TAC_PHAM_CHUYEN_THI_VAO_LOP_10_CHUYEN_CU_TRONG_...

TÁC PHẨM CHUYÊN THI VÀO LỚP 10
CHUYỆN CŨ TRONG PHỦ CHÚA TRỊNH
(Trích Vũ trung tuỳ bút - Phạm Đình Hổ)
I- GỢI Ý
1. Tác giả:
Tác giả của Vũ trung tuỳ bút là Phạm Đình Hổ (1768-1839), quê huyện Cẩm Bình, tỉnh Hải Dương. Ông sinh trong một gia đình khoa bảng, từng dạy học ở nhiều nơi.
Những tác phẩm mà Phạm Đình Hổ để lại gồm nhiều loại, nhiều lĩnh vực, từ biên soạn cho đến khảo cứu (triết học, lịch sử, địa lí...), sáng tác văn học. Riêng sáng tác văn học có: Vũ trung tuỳ bút, Tang thương ngẫu lục (viết chung với Nguyễn án), Đông dã học ngôn thi tập, Tùng cúc liên mai tứ hữu, tất cả đều được viết bằng chữ Hán.
2. Tác phẩm:
Tuy chỉ là một tác phẩm tuỳ bút với ý nghĩa là những ghi chép tản mạn nhưng Vũ trung tuỳ bút lại có giá trị văn học lớn. Một mặt, tác phẩm phơi bày hiện thực xã hội đen tối lúc bấy giờ đồng thời với nỗi thống khổ của nhân dân, mặt khác, tác phẩm thể hiện tài năng của tác giả. Dù tác giả không chủ ý xoáy sâu vào một vấn đề nào nhưng qua những từ ngữ gợi tả, qua những lời bình luận tưởng như rất bâng quơ, hiện thực cuộc sống cứ hiển hiện chân thực, sống động trước mắt độc giả.
Trong bài văn này, phần đầu tác giả miêu tả cung cách ăn chơi xa hoa của đám quan quân trong phủ chúa Trịnh, phần sau tác giả đề cập đến nỗi khổ sở của dân chúng trước sự nhũng nhiễu của đám quan quân. Phần cuối, tác giả điểm qua một vài ý về gia đình mình. Mọi chi tiết đều có tác dụng phơi bày sự mục rỗng của chính quyền phong kiến Lê ( Trịnh ở vào thời kì sắp suy tàn.
3. Thể loại:
Nói tuỳ bút là thể văn ghi chép sự việc một cách cụ thể, sinh động nhưng tuỳ hứng không có nghĩa là bài văn được sắp xếp lộn xộn, không theo trật tự nào. Thực ra, điều đó chỉ có nghĩa rằng văn tuỳ bút không phụ thuộc vào một khuôn mẫu cố định nào đó (ví dụ như thơ Đường luật). Tuỳ theo từng hoàn cảnh cụ thể, tác giả lựa chọn, sắp xếp các chi tiết, sự kiện theo những trật tự nhất định nhằm làm nổi bật vấn đề.
4. Tóm tắt:
Đoạn trích Chuyện cũ trong phủ chúa Trịnh miêu tả cuộc sống xa hoa ăn chơi xa xỉ, không màng đến quốc gia đại sự, áp bức, bóc lột nhân dân,... của vua chúa, quan lại phong kiến thời Thịnh Vương Trịnh Sâm.
II- GIÁ TRỊ TÁC PHẨM
Khoảng cuối thế kỉ XVIII, tuy ngoài biên giới không có giặc ngoại xâm nhưng trong nước lại vô cùng rối ren. Các thế lực phong kiến chia bè kéo cánh thao túng quyền hành, vừa sát hại lẫn nhau vừa ra sức bóc lột của cải khiến đời sống nhân dân vô cùng cực khổ. Ngoài Bắc, vua Lê chỉ là bù nhìn, quyền hành thực tế nằm cả trong tay chúa Trịnh. Trịnh Sâm là người nổi tiếng hoang dâm vô độ. Cậy thế lấn át vua, ông ta thả sức cho xây hàng loạt cung điện, đền đài nhằm phục vụ cho nhu cầu ăn chơi hoang phí. Trong bài văn này, tuy tác giả không bộc lộ trực tiếp cảm xúc, thái độ của mình nhưng qua hàng loạt chi tiết, qua những cảnh, những việc tưởng như được trình bày hết sức ngẫu hứng của tác giả, bạn đọc có thể hiểu được phần nào cuộc sống xa hoa, lãng phí của đám quan quân phong kiến thời bấy giờ, đồng thời cũng có thể cảm nhận được ít nhiều sự phẫn nộ của tác giả trong hoàn cảnh ấy.
Một điểm rất đáng lưu ý khi đọc bài văn này chính là giọng điệu của tác giả ( một giọng điệu hầu như khách quan, không thể hiện một chút cảm xúc, thái độ nào. Khi cần gọi tên đám quan quân trong phủ chúa, từ chúa Trịnh Sâm, các quan đại thần cho đến bọn hoạn quan trong cung giám, tác giả luôn tỏ thái độ cung kính. Thủ pháp quen thuộc thường được sử dụng là liệt kê, hết chúa đến quan, từ quan lớn đến quan bé, từ sự việc này sang sự việc khác. Nếu không tinh ý, thật khó có thể xác định được mục đích của tác giả khi viết đoạn này là gì.
Tuy nhiên, qua hàng loạt sự kiện tưởng chừng được liệt kê một cách tuỳ hứng, có thể phát hiện ra những chi tiết giúp chúng ta hiểu được nội dung tư tưởng của bài.
Phần đầu viết về các cuộc dạo chơi của chúa Trịnh. Tác giả không tả cụ thể, cũng không đưa ra một lời bình luận nào, nhưng các chi tiết, các sự kiện cứ như tự biết nói. Chúng phô bày một cuộc sống phù phiếm, xa hoa