SKKN:Phát triển từ một bài toán

MỞ ĐẦU

Trong các môn học ở tiểu học, cùng với môn Tiếng Việt môn Toán có vị trí rất quan trọng. Nội dung kiến thức môn toán được đưa vào các lớp tiểu học là một hệ thống kiến thức cơ bản và cũng là kiến thức nền tảng làm cơ sở cho việc lĩnh hội nhiều kiến thức khác trong chương trình tiểu học hoặc mở đầu cho học các kiến thức nền tảng ở các bậc học trên.
Vậy làm thế nào thông qua việc cung cấp những kiến thức cơ bản ban đầu của môn toán học sinh biết vận dụng kiến thức đó để khám phá tìm tòi những kiến thức mới. Đó là điều làm tôi trăn trở băn khoăn, với trang viết này tôi xin trình bày việc vận dụng kiến thức từ bài “Thừa số - Tích” (Toán Lớp 2 -Trang 94) giúp học sinh giải các bài toán ở tiểu học.
I. CƠ SỞ KHOA HỌC VÀ THỰC TIỄN
- Xuất phát từ cấu trúc chương trình môn toán ở Tiểu học:
+ Hệ thống kiến thức được xây dựng theo quan điểm đồng tâm phát triển và mở rộng. Trong toàn bộ hệ thống các kiến thức cơ bản được đưa vào toàn bộ chương trình cũng như mỗi lớp, có những kiến thức cơ bản nhất, trong đó có những kiến thức nền tảng làm cơ sở cho việc lĩnh hội nhiều kiến thức khác trong chương trình Tiểu học hoặc mở đầu cho học các kiến thức nền tảng ở bậc học trên.
+ Kiến thức toán học (trong đó có những kiến thức cơ bản và nền tảng) đếu trừư tượng, đối với học sinh tiểu học không phải học một lần là lĩnh hội được mà phải qua nhiều lần ôn tập, nhắc lại là qua vận dụng vào giải bài tập hay vào học các kiến thức khác có liên quan các em mới nhận thức được đầy đủ.
- Xuất phát phương pháp dạy học toán ở tiểu học là “Ôn cũ để luyện mới” kiến thức mới được xây dựng trên cơ sở tìm tòi, phát hiện từ kiến thức đã học.
- Quan sát quá trình học toán của học sinh tiểu học với những kiến thức cơ bản, sơ đẳng ban đầu nếu các em được nắm chắc cùng với sự gợi mở dẫn đường của giáo viên và thông qua luyện tập thực hành của học sinh từ đó sẽ tạo ra sự say mê tìm tòi, sáng tạo trong học toán và đưa lại hiệu quả chất lượng cao trong học toán của học sinh.
II. BIỆN PHÁP TIẾN HÀNH.
2.1. Khắc sâu kiến thức cơ bản được cung cấp theo chương trình mà sách giáo khoa đã thể hiện:

Bài toán 1:
Mỗi xe đạp có 2 bánh. Hỏi 5 xe đạp có mấy bánh?
b) C ó 10 bánh xe, lắp đều mỗi xe 2 bánh. Hỏi tất cả có mấy xe?
c) 10 bánh lắp đều vào 5 xe. Hỏi mỗi xe có mấy bánh?
Học sinh dễ dàng lập được phép tính để giải bài toán như sau:
a)
2 x 5 = 10 (bánh)

Thừa số 1 Thừa số 2 Tích
b) 10 : 2 = 5 (xe)

Tích Thừa số 1 Thừa số 2

c) 10 : 5 = 2 (bánh)

Tích Thừa số 2 Thừa số 1

GV đưa bài toán về sơ đồ sau:










Dựa vào sơ đồ trên em có nhận xét gì về mối quan hệ giữa tích và các thừa số của tích?
- Học sinh rút ra nhận xét 1
+ Tích chia cho thừa số này được thừa số kia.
+ Muốn tìm thừa số của tích ta lấy tích chia cho thừa số đã biết.
Từ kiến thức học sinh lĩnh hội được - Giáo viên đưa ra bài toán sau:
Bài toán 2: Cho các phép nhân sau:


Em có nhận xét gì về các thừa số và tích của các phép tính trên?
Học sinh rút ra nhận xét 2:
- Tích đều giống nhau (không đổi)
- Thừa số 1 gấp lên 2, 3 lần thì thừa số thứ hai của tích sẽ giảm đi 2, 3 lần.
Bài toán 3: Từ bảng nhân 6 em hãy lập bảng chia 6. Qua bảng nhân, bảng chia em có nhận xét gì về tích và các thừa số của tích:



HS rút ra nhận xét 3:
- Thừa số thứ nhất đều bằng nhau, thừa số thứ hai của tích tăng hay giảm bao nhiêu lần thì tích sẽ tăng hay giảm bấy nhiêu lần.
Qua bài toán 1, 2, 3 học sinh rút ra kiến thức về mối quan hệ giữa tích và thừa số của tích:
- Tích chia cho thừa số này được thừa số kia.
- Tích không đổi thừa số này tăng (hay giảm) bao nhiêu lần thừa số kia