Tài liệu ôn thi kiểm định chất lượng GV THCS -Hot

TẬP HUẤN GIÁO VIÊN TRUNG HỌC CƠ SỞ
Dạy học, kiểm tra, đánh giá theo chuẩn kiến thức kỹ năng

Một số phương pháp và kỹ thuật dạy học tích cực
có thể sử dụng trong dạy học Ngữ văn THCS
I- PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC TÍCH CỰC:
1. Phương pháp vấn đáp:
a. Cách thức: GV đặt câu hỏi để HS trả lời, từ đó mà HS lĩnh hội nội dung bài học.
b. Các cách vấn đáp:
- Vấn đáp để tái hiện: yêu cầu HS tái hiện nội dung trong bài.
Ví dụ: Trình bày lại thông tin về tác giả, trình bày kiến thức lý thuyết đã học.
- Vấn đáp giải thích minh họa: Hệ thống câu hỏi giúp HS giải thích, làm rõ nội dung nào đó.
- Vấn đáp tìm tòi: GV dùng hệ thống câu hỏi hợp lý, giúp HS phát hiện bản chất sự vật, tính quy luật của hiện tượng. GV giống như người tổ chức sự tìm tòi cho HS tự phát hiện ra các kiến thức mới.
Ví dụ: Tìm hiểu về đặc sắc nghệ thuật của một đoạn văn.
2. Phương pháp nêu và giải quyết vấn đề:
- Mấu chốt của phương pháp này là xác định được vấn đề sau đó xây dựng tình huống có vấn đề. (Là tình huống chứa đựng mâu thuẫn đòi hỏi phải giải quyết).
Cấu trúc một bài họăc một phần bài học theo phương pháp nêu và giải quyết vấn đề thường như sau:
- Đặt vấn đề, xây dựng bài toán nhận thức.
- Đề xuất cách giải quyết.
- Kết luận.
3. Phương pháp đóng vai
- GV đưa ra một số tình huống giả định. HS thực hành vận dụng một số cách ứng xử nào đó.
- Đây là phương pháp có nhiều ưu điểm như: gây hứng thú cho HS, khích lệ thái độ của HS.
- Cách tiến hành phương pháp đóng vai
+ Chia nhóm, giao tình huống đóng vai.
+ Các nhóm thảo luận chuẩn bị đóng vai.
+ Các nhóm đóng vai.
+ Giáo viên phỏng vấn HS đóng vai.
+ Lớp thảo luận nhận xét.
+ Giáo viên kết luận về cách ứng xử cần thiết.
4. Phương pháp thuyết trình (bình giảng, thuyết giảng) .
- Đây là phương pháp mang tính truyền thống trong dạy học môn Ngữ văn. Trong quá trình thuyết trình bài giảng, GV có thể thực hiện một số hình thức thuyết trình thu hút sự chú ý của HS như sau:

+ Trình bày kiểu nêu vấn đề: có thể diễn đạt dưới dạng nghi vấn, gợi mở để gây tình huống, lôi cuốn chú ý của HS.
+ Trình bày kiểu thuật truyện: thuyết trình gắn với kể chuyện, tái hiện các sự kiện kinh tế, chính trị, phim ảnh, làm tư liệu phân tích, minh hoạ rồi rút ra nhận xét, kết luận nhằm khắc sâu nội dung bài học.
+ Thuyết trình kiểu mô tả, phân tích: GV có thể dùng biểu mẫu, sơ đồ để mô tả, phân tích chỉ ra những đặc điểm, khía cạnh của từng nội dung, sau đó đưa ra những chứng cứ logic, lập luận chặt chẽ để làm rõ bản chất của vấn đề.
+ Thuyết trình kiểu nêu vấn đề có tính giả thuyết. Đòi hỏi HS phải lựa chọn quan điểm đúng, sai và lập luận vững chắc về sự lựa chọn của mình, đồng thời HS biết cách phê phán, bác bỏ những quan điểm không đúng đắn.
5. Phương pháp tổ chức HS tiếp nhận tác phẩm trong giờ đọc văn (phát huy vai trò bạn đọc sáng tạo của HS trong giờ học tác phẩm văn chương)
Phương pháp này sẽ bao gồm các hoạt động giúp HS tiếp nhận tác phẩm văn chương trong nhà trường như sau:
- Hoạt động cảm nhận ban đầu (tạo tâm thế, định hướng chú ý). Dẫn dắt vào bài dạy.
- Hoạt động tri giác ngôn ngữ nghệ thuật: Là hoạt động trong giai đoạn đầu của quá trình cảm thụ tác phẩm bước đầu hình dung được cuộc sống mà nhà văn đã miêu tả trong tác phẩm và giọng điệu nghệ thuật của nhà văn.
- Hoạt động tái hiện hình tượng: Giúp kích hoạt trí tưởng tượng của HS khiến các em nhận ra hình ảnh của thiên nhiên và đời sống con người mà nhà văn đã khắc hoạ trong tác phẩm. GV phải có biện pháp giúp HS có thể sống với các hình tượng trong tác phẩm và trải nghiệm cùng các nhân vật.
- Hoạt động phân tích, cắt nghĩa và khái quát hoá các chi tiết nghệ thuật trong tác phẩm.
Đây là công việc mang tính đặc thù của tiếp nhận văn học nghệ thuật đòi hỏi học sinh phải học sâu.
Bởi vậy, GV cần phải chú ý đến trình độ của HS để tránh quá tải trong dạy học. HS biết cách vận dụng, tổng