thoái chồng nghĩ là có vợ, vợ nghĩ là có chồng, cuối cùng vỡ lẽ ai cũng có một khoản nợ kếch xù. Hay câu chuyện vợ chồng thống nhất với nhau: vợ chi các khoản sinh hoạt hàng ngày, chồng chi điện, nước, con cái học hành, giao tế nhưng vợ lại ko kiểm soát được tài chính của chồng. Hay có những vợ chồng, vợ (chồng) quản lí kỹ quá ko để cho người kia một khoản chi tiêu cá nhân.(câu chuyện xe hết xăng phải chở xe ba gác về).=> Tìm cách đối phó. Tục ngữ có câu : “lạt mềm buộc chặt” chuyện quản lí TC đòi hỏi người PN khéo léo vừa quản lí được thu nhập của chồng vừa tạo cho chồng cảm thấy thoải mái.
- Sắp xếp và phân công việc làm cho mỗi thành viên trong gia đình phù hợp, không dồn gánh nặng lên vai một người nhất là người phụ nữ.
Điều 18 (5) Luật bình đẳng giới nêu: Các thành viên nam, nữ trong gia đình có trách nhiệm chia sẻ công việc gia đình.
Cần lưu ý bình đẳng là cùng chia sẻ, tôn trọng nhau chứ ko đánh đồng mà tuỳ theo khả năng, nhưng chồng không nên quá lạm dụng vợ. Nhất là khi chồng làm ra tiền thì ỷ thế chểnh mảng, phó mặc công việc gia đình cho vợ. Hoặc vợ ôm đồm công việc than vãn, mệt mỏi ko chăm chút bản thân cũng ảnh hưởng đến HP GĐ.
Trích tâm sự của người chồng: “Vợ tôi có suy nghĩ chăm sóc chồng con, làm nội trợ là trách nhiệm của người vợ, người mẹ nên mọi việc lớn nhỏ trong nhà cô ấy đều cáng đáng hết. Hết giờ làm là vợ tôi tất tả ghé chợ mua đồ về nấu ăn. Suốt buổi tối cô ấy hết làm bếp đến dọn dẹp, rửa chén, tắm rửa con, giặt đồ, lau nhà cửa, ... gần 23 giờ mới xong việc.
Thấy vợ bận bịu, tôi cũng phụ lặt rau, rửa chén... nhưng cô ấy chê làm ẩu rồi tự làm một mình. Do suốt ngày đầu tắt mặt tối nên vợ tôi rất dễ cáu gắt, nóng nảy. Tôi đi làm về muộn là bị xỉa xói: “Ở nhà có con sen này lo hết nên ông chủ đâu cần bận tâm, muốn đi - về giờ nào chẳng được”. Tôi dẫn xe vào nhà mà quên lau vết xe hay bỏ cái khăn tắm không đúng nơi cũng bị la.
Còn đi uống cà phê hay lai rai với bạn bè thì coi như sáng đêm tôi khỏi ngủ bởi cái điệp khúc: "Anh là chồng mà sao vô tâm, tôi cũng phải đi làm như anh, tối về còn phải làm quần quật như trâu, chẳng bao giờ rảnh rang để đi chơi. Anh đã không phụ vợ thì thôi, lại đi đàn đúm với bạn bè. Vô trách nhiệm như thế làm sao tôi sống nổi”.
Nói thật, sống với vợ mà tôi luôn nơm nớp lo như sống gần quả bom, chẳng biết phát nổ khi nào. Nhiều lúc tôi ước gì vợ tôi bớt đảm đang, bớt tháo vát một tí chắc không khí gia đình sẽ nhẹ nhàng hơn".
=> Muốn kéo chồng, con giúp việc nhà PN cần khéo léo giao công việc cho họ và để họ toàn quyền với công việc đó, đừng đi theo chỉ bảo phải làm thế này, làm thế kia, chê bai họ làm luộm thuộm, không khéo. Cũng đừng chờ đợi họ hiểu tiếng thở dài của mình hay lời trách móc cạnh, khóe.
Về phía chồng cũng hiểu người vợ cần sự chia sẻ
Một chị tâm sự: “Phụ nữ vốn tính chịu thương chịu khó nên chúng tôi sẵn sàng làm mọi chuyện cho chồng con, nhưng nếu được chồng quan tâm chia sẻ một chút xíu công việc nhà thôi là chúng tôi cũng cảm thấy hạnh phúc lắm rồi. Không phải chúng tôi không biết chồng mình phải lo toan “chuyện lớn”, kiếm tiền nuôi sống gia đình, mà chẳng quachúng tôi muốn chồng ghi nhận sự hy sinh của mình, ghé vai tí chút để thấy được chuyện nhà không phải là chuyện nhỏ”.
Một khi người đàn ông biết chia sẻ công việc nhà với vợ trong một tinh thần bình đẳng, họ sẽ thấy mãn nguyện với cuộc sống, luôn cảm thấy hạnh phúc và tự hào với ý nghĩ mình là một người chồng tuyệt vời. Hạnh phúc gia đình từ đó được củng cố thêm. (chuyện chăn gối vợ chồng cũng thêm phần HP).
2. Vợ chồng phải tôn trọng, tin tưởng nhau
* Tôn trọng:
- Cùng nhau bàn bạc công việc gia đình từ việc nhỏ đến việc lớn “thuận vợ, thuận chồng tát bể đông cũng cạn”. Bàn bạc chuyện làm ăn, chuyện mua sắm, chuyện con cái học hành, chuyện giao tế. Bàn là đưa ra những yếu tố phân tích, đi đến thống nhất. Nhiều người có suy nghĩ, vợ (chồng) mình không biết gì về vấn đề này nên ko bàn mà tự quyết, hoặc chỉ nêu ra chưa bàn mà đã quyết như vậy cũng ko phải là tôn trọng.
- Tôn trọng những giá trị cá nhân: nghề nghiệp, công việc, thu nhập của nhau. Tránh so sánh chồng (vợ) mình với người khác, chê bai. Nhất là khi PN thành đạt, đàn ông rất nhạy cảm, nếu vợ có biểu hiện coi thường chồng thì họ sẽ tự ti, xa lánh vợ, chán vợ và chán gia đình. ( chuyện hội bạn gặp nhau, nhiều chị luôn nói chồng vô tư ko biết lo, mọi chuyện trong ngoài chỉ mình lo. Những đợt sau ko thấy những ông chồng đó có mặt). Người PN khéo léo là người biết cách đứng phía sau chồng, nhưng vẫn ko lệ thuộc vào chồng và vẫn chứng tỏ được mình trong công việc.
- Tôn trọng cá tính của nhau: “Sống mỗi người mỗi nết, chết mỗi người mỗi mồ” -> không nên bắt người khác phải là mình. Tôn trọng các sở thích của chồng (vợ). Ví dụ: sở thích nghe nhạc, xem phim, bóng đá...người thì thức khuya dậy muộn còn người thì ngủ sớm dậy sớm...Tất nhiên trong quá trình chung sống vợ chồng cùng nhau tự điều chỉnh để xích lại gần nhau hơn.
- Tôn trọng các mối quan hệ của vợ hoặc chồng: Gia đình bên vợ hoặc chồng, bạn bè của vợ hoặc chồng, đồng nghiệp. Những ngày lễ tết hàng năm cần chủ động đề xuất việc thăm hỏi người già hoặc mời mọi người đến nhà mình chơi, cùng ăn cơm, để giành được tình cảm tốt đẹp, sự yêu thương và tôn kính của chồng (vợ) đối với mình. (Câu chuyện cô em dâu bên chồng), (câu chuyện nói xấu gia đình chồng với bạn bè khi về thăm gia đình chồng sau ngày cưới).
* Tin tưởng lẫn nhau:
Vợ chồng phải tin nhau, sự hoài nghi, ghen tuông bóng gió là sự gặm nhấm hạnh phúc gia đình. Muốn xây dựng niềm tin thì phải trung thực.
Ghen là gia vị của tình yêu -> liều lượng phải vừa phải, đúng lúc. (Tin nhắn chọc ghẹo) hay nhiều chị sau giờ tan sở là nhắn tin gọi chồng về.
Một chị nhắn tin cho chồng: “Ông bà nội lên chơi đột xuất. Anh về ngay để em còn chuẩn bị cơm nước” khiến anh khấp khởi mừng thầm. Anh còn xin sếp nghỉ sớm hơn giờ quy định 30 phút vì “nhà em có việc gấp” rồi tranh thủ tạt qua chợ mua chút đồ nhắm và vài lon bia “khao” bố đẻ. Nhưng về đến nhà, anh mới “tẽn tò” vì chẳng có khách khứa nào hết.
3. Luôn nuôi dưỡng tình cảm vợ chồng (tình yêu)
Tình yêu và hạnh phúc là hai khái niệm khác nhau nhưng đi kèm nhau như bóng với hình. Có tình yêu chưa chắc đã hạnh phúc, nhưng muốn có hạnh phúc phải có tình yêu. Có những cặp vợ chồng thành đạt, kinh tế khá giả, con cái trưởng thành nhưng thực sự họ sống không có hạnh phúc, ko ai quan tâm đến ai, bề ngoài tưởng rằng ra đình họ HP, nhưng chỉ là HP giả tạo, ko khí GĐ căng thẳng.
Cuộc sống vợ chồng sau hôn nhân dễ nhàm chán do quy luật thích ứng của tình cảm. Vì vậy, phải biết tạo cho nhau những xúc cảm mới để nuôi dưỡng tình yêu:
- Quan tâm đến nhau trong cuộc sống hằng ngày: hỏi han nhau về sức khoẻ, công việc, bạn bè, … việc tưởng chừng như nhỏ nhưng nếu kịp thời có tác dụng gắn bó hai người với nhau.
- Cùng nhau chia sẻ những thành công và thất bại, chia sẻ những vấn đề riêng tư của cá nhân, công việc, chia sẻ những khó khăn của nhau. Đặc biệt đàn ông rất coi trọng SN, khi thành công có thể có bạn bè cùng chia sẻ, nhưng khi thất bại họ mặc cảm và thường quay về với gia đình. Vợ là chỗ dựa tinh thần cho chồng lúc này: an ủi, động viên sẽ là liều thuốc tinh thần. Tránh dằn vặt, tra hỏi, coi thường.
(Kể và phân tích câu chuyện vợ phát hiện biên lai gửi tiền bưu điện của chồng về GĐ chồng). => Vợ ko biết chia sẻ, chồng ko thổ lộ
- Tặng nhau những món quà nhỏ nhân dịp lễ, tết, sinh nhật.
Món quà nhỏ tạo ra rung động lớn và là yếu tố củng cố tình cảm. (Nhiều người khi yêu thì săn đón tặng quà nhưng khi là vợ chồng ko chú ý nữa).
- Thỉnh thoảng giành cho nhau những khoảng thời gian chỉ có hai vợ chồng: cùng nhau đi du lịch, đi dạo để thư giãn và tận hưởng những dây phút bên nhau, tạo cho nhau những xúc cảm bất ngờ.
- Cần phải khen nhau -> tạo xúc cảm thỏa mãn nhu cầu tự khẳng định.
Nữ: khen đẹp, khéo léo nhưng phải gắn với họ.
Nam: khen tài năng, tháo vát.
- Cần nói những lời âu yếm, cử chỉ yêu thương: sửa cho chồng cái cổ áo trước khi chồng đi làm, gửi tin nhắn có biểu tượng yêu thương… Cách xưng hô cũng rất quan trọng. PNVN ít nói câu: “Em yêu anh” nhưng ko có nghĩa là họ ko yêu chồng. (Câu chuyện giã gạo)
- Chuyện buồng the cũng rất quan trọng trong việc nuôi dưỡng tình yêu. Cuộc sống tình dục vợ chồng phải hoà hợp tạo cho nhau những khoái cảm. Không cưỡng ép tình dục, ko đặt điều kiện. Khi quan hệ tình dục vợ chồng thật sự thoải mái, ko nghĩ ngợi. Chồng giúp đỡ vợ bớt gánh nặng gia đình. Vợ ăn mặc, chăm sóc phòng ngủ…Hiểu được những đặc điểm giới tính về tình dục.
- Tự chăm sóc bản thân: “giàu vì bạn, sang vì vợ” sang ở đây là văn minh, lịch sự, có văn hoá, tất cả phải phù hợp với nếp sống GĐ, điều kiện GĐ với bản thân… Biết khơi dạy những yêu điểm của bản thân.
4. Biết giải quyết xung đột gia đình
- Xung đột mẹ chồng nàng dâu: Hai người phụ nữ cùng yêu thương 1 người, cảm thấy bị chia sẻ, khác nhau về thế hệ, cách sống khác nhau, nếp sống gia đình... Giải quyết bằng lòng nhân ái. Mỗi người hãy tự đặt mình vào địa vị người khác để tự điều chỉnh mình. Nhưng con dâu phải là người chủ động điều chỉnh vì gia đình chồng đã có nếp từ lâu, mình là người mới đến, lựa thời cơ khéo léo trò chuyện với mẹ chồng và nêu suy nghĩ của mình. Trong việc giải quyết mối xung đột này, chồng phải là cầu nói, công bằng.
(Câu chuện GĐ bạn, cô cháu dâu…)
- Xung đột vợ chồng:
Nguyên nhân :
  1. Do sự khác nhau về quan điểm, sở thích, nhu cầu ...  
2. Do sự khác nhau về hệ giá trị. Điều này xuất phát từ gia đình gốc của mỗi người : cái mà gia đinh gốc nhà này coi trọng thì nhà kia lại coi là bình thường, không có ý nghĩa và ngược lại cũng thế.
  3. Do hôn nhân không có tình yêu. Có thể lấy nhau vì một lí do nào đó mà không phải là tình yêu: Lấy nhau vì kinh tế , vì công việc hay chỉ vì cha mẹ mình muôn thế...
  4. Xung đột xảy ra nhiều khi chỉ vì họ không có kế hoạch trong vấn đề kinh tế của gia đình, lúc có thì tiêu thoải mái đến cuối tháng thì hết tiền rồi đâm ra cãi nhau. Nói chung là những viêc vặt vãnh và không đâu... (Câu chuyện chị vợ mách chồng con nghịch)
Giải pháp trên hết và trước hết là hai người cần có thiện chí xây dựng hạnh phúc gia đình.
Cần đối diện và giải quyết những khác biệt, những thương tổn bằng sự chân thật, tình yêu thương cởi mở trước khi trở thành sự cay đắng, nói với nhau bằng những lời cay nghiệt, giận dữ, căm thù. => tổn thương
Phải có người làm lành trước, thông thường là PN vì PN mềm mỏng, ngọt ngào và chiều chồng con. Tuy nhiên chúng ta lại hay bỏ qua giai đoạn rất quan trọng là nhắc nhở nhau xem phải trái thế nào, ai lỗi nhiều, ai lỗi ít để cùng rút kinh nghiệm và điều chỉnh
Cần sự tha thứ và sẵn sàng nhận tha thứ.
- Xung đột cha mẹ và con cái. ( chuyên đề GD con cái)
Nếu các xung đột gia đình giải quyết không khéo léo thì sẽ dẫn đến Bạo lực gia đình. Đây cũng là vấn đề xã hội đang quan tâm để bảo vệ HP GĐ, tính mạng và nhân phẩm của con người (nói sơ lược)
Bạo lực cả thể chất và tinh thần
Nguyên nhân của các hành vi bạo lực gia đình: nghèo khổ, dân trí thấp, thất bại ở ngoài gia đình, nghiện rượu, ngoại tình, ….Nhưng tựu chung, các nhà nghiên cứu xã hội học đều chỉ ra nguyên nhân sâu xa là tiềm thức trọng nam khinh nữ, sự cam chịu của phụ nữ. Thái độ im lặng của cộng đồng trước các hành vi bạo lực gia đình cũng vô tình trở thành sự cho phép ngầm đối với các hành vi đó.
Nhận thức về bạo lực GĐ chưa đúng (tát vợ ko phải là bạo lực).
5. Khi vợ (chồng) ngoại tình
Ngoại tình là một hành vi vi phạm phám luật, thiếu ý thức trách nhiệm với gia đình. Hậu quả làm tổn thương đến người bạn đời, đến tâm lý của con trẻ. Và nặng hơn là tan vỡ cả một gia đình – cần phải lên án. Hiện nay đang phổ biến.
Tuy nhiên, chúng ta cũng cần phải phân tích các nguyên nhân và các đặc điểm ngoại tình để ngăn chặn nó.
Ngoại tình giữa phụ nữ và nam giới cũng có sự khác biệt
Nữ Nam
Nguyên nhân - Lẳng lơ
- Trả thù chồng : “ông ăn chả, bà ăn nem”
- Không quan tâm đến vợ
- Không hiểu vợ
- Chồng quá thoáng - Trăng hoa
- Nhàm chán trong quan hệ vợ chồng.
- Giải tỏa áp lực công việc
- Vợ không quan tâm
- Vợ không coi trọng
- “Ăn chả” vì vợ “ăn nem”
Đặc điểm - Có nhu cầu trò chuyện, sẻ chia tâm sự.
- Thường ngoại tình khi thấy hết yêu chồng.
- Cảm thấy tội lỗi, dễ thú nhận. - Thường do nhu cầu tình dục.
- Yêu cả bồ và vợ, không dễ từ bỏ gia đình.
- Ít ăn năn, không thú nhận
Hậu quả Ít ngoại tình hơn đàn ông, nhưng cái giá phải trả phải nặng nề hơn vì đàn ông ít tha thứ Ngoại tình nhiều hơn, nhưng phụ nữ thường hay tha thứ.
Phân tích như trên để ta thấy ngoại tình một phần cũng do nội tình bất ổn.
Các cuộc tình vụng trộm thường hấp dẫn “ăn vụng bao giờ cũng ngon”, nhưng hầu hết nó không có kết cục tốt đẹp và để lại hậu quả nặng nề => mỗi người phải có ý thức trách nhiệm XD gia đình.
*Ứng xử khi vợ hoặc chồng ngoại tình:
- Không nóng vội, nghe chưa thể khẳng định, phải xác định chứng cứ cụ thể.
- Xác định tình yêu vợ chồng: có còn tình yêu không? Suy nghĩ về cuộc sống HP trước đây => có tha thứ được không?
- Bình tĩnh tìm cách giải quyết, có thể tâm sự với bạn bè để chia sẻ, nhất định không làm bẽ mặt chồng hoặc vợ, giải quyết khi cuộc tình còn bí mật, nếu đã công khai có thể “cùi ko sợ lở”.
- Quan tâm và chăm sóc chồng (vợ).
- Phụ nữ chú ý nâng cấp bản thân, ko để bị suy sụp.
- Lựa bối cảnh trực tiếp nói chuyện với chồng nhưng phải thể hiện hình ảnh yêu chồng, thông cảm với chồng (vợ), đầy tự tin, dứt khoát.
- Sau đó thể hiện sự tin tưởng và tha thứ (tất nhiên phải một thời gian) bở lẽ chỉ có Ty này mới đánh đổ một tình yêu khác.
(Kể câu chuyện của bạn)
6. Quan tâm giáo dục con cái (Chuyên đề GD con cái)
Kính thưa các anh chị!
HPGĐ không phải tự nhiên mà có, ko phải cứ yêu nhau là ắt có HP, HPGĐ cũng ko phải có rồi là nó sẽ bền vững mãi mãi. HPGĐ phải do mỗi thành viên trong gia đình cùng nhau chung tay xây dựng và luôn vun đắp. Quá trình xây dựng và gìn giữ HPGĐ đòi hỏi mỗi người phải có những kiến thức, kỹ năng ứng xử nhất định đồng thời phải có ý thức trách nhiệm với gia đình.