Skkn hoa 9

Sử dụng bản đồ tư duy trong dạy học
môn Hóa học 9

I/ Lý do chọn đề tài
Mục tiêu của môn Hóa học là giúp học sinh có nhận thức khoa học về thế giới vật chất, góp phần phát triển năng lực nhận thức và năng lực hành động, hình thành nhân cách phẩm chất năng động và sáng tạo.
Phương pháp dạy học hiện nay là tích cực hóa hoạt động học tập của học sinh, phát huy tính tích cực của học sinh. Để phát huy tính tích cực của học sinh cần tạo điều kiện để học sinh suy nghĩ, làm nhiều, thảo luận nhiều, đưa ra những nhận xét về vấn đề đang bình luận, được tham gia vào quá trình học tập đề chiếm lĩnh tri thức.
Học sinh lại không nắm vững những kiến thức cơ bản, trọng tâm của bài học. Nhiều học sinh phải vất vả ghi nhớ kiến thức nhưng kết quả mang lại chưa cao. Học sinh thường học bài nào thì biết bài đó, học phần sau đã quên phần trước và không biết liên kết các kiến thức lại với nhau, không biết vận dụng kiến thức đã học vào những phần sau. Nguyên nhân: do kiến thức trừu tượng? do trình độ nhận thức của học sinh không đồng đều? do sự thay đổi tâm sinh lí của học sinh và tốc độ phát triển của xã hội? hay do học sinh chưa tìm ra phương pháp học tập phù hợp.
Từ những nguyên nhân trên yêu cầu người giáo viên phải thay đổi phương pháp, hình thức tổ chức dạy - học để nâng cao chất lượng dạy - học bộ môn, giúp học sinh tìm ra phương pháp học tập phù hợp với đặc trưng bộ môn và phù hợp với sự thay đổi tâm sinh lí của học sinh trong thời đại ngày nay, đáp ứng được nhu cầu của xã hội. Vấn đề đặt ra đã khẳng định nhiệm vụ của môn Hóa học trong thời đại công nghiệp công nghiệp hóa – hiện đại hóa đất nước là: Dạy học không chỉ đơn thuần là cung cấp kiến thức mà còn phải giúp học sinh chiếm lĩnh tri thức, giúp học sinh biết cách lựa chọn, hệ thống hóa và ghi nhớ kiến thức một cách hiệu quả, đồng thời biết liên kết nhiều kiến thức lại với nhau và vận dụng có hiệu quả vào trong học tập cũng như trong thực tiễn.
Vì những lí do trên, tôi đưa ra đề tài: “ Sử dụng bản đồ tư duy trong dạy học Hóa học 9” nhằm phát huy tính tích cực chủ động sáng tạo của học sinh. Giúp học sinh tìm ra được ra phương pháp học tập phù hợp, góp phần nâng cao chất lượng giảng dạy bộ môn Hóa học 9.
II/ Cơ sở lý luận và thực tiển
Dạy học phải đảm bảo tính khoa học, nghĩa là đảm bảo truyền thụ cho học sinh những kiến thức cơ bản, vững chắc, chính xác và khoa học gắn liền với thực tiển sinh động. Trong quá trình này, đội ngũ giáo viên gặp không ít khó khăn vì học sinh bước đầu làm quen với bộ môn hóa học, cho nên không tránh khỏi bỡ ngỡ. Vì vậy, nhằm giúp học sinh học tốt bộ môn hóa học; đội ngũ giáo viên phải có phương pháp dạy học phù hợp nhằm nâng cao tính chủ động – sáng tạo của học sinh là sử dụng bản đồ tư duy.
Bản đồ tư duy là một công cụ tổ chức tư duy, là phương pháp dễ nhất để chuyển tải thông tin vào bộ não rồi đưa ra ngoài bộ não. Nó là một phương tiện ghi chép đầy sáng tạo và rất hiệu quả.
Bản đồ tư duy (Mind Map) là hình thức ghi chép nhằm tìm tòi đào sâu, mở rộng một ý tưởng, tóm tắt những ý chính của một nội dung, hệ thống hóa một chủ đề . . . bằng cách kết hợp việc sử dụng hình ảnh, đường nét, màu sắc, chữ viết. Nó là một công cụ, tổ chức tư duy được tác giả Tony Buzan (người Anh) nghiên cứu kỹ lưỡng và phổ biến rộng khắp thế giới.
Bản đồ tư duy là một công cụ tổ chức tư duy. Đây là phương pháp dễ nhất để chuyển tải thông tin vào bộ não rồi đưa thông tin ra ngoài bộ não. Nó là một phương tiện ghi chép đầy sáng tạo và rất hiệu quả theo đúng nghĩa của nó.
Bản đồ tư duy chú trọng tới hình ảnh, màu sắc, với các mạng lưới liên tưởng (các nhánh). Dạy học bằng bản đồ tư duy giúp học sinh tiếp nhận thông tin, phân tích, tổng hợp và cụ thể hóa kết quả xử lý thông tin bằng sản phẩm do chính mình tạo ra. Bản đồ tư duy kế thừa, mở rộng hình thức ghi chép, sử dụng bảng biểu, sơ đồ nhưng ở mức độ cao hơn. Bản đồ tư duy giúp học sinh dễ ghi nhớ, phát triển nhận thức, khả năng tư duy - sáng tạo … Đây là một trong những phương pháp