Rèn luyện cho học sinh dùng từ ngữ để viết văn lớp 4

Một số kinh nghiệm
Rèn luyện cho học sinh dùng từ ngữ để viết văn lớp 4
I. ĐẶT VẤN ĐỀ :
Ở tiểu học môn Tiếng Việt có vai trò là nền tảng cho học sinh rèn luyện trao dồi phát huy vốn ngôn ngữ mẹ đẻ và là môn học góp phần quan trọng để học tập tốt các môn khác. Tiếng Việt còn là một trong số các ngôn ngữ hết sức phong phú, đa dạng và có sức biểu cảm, có tính thẩm mỹ cao, có những đặc sắc của một thứ tiếng đẹp, một thứ tiếng hay. Từ ngữ tiếng Việt tinh tế và giàu hình ảnh nên người ta thường nói:
“Phong ba bão táp
Không bằng ngữ pháp Việt Nam”
Tập làm văn là một trong những phân môn của Tiếng Việt thông qua phân môn Tập làm văn học sinh được rèn khả năng dùng từ ngữ chính xác, độc đáo để từ đó các em có thể viết được bài văn hay, giàu tính nghệ thuật, sử dụng từ để diễn đạt tình cảm của người viết phù hợp với đặc điểm thuộc tính của sự vật, hiện tượng. Ở bậc tiểu học khi các em đã đọc thông viết thạo ở giai đoạn lớp 2 - 3 thì việc rèn sử dụng từ ngữ để viết câu và đoạn văn hay bài văn ở giai đoạn lớp 4 - 5 là hết sức quan trọng. Trong khi đó biết cách sử dụng từ ngữ viết văn sẽ giúp ta truyền đạt đến người đọc những nội dung thông tin một cách có hiệu quả. Đó là một công cụ để tạo nên những bức tranh sinh động với những gam màu ấn tượng bằng ngôn ngữ. Nếu học sinh được rèn luyện kỹ năng dùng từ ngữ để viết văn thì các em dễ nhận ra được cái hay cái đẹp chứa đựng trong những yếu tố ngôn ngữ đối với từng cách dùng từ, đặt câu sao cho đúng, hay để miêu tả hình ảnh sự vật một cách sinh động gợi cảm như chúng đang hoạt động, đang nảy nở, đang sinh sôi và phát triển….
Qua thực tế giảng dạy học sinh của lớp tôi trong những năm vừa qua cho thấy vốn ngôn ngữ, từ ngữ của học sinh còn nhiều hạn chế. Trong nói năng giao tiếp với các bạn bè hoặc thầy cô cũng có một số em sử dụng từ ngữ, diễn đạt lời văn tương đối tốt. Nhưng khi viết thành một đoạn văn, bài văn cụ thể thì các em còn lúng túng, đôi khi sử dụng sai từ ngữ, dùng dấu câu tuỳ tiện .… cho nên khi đọc sẽ khó hiểu hoặc hiểu một cách khác đi làm cho câu văn trở nên tối nghĩa. Khi chấm bài thực tế giáo viên thường bắt gặp những bài văn của học sinh chưa rõ ràng, dùng từ chưa chính xác, chưa hay, trùng lặp, dùng từ sai nghĩa, không phù hợp, không có giá trị gợi cảm.
Nguyên nhân: Do giáo viên chưa chú trọng việc giảng dạy cho học sinh nắm vững cách dùng từ đặt câu, sử dụng các biện pháp so sánh, ẩn dụ, nhân hóa khi viết văn. Việc tổ chức cho học sinh thực hành còn ít, việc sửa chữa rèn luyện cho học sinh chưa thường xuyên và chưa có hình thức thu hút nên hiệu quả chưa cao.
Do học sinh chưa nắm kiến thức từ các lớp dưới, dẫn đến hổng kiến thức nên càng ngại học, lười học khi học môn tập làm văn.
Từ những vấn đề trên tôi đã tìm tòi nghiên cứu và áp dụng một số biện pháp rèn luyện cho học sinh thực hiện tốt việc sử dụng từ ngữ để viết văn đạt hiệu quả. Tôi xin trình bày cụ thể như sau:
II. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ:
Khi làm văn thì một bài văn thường có 3 phần mở bài, thân bài, kết bài. Để làm một bài văn hay, đúng trình tự, đầy đủ nội dung hay về ý tứ lời văn, hình ảnh sinh động thì đòi hỏi học sinh phải có kiến thức về vốn ngôn ngữ, kiến thức về câu, về cách xây dựng một văn bản. Không những thế, với bài tập làm văn, từ và câu có vị trí quan trọng vì đó là vật liệu ngôn ngữ tạo nên đoạn và bài. Do đó, việc hướng dẫn học sinh khắc phục được những lỗi cơ bản trong sử dụng từ để viết văn và viết được những đoạn văn hay hấp dẫn được người đọc, người nghe là một việc làm hết sức quan trọng và có ý nghĩa với giáo viên. Như vậy muốn làm tốt giáo viên cần giúp học sinh:
Thứ nhất : Nắm vững cấu tạo của từng thể loại văn.
Học sinh phải nắm vững cấu tạo của một bài văn gồm những phần nào, mỗi phần có những nội dung gì? Trong mỗi thể loại, mỗi dạng bài cần thể hiện điều gì ? khi làm văn ta cần xác định đối tượng tả cái gì, cần sử dụng từ ra sao các ý văn liên kết với nhau như thế nào, cần dùng lời lẽ sao cho phù hợp lôi cuốn người nghe. Trong mỗi