Skkn Giúp học sinh học sinh 9

Phần thứ nhất
MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài:
Đối với học sinh THCS, môn hình học là phân môn mang tính trừu tượng và mới lạ. Hầu hết với học sinh đại trà, các em nắm kiến thức hình học trên cơ sở hết sức rời rạc, chưa đủ khả năng khái quát hoá kiến thức đã học do đó các em chưa định hình được kiến thức bộ môn. Hơn nữa học môn hình học đòi hỏi không những nắm chắc kiến thức cơ bản ngay sau mỗi bài học cụ thể, vận dụng lý thuyết vào bài tập mà còn đòi hỏi hệ thống kiến thức trước đó một cách hệ thống, liên tục và đặc biệt là tư duy lôgíc. Vì vậy việc vận dụng lý thuyết vào bài tập gặp rất nhiều khó khăn. Hơn nữa trong ba phân môn toán ở bậc THCS, môn hình học có tính trừu tượng cao. Để giải quyết bài toán hình thực sự dựa trên phương diện lý luận sử dụng trực quan trên hình vẽ. Để hiểu thấu đáo môn hình học phải dựa trên phương diện quĩ tích. Nghĩa là với mỗi trường hợp của bài toán cho ta một kết luận và nhận xét riêng hoặc có những trường hợp đặc biệt học sinh thường hay ngộ nhận. Đặc biệt hơn khi hình vẽ suy biến hoặc kẻ thêm đường phụ nó đã trở thành bài toán khác hẳn và khó khăn hơn trong việc tìm tòi và giải bài toán.
Có một lí do thường gặp là học sinh chỉ giải xong bài toán - tức là đóng tròn vai (như thế đã là tốt với học sinh học môn hình học) coi như đã hoàn thành mà rất ít em tư duy khai thác bài toán, nhìn nhận bài toán dưới nhiều góc độ khác nhau để phát triển nó thành bài toán khác.
Trong đề tài này, với khả năng và kinh nghiệm của bản thân tôi muốn rằng: Từ một bài toán quen thuộc trong chương trình học ở bậc THCS qua một số thao tác thay đổi một vài yếu tố hoặc đưa nó thành bài toán tổng quát hoá; hoặc đặc biệt hoá nhằm phát triển tư duy hình học của học sinh. Ta sẽ cung cấp được nhiều điều lí thú cho học sinh trong quá trình giảng dạy.
2. Mục đích của đề tài:
Trong đề tài này trước hết nhằm củng cố kiến thức cơ bản cho học sinh, giúp cho học sinh có kĩ năng cơ bản để giải bài toán hình học, từ đó phát triển thành bài toán lên ở mức độ cao hơn.
Thứ hai thông qua khai thác bài toán giúp các em biết nghiên cứu sâu bài toán bằng cách cho các em tập dượt dùng một số thao tác tư duy: Khái quát hoá, đặc biệt hoá, tương tự,… để tự mình đặt , thay đổi bài toán từ bài toán ban đầu.
3. Khách thể, đối tượng, phương pháp nghiên cứu và đối tượng khảo sát:
Khách thể: Trong đề tài này tôi thực hiện việc giảng dạy môn toán hình thông qua học sinh lớp 9.
Đối tượng: Bài tập trong SGK, sách bài tập và sách nâng cao.
Phương pháp nghiên cứu: Phương pháp cơ bản để thực hiện đề tài này là sử dụng phương pháp phân tích đi lên để khai thác bài toán, phương pháp tổng hợp để rèn kĩ năng trình bày cho học sinh. Sau đó sử dụng phương pháp khái quát hoá, tương tự, đặc biệt hoá,… để khai thác và phát triển bài toán ở mức độ cao hơn. Phương pháp nghiên cứu tài liệu nhằm thông qua thực tiễn áp dụng phương pháp giảng dạy bài tập rút ra kinh nghiệm, Phương pháp đánh giá kết quả.
Đối tượng khảo sát: Học sinh lớp 9B, 9C,9D trường THCS Thị Minh Khai thành phố Buôn Ma Thuột.
Đối tượng khảo sát là học sinh lớp 9 với mức độ tư duy ở mức trung bình ở lớp trực tiếp đang dạy và lớp khác trong trường.
4. Nhiệm vụ, phạm vi và thời gian thực hiện đề tài:
Vấn đề này đặt ra tưởng như đơn giản nhưng lại hết sức phức tạp mà tôi và các đồng nghiệp đã từng tranh luận và bàn bạc nhiều. Để được nó đòi hỏi phải tư duy nghiêm túc, phải lao động thực sự. Do vậy trong đề tài này tôi mong đạt được 2 nội dung sau:
1. Củng cố kiến thức cơ bản cho học sinh;
2. Giúp cho học sinh có phương pháp suy luận lôgíc để tìm hiểu mối liên hệ, liên quan giữa các bài toán.
Từ đó tạo cho học sinh có phương pháp học tập đúng đắn, biến cái đã học (kiến thức của thày) thành cái của bản thân, nắm bắt nó, vận dụng nó, phát triển nó đúng hướng. Qua đó giúp các em tạo niềm tin, hưng phấn, hứng thú và say mê học môn hình học.
Phạm vi của đề tài tác giả chỉ mong muốn trong mỗi giờ lên lớp tiết hình học, thông qua các bài tập