SKKN DAY VAN BAN NHAT DUNG

ĐỀ TÀI:
GÓP MỘT CÁCH DẠY VĂN BẢN NHẬT DỤNG
TRONG CHƯƠNG TRÌNH NGỮ VĂN BẬC THCS
SOẠN VÀ DẠY VĂN BẢN "BÀI TOÁN DÂN SỐ"
(NGỮ VĂN 8-TẬP 1)
I. ĐẶT VẤN ĐỀ
Trong dạy học Ngữ văn hiện nay ở bậc THCS, chắc hẳn mỗi giáo viên đều nhận thấy rằng học sinh có xu hướng xem nhẹ những môn học xã hội nói chung và môn Ngữ văn nói riêng. Điều đó cho thấy rõ ở chất lượng và thái độ học văn của các em giảm sút so với các môn tự nhiên. Chính vì vậy mà thôi thúc giáo viên phải tìm cho mình một phương pháp dạy học thích hợp phù hợp với xu thế của học sinh.Với giáo viên dạy môn văn lại cần phải vận dụng linh hoạt các phương pháp dạy học theo hướng tích cực trong chương trình để làm sao khơi gợi được sự tích cực sáng tạo, sự say mê hứng thú trong mỗi giờ học của học sinh. Từ đó học sinh sẽ mong chờ tiết học và yêu môn học.
Chương trình Sgk Ngữ văn THCS đang được xây dựng theo tinh thần tích hợp. Các văn bản được lựa chọn theo một tiêu chí kiểu văn bản và tương ứng với kiểu văn bản là thể loại tác phẩm.Ngoài yêu cầu về tính tư tưởng phù hợp với tâm lý lứa tuổi THCS còn có nội dung là tính cập nhật, gắn kết với đời sống, đưa học sinh trở lại những vấn đề quen thuộc, gần gũi, bức thiết hàng ngày, vừa có tính lâu dài mà mọi người đều quan tâm đến.
Thông thường dạy văn bản Gv thường dạy theo đặc trưng thể loại.Nhưng khi tiếp cận với kiểu văn bản nhật dụng Gv còn lúng túng không biết ``sẽ``dạy theo phương pháp nào là tối ưu:Bám sát đặc trưng thể loại hay nội dung bản .Nếu dạytheo đặc trưng thể loại thì không thấy được cách riêng của văn bản nhật dụng.Nếu triển khai theo nội dung văn bản thì có nhiều tiết văn bản sẽ sa vào dạy giáo huấn đạo đức,pháp luật...như GDCD.Qua thực nghiệm và dự giờ đồng nghiệp tôi cũng đã trăn trở,tìm tòi một cách tiếp cận văn bản nhật dụng giúp giáo viên và học sinh cảm thấy hứng thú và ``nhẹ nhàng``cho một tiết văn bản gần gũi,bức thiết với cuộc sống. . Xuất phát từ thực tiễn và muốn tìm hiểu nên tôi mạnh dạn chọn nghiên cứu đề tài này rất mong đồng nghiệp trao đổi, góp ý để tôi tự trang bị cho mình một phương pháp dạy học mới có hiệu quả qua những văn bản nhật dụng,chuyển tải đến các em học sinh mỗi giờ học thêm phần say mê hứng thú, giúp các em yêu và say mê môn học văn theo chương trình mới nói chung và văn bản nhật dụng nói riêng.

B. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
1. Hiểu về văn bản nhật dụng
Văn bản nhật dụng không phải là một khái niệm chỉ thể loại hay kiểu văn bản.
Nói đến văn bản nhật dụng trước hết là nói đến tính chất nội dung của văn bản. Văn bản nhật dụng có thể dùng tất cả các thể loại cũng như các kiểu văn bản.
Hệ thống văn bản nhật dụng trong Sgk gồm nhiều kiểu văn bản khác nhau. Đó có thể là văn thuyết minh (Cầu Long Biên - chứng nhân lịch sử, Ca Huế trên sông Hương, Động Phong Nha), văn bản biểu cảm (Bức thư của thủ lĩnh da đỏ, Mẹ tôi, Cổng trường mở ra), văn bản nghị luận (Đấu tranh cho một thế giới hoà bình, Tuyên bố thế giới về sự sống còn, quyền được bảo vệ và phát triển của trẻ em). Đó có thể là một bài báo thuyết minh khoa học (Thông tin về Ngày Trái Đất năm 2000, Ôn dịch, thuốc lá), nhưng cũng có thể là một văn bản văn học thuộc loại tự sự (Cuộc chia tay của những con búp bê) … Từ các hình thức đó, những vấn đề thời sự cập của cá nhân và cộng đồng hiện đại được khơi dậy, sẽ đánh thức và làm giàu tình cảm và ý thức công dân, cộng đồng trong mỗi người học giúp các em dễ hoà nhập hơn với cuộc sống xã hội mà chúng ta đang sống.
2. Hệ thống văn bản nhật dụng trong Sgk Ngữ văn THCS và đề tài nhật dụng

Sgk
Tên văn bản
Đề tài nhật dụng

Ngữ văn 6
- Cầu Long Biên, chứng nhân lịch sử
- Di tích lịch sử


- Bức thư của thủ lĩnh da đỏ
- Quan hệ giữa thiên nhiên và con người


- Động Phong Nha
- Danh lam thắng cảnh

Ngữ văn 7
- Cổng trường mở ra
- Nhà trường, giáo dục


- Mẹ tôi
- Tình cảm mẹ con, gia đình


- Cuộc chia tay của những con búp bê
- Quyền trẻ em


- Ca Huế trên sông Hương
- Văn hoá dân