Sáng kiến kinh nghiệm Ngữ văn 9: Phương pháp đọc diễn cảm
Chia sẻ bởi Quách Tá Thiện |
Ngày 12/10/2018 |
27
Chia sẻ tài liệu: Sáng kiến kinh nghiệm Ngữ văn 9: Phương pháp đọc diễn cảm thuộc Ngữ văn 9
Nội dung tài liệu:
A - Đặt vấn đề
I - Lý do chọn đề tài :
Phương pháp đọc diễn cảm là phương pháp truyền thống ở nhà trường phương Đông và phương Tây. ở Việt Nam cũng vậy, từ xưa đến nay có nhiều giáo viên giàu kinh nghiệm đã khẳng định vai trò của đọc diễn cảm. Giáo sư Lê Trí Viễn đã kết luận từ nhiều năm nghiên cứu như sau : “ Giữa giọng đọc và tâm hồn người đọc cũng có tác dụng, cũng có ảnh hưởng tương hỗ. Hiểu bài văn rồi thì mới đọc tốt nhưng đọc càng tốt hơn, càng hiểu thêm bài văn . Bắt đúng cái đọc là bắt đúng cái tình cảm nhân vật thì chỉ một câu thôi thì tức khắc đặt được mình vào tâm trạng nhân vật”.
Đọc diễn cảm không phải là thủ thuật do chủ quan người đọc tạo nên mà chính là hình thức lao động phù hợp với bản chất hình tượng và qui luật sáng tác. Đọc diễn cảm là một hoạt động sáng tạo đặc biệt, có tác dụng giáo dục phẩm chất đạo đức thẩm mĩ, đào tạo trí tuệ khả năng khám phá hiểu biết cho học sinh. Mặt khác, đọc sáng tạo cũng rất cần thiết cho nhiều ngành nghệ thuật khác. Song, trong thực tế giảng dạy, do nhận thức không đầy đủ tầm quan trọng đặc biệt của phương pháp đọc diễn cảm cho nên một số anh chị em giáo viên coi đó là một công việc mở đầu cho giờ dạy văn, hoặc để gây không khí cho giờ học văn. Vì vậy, đọc diễn cảm thường chỉ làm một, hai lần trong suốt giờ học và vì thế mà việc áp dụng vào thực tế giảng dạy còn nhiều hạn chế dẫn đến hiệu quả giờ dạy không cao.
Từ lí do trên tôi thấy cần phải chú trọng nhiều đến phương pháp đọc diễn cảm trong giờ dạy văn, điều này khiến tôi băn khoăn trăn trở làm thế nào để sử dụng phươngpháp đọc diễn cảm có hiệu quả nhất ? Vì vậy tôi mạnh dạn đưa ra những suy nghĩ về tác dụng của phương pháp đọc diễn cảm hy vọng bài viết của tôi góp phần vào việc nâng cao chất lượng giảng dạy môn văn trong nhà trường THCS .
II - Mục đích, nhiệm vụ phương pháp nghiên cứu :
1, Mục đích nghiên cứu :
Xuất phát từ mục đích yêu cầu đào tạo cho nên mục đích nhiên cứu đề tài này là giải quyết phương pháp dạy học nâng cao hiệu quả giờ dạy văn ở THCS bằng phương pháp đọc diễn cảm
Cụ thể là : Phân tích tác dụng của phương pháp đọc diễn cảm, cơ sở đó đề xuất các biện pháp, hình thức đọc diễn cảm để rèn luyện cho học sinh.
2, Nhiệm vụ nghiên cứu : Bài viết gồm hai nhiệm vụ
Nhiệm vụ 1: Nghiên cứu lý thuyết - Cơ sở lí luận của việc đọc nói chung
Nhiệm vụ2 : Nghiên cứu thực tiễn
- Tác dụng của phương pháp đọc diễn cảm trong giờ học văn ở trường THCS
- Các hình thức, biện pháp, phương pháp đọc diễn cảm và kết quả thực hiện.
3, Phương pháp nghiên cứu :
Chủ yếu là miêu tả, thống kê, nhận xét và ứng dụng trong quá trình dạy văn.
B - Nội dung
I - Cơ sở lí luận của việc đọc nói chung :
1, Đọc diễn cảm là cơ chế xâm nhập tác phẩm :
Con đường đi vào tác phẩm văn học nhất thiết là từ đọc. Đọc là một hình thức đặc thù có tính đặc thù của nhận thức văn học. Đọc sẽ kích thích quá trình tâm lý cảm thụ, tri giác tưởng tượng , xúc cảm, đưa người đọc vào thế giới của tác phẩm tạo nên trạng thái tâm lý cần có cho người đọc, người nghe.
Thực tế có nhiều giáo viên thất bại trong giờ dạy văn vì chưa phát huy được sức mạnh của nghệ thuật đọc diễn cảm, giờ học khô khan thiếu cảm xúc nặng về diễn giải. Vì vậy mà đọc diễn cảm gắn bó trong suốt quá trình giảng văn làm cho giờ giảng văn trở thành một công việc tâm tình , một cuộc trao đổi thực sự về cuộc sống không còn là một cuộc lí luận về chính trị.
Đọc tác phẩm văn học là đọc cho sáng rõ ý nghĩ, tình cảm thái độ của nhà văn. Bằng sức mạnh riêng của việc đọc diễn cảm, người giáo viên dẫn dắt học sinh vào thế giới của tác phẩm văn học một cách dễ dàng, phù hợp với qui luật cảm thụ văn học. Hướng dẫn học sinh đọc đúng giọng điệu của nhà văn là thể hiện được cung bậc cảm xúc của tác giả, tính đối thoại nội tâm trong ngôn ngữ tác phẩm.
2, Đọc diễn cảm là một phương pháp đọc sáng tạo
a, Phương pháp đọc sáng tạo là gì?
Phương pháp đọc sáng tạo là phương pháp tiếp nhận tác phẩm nghệ thuật ngôn từ một cách sáng tạo chủ yếu bằng sự cảm thụ trực tiếp tác phẩm. Phương pháp đọc sáng tạo bao gồm hệ thống biện pháp, cách thức tổ chức hướng dẫn giảng dạy của giáo viên và những hình thức hoạt động của học sinh. Bản chất của đọc sáng tạo trước hết là đọc lời văn, đọc văn bản ngôn từ của tác phẩm, nó khác với loại văn bản khác phải chú ý đến từng từ câu, từng nhịp điệu, âm hưởng…để gây cảm xúc với người đọc, người nghe.
b, Nội dung của phương pháp đọc sáng tạo: Có ba mức độ đọc đó là đọc đúng, đọc hay, đọc diễn cảm.
b.1. Đọc đúng: Là trả lại hoàn toàn đúng nội dung văn bản. Đọc đúng là giải quyết kỹ năng , năng lực ngôn ngữ cho học sinh, là không được sai văn bản, là quá trình tri giác chính xác văn bản.
b.2. Đọc hay : Là bước tiếp theo của đọc đúng, phải trên cơ sở đọc đúng đọc hay mới thành công. Đọc hay là bước đầu chuyển tiếp từ lĩnh vực ngôn ngữ sang lĩnh vực văn chương. Đọc đúng có nghĩa là đọc nghĩa còn đọc hay là đọc ra ý. Khi giảng văn thơ, điều quan trọng là bắt bắt được giọng điệu văn học tức là đọc được hướng vào giọng văn bản.
b.3 Đọc diễn cảm:
Đọc diễn cảm là hệ thống phương pháp đọc sáng tạo, bản chất của đọc sáng tạo là xác định mối quan hệ cảm xúc riêng tư của người đọc về giá trị nội dung và hình thức đọc của tác phẩm. Đọc diễn cảm đòi hỏi cả giáo viên và học sinh phải có cảm xúc.Nếu gó bó ép buộc sẽ là đọc giả cảm xúc của tác giả. Đọc diễn cảm không phải ai cũng đọc được mà phải tuỳ chất giọng, trình độ nhận thức để giáo viên yêu cầu học sinh đọc. Đọc diễn cảm có tác dụng giúp người ta hiểu được tác phẩm, và khi hiểu về tác phẩm giúp cho đọc diễn cảm tốt hơn, càng hiểu càng diễn cảm tốt.
II- Tác dụng của Phương pháp đọc diễn cảm trong việc nâng cao hiệu quả giờ dạy văn ở THCS .
1, Tác dụng đào tạo:
Đọc diễn cảm có tác dụng đào tạo phát triển trí tuệ cho học sinh, thông qua việc đọc học sinh thực sự là chủ thể của sự cảm thụ, khám phá tác phẩm văn chương. Đọc diễn cảm có tác dụng đào tạo năng lực cảm thụ văn học cho học sinh, giúp học sinh hiểu rõ được giá trị đích thực của tác phẩm văn chương.
Đọc diễn cảm giúp học sinh nắm vững khái niệm lý luận văn học làm cơ sở cho học sinh hiểu cách thức phương pháp phản ánh, đối tượng phản ánh của văn học. Thông qua đó, học sinh có thể hiểu được những khái niệm âm thanh, nhịp điệu của lời văn, cú pháp thi ca, vần điệu. Nắm chắc được những đặc điểm thể loại, khám phá được những đặc điểm phong cách của tác giả.
2, Tác dụng giáo dục:
Đọc diễn cảm giúp học sinh hình thành thế giới quan nhân sinh quan cộng sản chủ nghĩa. Đây là một trong những hoạt động rất mệt nhọc đòi hỏi sự sáng tạo. Nó đem lại cho các em niềm vui sướng trong sáng tạo, niềm say mê yêu thích lao động và những sản phẩm làm ra kích thích lao động rèn luyện những kỹ năng lao động.
Đọc diễn cảm là một phương tiện giáo dục bồi dưỡng đạo đức thẩm mĩ cho các em học sinh bởi giáo dục thẩm mĩ và giáo dục đạo đức bao giờ cũng gắn liền với nhau.Nó giúp cho các em cảm thụ cái hay, cái đẹp của văn học làm cho học sinh yêu thích văn học từ đó có ý thức rèn luyện đọc diễn cảm. Ngoài ra, đọc diễn cảm còn góp phần giáo dục tình yêu quê hương đất nước, nâng cánh ước mơ cho học sinh nhận thức về tình yêu quê hương đất nước, giúp học sinh nhận thức rõ tình cảm, hành động của mình đối với quê hương đất nước.Từ đó, các em có ý thức vươn lên trong học tập lao động, rèn luyện mình tốt hơn để sau này góp phần vào việc xây dựng quê hương, đất nước càng phồn vinh, giàu đẹp, ấm no, hạnh phúc.
III- Các biện pháp rèn luyện phương pháp đọc diễn cảm- Kết quả thực hiện :
1, Các biện pháp rèn luyện phương pháp đọc diễn cảm
1.1.Đọc diễn cảm của thầy :
Việc đọc diễn cảm của thầy có một vai trò quan trọng trong việc hướng dẫn học sinh xâm nhập tác phẩm, người thầy xâm nhập vào tác phẩm qua việc cảm thụ và đọc diễn cảm. Từ những kiến thức có được, thầy giáo lựa chọn những kiến thức cần thiết cho sự hiểu đúng và sự thể hiện tác phẩm hay đoạn văn mà mình sẽ đọc. Khi đọc người thầy phải cố gắng để đạt được mức tối đa mức độ đọc. Như vậy người thầy phải có sự chuẩn bị ở nhà để trên lớp trước học sinh người thầy sẽ là một chuẩn mực cho học sinh, thầy phải đọc đúng, đọc hay, thật diễn cảm, bộc lộ được cảm xúc của nhà văn . Người thầy có thể có nhiều hình thức hướng dẫn học sinh đọc : Đọc mẫu, hướng dẫn học sinh đọc , vừa đọc, vừa bình, vừa tóm tắt tác phẩm, đọc phân vai…
1.2 : Đọc diễn cảm của học sinh:
I - Lý do chọn đề tài :
Phương pháp đọc diễn cảm là phương pháp truyền thống ở nhà trường phương Đông và phương Tây. ở Việt Nam cũng vậy, từ xưa đến nay có nhiều giáo viên giàu kinh nghiệm đã khẳng định vai trò của đọc diễn cảm. Giáo sư Lê Trí Viễn đã kết luận từ nhiều năm nghiên cứu như sau : “ Giữa giọng đọc và tâm hồn người đọc cũng có tác dụng, cũng có ảnh hưởng tương hỗ. Hiểu bài văn rồi thì mới đọc tốt nhưng đọc càng tốt hơn, càng hiểu thêm bài văn . Bắt đúng cái đọc là bắt đúng cái tình cảm nhân vật thì chỉ một câu thôi thì tức khắc đặt được mình vào tâm trạng nhân vật”.
Đọc diễn cảm không phải là thủ thuật do chủ quan người đọc tạo nên mà chính là hình thức lao động phù hợp với bản chất hình tượng và qui luật sáng tác. Đọc diễn cảm là một hoạt động sáng tạo đặc biệt, có tác dụng giáo dục phẩm chất đạo đức thẩm mĩ, đào tạo trí tuệ khả năng khám phá hiểu biết cho học sinh. Mặt khác, đọc sáng tạo cũng rất cần thiết cho nhiều ngành nghệ thuật khác. Song, trong thực tế giảng dạy, do nhận thức không đầy đủ tầm quan trọng đặc biệt của phương pháp đọc diễn cảm cho nên một số anh chị em giáo viên coi đó là một công việc mở đầu cho giờ dạy văn, hoặc để gây không khí cho giờ học văn. Vì vậy, đọc diễn cảm thường chỉ làm một, hai lần trong suốt giờ học và vì thế mà việc áp dụng vào thực tế giảng dạy còn nhiều hạn chế dẫn đến hiệu quả giờ dạy không cao.
Từ lí do trên tôi thấy cần phải chú trọng nhiều đến phương pháp đọc diễn cảm trong giờ dạy văn, điều này khiến tôi băn khoăn trăn trở làm thế nào để sử dụng phươngpháp đọc diễn cảm có hiệu quả nhất ? Vì vậy tôi mạnh dạn đưa ra những suy nghĩ về tác dụng của phương pháp đọc diễn cảm hy vọng bài viết của tôi góp phần vào việc nâng cao chất lượng giảng dạy môn văn trong nhà trường THCS .
II - Mục đích, nhiệm vụ phương pháp nghiên cứu :
1, Mục đích nghiên cứu :
Xuất phát từ mục đích yêu cầu đào tạo cho nên mục đích nhiên cứu đề tài này là giải quyết phương pháp dạy học nâng cao hiệu quả giờ dạy văn ở THCS bằng phương pháp đọc diễn cảm
Cụ thể là : Phân tích tác dụng của phương pháp đọc diễn cảm, cơ sở đó đề xuất các biện pháp, hình thức đọc diễn cảm để rèn luyện cho học sinh.
2, Nhiệm vụ nghiên cứu : Bài viết gồm hai nhiệm vụ
Nhiệm vụ 1: Nghiên cứu lý thuyết - Cơ sở lí luận của việc đọc nói chung
Nhiệm vụ2 : Nghiên cứu thực tiễn
- Tác dụng của phương pháp đọc diễn cảm trong giờ học văn ở trường THCS
- Các hình thức, biện pháp, phương pháp đọc diễn cảm và kết quả thực hiện.
3, Phương pháp nghiên cứu :
Chủ yếu là miêu tả, thống kê, nhận xét và ứng dụng trong quá trình dạy văn.
B - Nội dung
I - Cơ sở lí luận của việc đọc nói chung :
1, Đọc diễn cảm là cơ chế xâm nhập tác phẩm :
Con đường đi vào tác phẩm văn học nhất thiết là từ đọc. Đọc là một hình thức đặc thù có tính đặc thù của nhận thức văn học. Đọc sẽ kích thích quá trình tâm lý cảm thụ, tri giác tưởng tượng , xúc cảm, đưa người đọc vào thế giới của tác phẩm tạo nên trạng thái tâm lý cần có cho người đọc, người nghe.
Thực tế có nhiều giáo viên thất bại trong giờ dạy văn vì chưa phát huy được sức mạnh của nghệ thuật đọc diễn cảm, giờ học khô khan thiếu cảm xúc nặng về diễn giải. Vì vậy mà đọc diễn cảm gắn bó trong suốt quá trình giảng văn làm cho giờ giảng văn trở thành một công việc tâm tình , một cuộc trao đổi thực sự về cuộc sống không còn là một cuộc lí luận về chính trị.
Đọc tác phẩm văn học là đọc cho sáng rõ ý nghĩ, tình cảm thái độ của nhà văn. Bằng sức mạnh riêng của việc đọc diễn cảm, người giáo viên dẫn dắt học sinh vào thế giới của tác phẩm văn học một cách dễ dàng, phù hợp với qui luật cảm thụ văn học. Hướng dẫn học sinh đọc đúng giọng điệu của nhà văn là thể hiện được cung bậc cảm xúc của tác giả, tính đối thoại nội tâm trong ngôn ngữ tác phẩm.
2, Đọc diễn cảm là một phương pháp đọc sáng tạo
a, Phương pháp đọc sáng tạo là gì?
Phương pháp đọc sáng tạo là phương pháp tiếp nhận tác phẩm nghệ thuật ngôn từ một cách sáng tạo chủ yếu bằng sự cảm thụ trực tiếp tác phẩm. Phương pháp đọc sáng tạo bao gồm hệ thống biện pháp, cách thức tổ chức hướng dẫn giảng dạy của giáo viên và những hình thức hoạt động của học sinh. Bản chất của đọc sáng tạo trước hết là đọc lời văn, đọc văn bản ngôn từ của tác phẩm, nó khác với loại văn bản khác phải chú ý đến từng từ câu, từng nhịp điệu, âm hưởng…để gây cảm xúc với người đọc, người nghe.
b, Nội dung của phương pháp đọc sáng tạo: Có ba mức độ đọc đó là đọc đúng, đọc hay, đọc diễn cảm.
b.1. Đọc đúng: Là trả lại hoàn toàn đúng nội dung văn bản. Đọc đúng là giải quyết kỹ năng , năng lực ngôn ngữ cho học sinh, là không được sai văn bản, là quá trình tri giác chính xác văn bản.
b.2. Đọc hay : Là bước tiếp theo của đọc đúng, phải trên cơ sở đọc đúng đọc hay mới thành công. Đọc hay là bước đầu chuyển tiếp từ lĩnh vực ngôn ngữ sang lĩnh vực văn chương. Đọc đúng có nghĩa là đọc nghĩa còn đọc hay là đọc ra ý. Khi giảng văn thơ, điều quan trọng là bắt bắt được giọng điệu văn học tức là đọc được hướng vào giọng văn bản.
b.3 Đọc diễn cảm:
Đọc diễn cảm là hệ thống phương pháp đọc sáng tạo, bản chất của đọc sáng tạo là xác định mối quan hệ cảm xúc riêng tư của người đọc về giá trị nội dung và hình thức đọc của tác phẩm. Đọc diễn cảm đòi hỏi cả giáo viên và học sinh phải có cảm xúc.Nếu gó bó ép buộc sẽ là đọc giả cảm xúc của tác giả. Đọc diễn cảm không phải ai cũng đọc được mà phải tuỳ chất giọng, trình độ nhận thức để giáo viên yêu cầu học sinh đọc. Đọc diễn cảm có tác dụng giúp người ta hiểu được tác phẩm, và khi hiểu về tác phẩm giúp cho đọc diễn cảm tốt hơn, càng hiểu càng diễn cảm tốt.
II- Tác dụng của Phương pháp đọc diễn cảm trong việc nâng cao hiệu quả giờ dạy văn ở THCS .
1, Tác dụng đào tạo:
Đọc diễn cảm có tác dụng đào tạo phát triển trí tuệ cho học sinh, thông qua việc đọc học sinh thực sự là chủ thể của sự cảm thụ, khám phá tác phẩm văn chương. Đọc diễn cảm có tác dụng đào tạo năng lực cảm thụ văn học cho học sinh, giúp học sinh hiểu rõ được giá trị đích thực của tác phẩm văn chương.
Đọc diễn cảm giúp học sinh nắm vững khái niệm lý luận văn học làm cơ sở cho học sinh hiểu cách thức phương pháp phản ánh, đối tượng phản ánh của văn học. Thông qua đó, học sinh có thể hiểu được những khái niệm âm thanh, nhịp điệu của lời văn, cú pháp thi ca, vần điệu. Nắm chắc được những đặc điểm thể loại, khám phá được những đặc điểm phong cách của tác giả.
2, Tác dụng giáo dục:
Đọc diễn cảm giúp học sinh hình thành thế giới quan nhân sinh quan cộng sản chủ nghĩa. Đây là một trong những hoạt động rất mệt nhọc đòi hỏi sự sáng tạo. Nó đem lại cho các em niềm vui sướng trong sáng tạo, niềm say mê yêu thích lao động và những sản phẩm làm ra kích thích lao động rèn luyện những kỹ năng lao động.
Đọc diễn cảm là một phương tiện giáo dục bồi dưỡng đạo đức thẩm mĩ cho các em học sinh bởi giáo dục thẩm mĩ và giáo dục đạo đức bao giờ cũng gắn liền với nhau.Nó giúp cho các em cảm thụ cái hay, cái đẹp của văn học làm cho học sinh yêu thích văn học từ đó có ý thức rèn luyện đọc diễn cảm. Ngoài ra, đọc diễn cảm còn góp phần giáo dục tình yêu quê hương đất nước, nâng cánh ước mơ cho học sinh nhận thức về tình yêu quê hương đất nước, giúp học sinh nhận thức rõ tình cảm, hành động của mình đối với quê hương đất nước.Từ đó, các em có ý thức vươn lên trong học tập lao động, rèn luyện mình tốt hơn để sau này góp phần vào việc xây dựng quê hương, đất nước càng phồn vinh, giàu đẹp, ấm no, hạnh phúc.
III- Các biện pháp rèn luyện phương pháp đọc diễn cảm- Kết quả thực hiện :
1, Các biện pháp rèn luyện phương pháp đọc diễn cảm
1.1.Đọc diễn cảm của thầy :
Việc đọc diễn cảm của thầy có một vai trò quan trọng trong việc hướng dẫn học sinh xâm nhập tác phẩm, người thầy xâm nhập vào tác phẩm qua việc cảm thụ và đọc diễn cảm. Từ những kiến thức có được, thầy giáo lựa chọn những kiến thức cần thiết cho sự hiểu đúng và sự thể hiện tác phẩm hay đoạn văn mà mình sẽ đọc. Khi đọc người thầy phải cố gắng để đạt được mức tối đa mức độ đọc. Như vậy người thầy phải có sự chuẩn bị ở nhà để trên lớp trước học sinh người thầy sẽ là một chuẩn mực cho học sinh, thầy phải đọc đúng, đọc hay, thật diễn cảm, bộc lộ được cảm xúc của nhà văn . Người thầy có thể có nhiều hình thức hướng dẫn học sinh đọc : Đọc mẫu, hướng dẫn học sinh đọc , vừa đọc, vừa bình, vừa tóm tắt tác phẩm, đọc phân vai…
1.2 : Đọc diễn cảm của học sinh:
* Một số tài liệu cũ có thể bị lỗi font khi hiển thị do dùng bộ mã không phải Unikey ...
Người chia sẻ: Quách Tá Thiện
Dung lượng: 49,50KB|
Lượt tài: 0
Loại file: doc
Nguồn : Chưa rõ
(Tài liệu chưa được thẩm định)