Tài liệu tập huấn tổ trưởng, cbql hè 2013

MỘT SỐ VẤN ĐỀ VỀ
NGHIÊN CỨU KHOA HỌC
CỦA HỌC SINH TRUNG HỌC
PHẦN 1
T.P Hồ Chí Minh, tháng 7 năm 2013
MỘT SỐ VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ NCKH
TRI THỨC NÀO ĐÁNG TIN
Nhất nước, nhì phân, tam cần, tứ giống
Trái đất ngày càng nóng lên
Chuồn chuồn bay thấp thì mưa, bay cao thì nắng
Cường độ dòng điện tỉ lệ nghịch với giá trị điện trở
Muốn sáng tạo hơn, hãy sử dụng đèn mờ
Tuổi Tân Sửu thường ĐÀO HOA
Hút thuốc lá có hại cho sức khỏe
Rau non, xanh mơn mởn chứng tỏ có thuốc bảo vệ TV
Chớ cười nhiều nếu muốn trở thành sếp
KHÁI NIỆM KHOA HỌC
Tri thức khoa học: là những hiểu biết tích lũy được một cách hệ thống nhờ hoạt động nghiên cứu khoa học có mục tiêu, có kế hoạch và được thực hiện dựa trên hệ thống các phương pháp khoa học
Tri thức kinh nghiệm: Từ quá trình cảm nhận và xử lý các vấn đề trong cuộc sống, kinh nghiệm, hiểu biết được tích lũy, ban đầu còn riêng lẻ, rời rạc, về sau hình thành những mối liên hệ mang tính hệ thống.
là hệ thống tri thức về mọi loại quy luật của vật chất và sự vận động của vật chất, những quy luật của tự nhiên, xã hội, tư duy.
Theo Vũ Cao Đàm
NGHIÊN CỨU KHOA HỌC
Nghiên cứu khoa học là sự phát hiện bản chất sự vật, phát triển nhận thức khoa học về thế giới; hoặc sáng tạo phương pháp mới và phương tiện kỹ thuật mới để làm biến đổi sự vật phục vụ cho mục tiêu hoạt động của con người
Theo Vũ Cao Đàm
PHÁT MINH, PHÁT HIỆN, HAY SÁNG CHẾ
Archimet PHÁT HIỆN ra định luật sức nâng của nước.
Kock SÁNG CHẾ ra vi trùng lao.
Lebedev PHÁT MINH ra tính chất áp suất của ánh sáng.
James Watt PHÁT MINH ra máy hơi nước.
Colombo PHÁT HIỆN châu Mỹ.
Nobel SÁNG CHẾ ra công thức thuốc nổ TNT.
PHÁT MINH
là sự khám phá ra những quy luật, những tính chất hoặc những hiện tượng của thế giới vật chất tồn tại một cách khách quan mà trước đó chưa ai biết, nhờ đó làm thay đổi cơ bản nhận thức của con người
Phát minh KHÔNG có giá trị thương mại, KHÔNG có khái niệm cấp bằng phát minh và KHÔNG được bảo hộ pháp lý
VD: Archimet phát minh định luật sức nâng của nước, Lebedev phát minh tính chất áp suất của ánh sáng
Theo Vũ Cao Đàm
PHÁT HIỆN
là sự khám phá ra những vật thể, những quy luật xã hội đang tồn tại một cách khách quan
Phát hiện KHÔNG có giá trị thương mại, KHÔNG có khái niệm cấp bằng phát hiện và KHÔNG được bảo hộ pháp lý
VD: Kock phát hiện vi trùng lao, Marie Curie phát hiện nguyên tố phóng xạ radium, Colomb phát hiện châu Mỹ
Theo Vũ Cao Đàm
SÁNG CHẾ
là một giải pháp kỹ thuật mới về nguyên lý kỹ thuật, tính sáng tạo và áp dụng được
Sáng chế có khả năng áp dụng nên có ý nghĩa thương mại, được cấp bằng sáng chế độc quyền (patent), có thể mua bán bằng sáng chế, cấp giấy phép sử dụng (licence) và được bảo hộ quyền sở hữu công nghiệp
VD: James Watt sáng chế ra máy hơi nước, Nobel sáng chế ra công thức thuốc nổ TNT
Theo Vũ Cao Đàm
KHỞI ĐẦU – HAI LOẠI DỰ ÁN
DỰ ÁN KHOA HỌC
(Science Fair Project)
DỰ ÁN KỸ THUẬT
Enginering Project
PHÁT MINH
SÁNG CHẾ
PHÁT HIỆN
TRẢI NGHIỆM - NHÌN NHẬN CỦA NHÀ KHOA HỌC
Trong hai loại pin A và B, loại nào tốt hơn?
Trong hai loại pin A và B, loại nào sử dụng được lâu hơn?
Trong hai loại pin A và B, loại nào duy trì được hiệu điện thế lâu hơn trước khi đạt ngưỡng 0.9 vôn?
ĐẶT CÂU HỎI NGHIÊN CỨU
Hình ảnh chỉ là ví dụ minh hoạ
TRẢI NGHIỆM - DỰ ĐOÁN CÓ CƠ SỞ
Khi sử dụng làm nguồn cho cùng một thiết bị, pin A sẽ cho thời gian lâu hơn trước khi tới ngưỡng 0.9 vôn
GIẢ THUYẾT KHOA HỌC
TRẢI NGHIỆM – KIỂM CHỨNG DỰ ĐOÁN
Đại lượng chủ động thay đổi: THỜI GIAN
Đại lượng phụ thuộc: HIỆU ĐIỆN THẾ
Đại lượng không đổi: MÁY HÁT, ĐĨA HÁT, ÂM LƯỢNG
THỰC NGHIỆM KIỂM CHỨNG
Hình ảnh chỉ là ví dụ minh hoạ
TRẢI NGHIỆM – SỐ LIỆU THỰC NGHIỆM
Pin B dưới ngưỡng 0.9(v) ở 5 h
Pin A dưới ngưỡng 0.9(v) ở 7.5 h
Kết luận: Pin A tốt hơn pin B
THU THẬP SỐ LiỆU
PHÂN TÍCH
VÀ KẾT LuẬN
LOGIC CỦA NCKH
VỚI DỰ ÁN KHOA HỌC
Đặt câu hỏi
Nghiên cứu
Tổng quan
Xây dựng
Giả thuyết
Thực nghiệm
kiểm chứng
PT kết quả
và kết luận
Giả thuyết đúng
Giả thuyết sai
Báo cáo kết quả
Thử lại
ĐÂY LÀ GÌ?
VỚI DỰ ÁN KỸ THUẬT
Xác định vấn đề
Nghiên cứu tổng quan
Xác định yêu cầu
Đề xuất các giải pháp
Lựa chọn giải pháp
Hoàn thiện giải pháp
Xây dựng mẫu
Đánh giá và
hoàn thiện thiết kế
CÂU CHUYỆN CỦA Jack và Jessica
TRẢI NGHIỆM
CÂU HỎI NGHIÊN CỨU – YÊU CẦU
Feasible – Khả thi
Interesting – Thú vị
Novel – Mới lạ
Ethical – Đạo đức
Relevant – Liên quan
Can J Surg. 2010 August
CÂU HỎI NGHIÊN CỨU – CÁC LOẠI CÂU HỎI
Existence – Sự tồn tại
Trẻ sơ sinh có nhận biết được mầu không?
Description, Classification – Miêu tả, Phân loại
Đặc điểm của sự chú ý là gì?
Composition – Thành phần
Những yếu tố nào tạo nên chỉ số IQ?
Relationship – Mối liên hệ
Sự tập trung chú ý có ảnh hưởng tới chỉ số IQ không?
115 Fisk research question
CÂU HỎI NGHIÊN CỨU – CÁC LOẠI CÂU HỎI
Descriptive-Comparative – Mô tả-So sánh
Trí nhớ của người trẻ tuổi có tốt hơn trí nhớ của người già?
Causality – Quan hệ nhân quả (QHNQ)
Luyện tập có dẫn tới kỹ năng hay không?
Causality-Comparative – QHNQ-So sánh
Tập aerobic có tốt hơn luyện tập giải quyết vấn đề trong việc nâng cao khả năng nhận thức của người cao tuổi?
CÂU HỎI NGHIÊN CỨU – HÌNH THÀNH CÂU HỎI
Chủ đề RỘNG
Broad topic
Chủ đề HẸP
Narrowed topic
Chủ đề QUAN TÂM
Focused topic
Câu hỏi NC
Research Question
Sức khoẻ
Phụ nữ
Phụ nữ
và bệnh ung thư
Phụ nữ hút thuốc
Và ung thư vú
Có hay không mối liên hệ giữa hút thuốc là và bệnh ung thư vú ở phụ nữ
Formulate research Question
GIẢ THUYẾT KHOA HỌC – YÊU CẦU
Testable – Có thể kiểm chứng
Falsifiable – Có thể bác bỏ
Parsimonious – Đơn giản nhất có thể
Precise – Cụ thể, rõ ràng, chính xác
Usefull – Hữu ích
Sound reasoning – Có cở sở
Clearly states the relationship between the defined variables – Làm rõ mối liên hệ giữa các biến
Easy to measure variables – Dễ đo các biến
Testable in a reasonable amount of time – Khả thi về TG
TRẢI NGHIỆM – DỰ ÁN KHOA HỌC
Lựa chọn chủ đề
Trao đổi về chủ đề
Thu hẹp chủ đề
Đặt câu hỏi nghiên cứu
Đánh giá và chỉnh sửa câu hỏi NC
Nêu giả thuyết khoa học
Đánh giá và chỉnh sửa GTKH
TRẢI NGHIỆM – DỰ ÁN KỸ THUẬT
Xác định vấn đề, nhu cầu (thực tiễn)
Trao đổi về vấn đề, nhu cầu
Xây dựng mục tiêu nghiên cứu
Đánh giá và hoàn thiện mục tiêu
Hình thành tiêu chí, yêu cầu của SP
Đánh giá và chỉnh sửa tiêu chí, yêu cầu của SP
THẢO LUẬN