Skkn: kinh nghiệm dạy học về các dạng toán chuyển động ở môn vật lí 8

KINH NGHIỆM DẠY HỌC
VỀ CÁC DẠNG TOÁN CHUYỂN ĐỘNG Ở MÔN VẬT LÍ 8

I. ĐẶT VẤN ĐỀ
Nghị quyết của bộ chính trị BCH TW Đảng cộng sản Việt Nam về cải cách giáo dục đã nêu trong những mục tiêu của cải cách giáo dục là : “ Làm tốt mục tiêu và chăm sóc thế hệ trẻ từ tuổi ấu thơ cho đến lúc trưởng thành nhằm tạo cơ sở ban đầu rất quan trọng của con người Việt Nam mới, người lao động làm chủ tập thể và phát triển toàn diện . Kế tục sự nghiệp cách mạng của nhân dân ta, hết lòng xây dựng CNXH và sẵn sàng chiến đấu bảo vệ Tổ Quốc” .
Xuất phát từ mục tiêu giáo dục này : Nộ dung giảng dạy trong các cấp học của nhà trường phổ thông đã có nhiều cải tiến nhằm đào tạo người lao động làm chủ nước nhà. Có trình độ văn hóa cơ bản, đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế xã hội, những thông minh sáng tạo, có phẩm chất đạo đức tốt. Trong hoạt động dạy học thì phương pháp có vai trò đặc biệt. Qua phương pháp nói trên dạy học là công việc có tổ chức, có trật tự và có kế hoạch nhằm giúp học sinh học tập thuận lợi hơn, có kết quả cao đồng thời tiết kiệm được thời gian, sức lực của thầy và trò.
Môn học vật lí là môn hết sức gần gũi với thực tế, nó đòi hỏi trong quá trình dạy giáo viên phải có kiến thức thực tế, kỹ năng truyền đạt để giúp học sinh làm bài tập, cách thức truyền đạt để vận dụng trong quá trình dạy làm cho tiết học sôi nổi hơn, bên cạnh đó khả năng nhận thức của một số học sinh chưa cao không chú trọng đến việc học tập. Vì vậy để tạo sự ham muốn của các em trong học tập là một vấn đề hết sức khó khăn.
Trong quá trình giảng dạy môn Vật lí nói chung và môn Vật lí 8 nói riêng tôi cảm thấy học sinh khi học đến phần chuyển động gặp nhiều khó khăn khi nắm kiến thức cũng như vận dụng kiến thức vào để giải thích một số hiện tượng sảy ra trong thực tế, khả năng nắm và vận dụng các công thức vào làm bài tập còn gặp nhiều khó khăn. Vì các dạng toán chuyển động liên quan trực tiếp đến kiến thức toán học mà các em lại chưa nắm vững được.
II. NHỮNG BIỆN PHÁP GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
Trong quá trình giảng dạy giáo viên cần tạo hứng thú cho học sinh làm sao để các em hiểu đây cũng là một bộ môn quan trọng nó giúp các em hiểu sâu hơn về những hiện tượng xảy ra trong thực tế. Dựa vào kiến thức mình học có thể giải thích được một số hiện tượng xảy ra trong thực tế, khả năng vận dụng kiến thức vào các bài toán cụ thể.
Sử dụng những phương pháp dạy học cho phù hợp đối với từng tiết, từng bài là hết sức quan trọng thể hiện một số phương pháp sau đây :
1/ Dạy học thôpng qua các tổ chức hoạt động của học sinh :
Dạy học thực chất là một hoạt động, học sinh đóng vai trò chủ thể của hoạt động vì vậy phải cuốn hút các em vào hoạt động học tập do giáo viên tổ chức, chỉ đạo, thông qua đó học sinh tự khám phá những điều mình chưa biết chứ không phải thụ động tiếp thu những tri thức đã sắp đặt sẵn.
Theo tinh thần này, trong tiết lên lớp, giáo viên là người tổ chức và chỉ đạo học sinh tiến hành các hoạt động học tập : Củng cố kiến thức cũ, phát hiện tìm tòi kiến thức mới, luyện tập vào các tình huống khác nhau… Giáo viên không cung cấp, không áp đặt kiến thức có sẵn. Phải hướng dẫn học sinh thông qua các hoạt động để phát hiện và chiếm lĩnh tri thức, rèn luyện kĩ năng, hình thành thói quen vận dụng kiến thức vào giải các bài tập cụ thể hay giải thích một số hiện tượng thực tế.
2/ Dạy học chú trọng phương pháp tự học:
Trong dạy học theo phương pháp đổi mới, giáo viên giúp học sinh chuyển từ thói quen học tập thụ động sang học tập chủ động. Muốn vậy giáo viên cần truyền thụ cho học sinh những tri thức phương pháp tự học để học sinh biết cách học, biết cách tự đọc,biết cách suy luận, biết cách tìm lại những kiến thức mà mình đã quên, biết cách tìm ra kiến thức mới. Trong môn vật lí nói chung và môn vật lí 8 nói riêng các tri thức là nhưng công thức,định luật… Học sinh cận được rèn những thao tác tư duy: Phân tích, tổng hợp, đặc biệt hóa, khái quát hóa, tương tự, quay lạ về quen… Việc nắm vững những tri thức phương pháp nói trên tạo điều kiện cho học sinh tự học, tự đọc và tìm hiểu được tài liệu, tự làm bài tập, nắm vững và hiểu sâu các kiến thức cơ