Sáng kiến kinh nghiệm: bài tập thấu kính vật lý 9

CHUYÊN ĐỀ
CÁCH GIẢI BÀI TẬP THẤU KÍNH MÔN VẬT LÝ KHỐI 9
NỘI DUNG
BÀI TẬP THẤU KÍNH DẠNG NGHỊCH
BÀI TẬP THẤU KÍNH DẠNG THUẬN
BÀI TẬP THẤU KÍNH NÂNG CAO
BÀI TẬP THẤU KÍNH DẠNG VẼ HÌNH
BÀI TẬP THẤU KÍNH DẠNG VẼ HÌNH
Phương pháp chung:
Các dạng cụ thể:
THEO CÁCH VẼ HÌNH CỦA SGV:
BÀI TẬP THẤU KÍNH DẠNG THUẬN
THEO CÁCH VẼ HÌNH MỚI:
SO SÁNH
CÁCH VẼ HÌNH THEO SGV
ưu: dễ vẽ, các tia đều được dạy trong bài học
Khuyết: tính toán phức tạp ( bắc cầu, giải phương trình)
CÁCH VẼ HÌNH MỚI
ưu:tính toán đơn giản, trực tiếp, một cách giải duy nhất cho cả 3 dạng.
Khuyết: khó vẽ hơn, tia đặc biệt thứ ba của thấu kính phân kỳ không có trong chương trình
BÀI TẬP THẤU KÍNH
DẠNG NGHỊCH

PHƯƠNG PHÁP CHUNG:
- Dựng 2 tia qua quang tâm O và song song với trục chính
- Xét cặp tam giác đồng dạng F’A’B’ và F’OI để tìm OI, suy ra AB.
- Xét cặp tam giác đồng dạng OAB và OA’B’ để tìm OA.
BÀI TẬP THẤU KÍNH NÂNG CAO
Phương pháp chung:
Dạng 1: TKHT cho ảnh thật
Dạng 2: TKHT cho ảnh ảo
Dạng 3: TKPK
Xét OAB ~ OA’B’ (g-g)


Xét F’OI ~ F’A’B’ (g-g)

mà OI = AB
Từ (1) & (2) (*)

+ Nếu dạng 1 thì thay F’A’= OA’ - OF’
+ Nếu dạng 2 thì thay F’A’= OA’+ OF’
+ Nếu dạng 3 thì thay F’A’= OF’ – OA’
Sau đó thế tất cả số liệu đề bài cho vào phương trình (*) rồi giải tìm các ẩn còn lại.
Tổng kết
Đối với bài tập dựng thấu kính: thống nhất 5 bước dựng thấu kính và tiêu điểm.
Đối với bài tập dạng thuận: sử dụng tia qua O và tia qua F (phải dạy thêm tia đặc biệt thứ 3 của thấu kính phân kỳ để học sinh sử dụng)
Đối với bài tập dạng nghịch: sử dụng tia qua O và tia song song trục chính
Đối với bài tập nâng cao: lưu ý luôn có 2 trường hợp