PRO mjs sa

Phan Bá Vành (1821-1827)
Tiểu sử

Phan Bá Vành quê ở làng Minh Giám, tỉnh Thái Bình, thuở nhỏ nhà nghèo, cha chết sớm phải đi mò cua bán cá giống, lớn lên đi làm thuê cày mướn cho các nhà giàu trong vùng. Ông có một sức khỏe phi thường, lại có tài ném lao.
Vào tháng 2 năm Bính Tuất, Phan Bá Vành nổi dậy tại vùng châu thổ sông Hồng thuộc các tỉnh Hải Dương, Thái Bình, Hải Phòng và Nam Ðịnh ngày nay. Ông cùng với một số bạn có chí hướng tập hợp dân nghèo nổi dậy. Trong số đó có người Nhân Dục tên Hạnh, kết ước phù Lê Duy Lương tại Ðồ Sơn ; nguỵ xưng có rồng vàng, y phục, cờ đều dùng màu đen. Từ Bổng Ðiền xây luỹ đất vào đường thuỷ Nam Ðịnh, liên kết với tướng nhà Tây Sơn đã trên 70 tuổi, dùng thuyền đi biển đến 200 chiếc đóng tại cửa Trà Lý, đánh roi vào thây…” (3)
Quân Phan Bá Vành tung hoành suốt năm, khiến quan quân các trấn thuộc Bắc Thành phải co rụt lại, vào cuối năm lại giành một chiến thắng lớn tại cửa sông Văn Úc thuộc tỉnh Hải Phòng ngày nay ; chém viên Thần sách thập cơ Hùng Cự, bắt viên Ðốc phủ Tiên Hưng nhưng không thèm giết, làm nhục cạo trọc tóc, thả cho về. Qua gần một năm nhưng quan quân tại Bắc Thành không dẹp được, vua Minh Mạng bèn sai Binh tào Thị lang Nguyễn Công Trứ làm tham mưu, mang đạo quân Long Phi Hổ Dược từ kinh đô ra Bắc. Ðoàn quân gây sức ép, khiến Phan Bá Vành phải cho quân rút về Trà Lũ xây luỹ để cố thủ. Quân triều đình vây luỹ, rồi Nguyễn Công Trứ dùng mưu đánh tan đại quân của Phan Bá Vành trong một ngày ông ở làng Trà Lũ.
Quân triều đình vây giữ thế nghĩa quân cùng, toan nhân đêm chạy ra biển, phái Phan Bá Hùng đón giữ, quan quân thẳng vào đến nơi, bắt được Phan Bá Vành và hơn 760 thủ hạ.
Năm 1827 nổi dậy thất bại, Phan Bá Vành móc rốn tự sát trong khi ông bị giải về kinh.

Cuộc nổi dậy Lê Văn Khôi
Bách khoa toàn thư mở Wikipedia
Cuộc nổi dậy Lê Văn Khôi

Một phần của Lịch sử Việt Nam thời Nguyễn



Thời gian
1833 - 1835

Địa điểm
Sài Gòn, Việt Nam

Kết quả
Triều đình nhà Nguyễn chiến thắng



Tham chiến

Quân nổi dậy Lê Văn Khôi Xiêm La
Nhà Nguyễn

Chỉ huy

Lê Văn Khôi Thái Công Triều Nguyễn Văn Trắm Lê Đắc Lực Nguyễn Văn Đà Nguyễn Văn Thông Dương Văn Nhã Hoàng Nghĩa Thơ Võ Vĩnh Tiền Võ Vĩnh Tải Võ Vĩnh Lộc Nguyễn Văn Bột Lưu Tín Trần Văn Tha Nguyễn Văn Tâm Nguyễn Văn Chân Quách Ngọc Chấn Mạch Tấn Giai Marchand Chiêu Phi Nhã Chất Tri (Bodin) Chiêu Phi Nhã Phật Lăng (PhraKlang)
Tống Phúc Lương Nguyễn Xuân Phan Văn Thúy Trương Minh Giảng Trần Văn Năng Võ Quýnh Lê Văn Trác Hồ Kim Truyền Ngô Bá Toán Lê Phúc Bảo Lê Đại Cương Doãn Uẩn Bùi Văn Lý Hoàng Đăng Thuận Phạm Hữu Tâm

.



Cuộc nổi dậy của Lê Văn Khôi[1], hay còn được gọi là: cuộc binh biến của Lê Văn Khôi, khởi nghĩa của Lê Văn Khôi, sự biến thành Phiên An, là một cuộc nổi dậy chống lại triều đình xảy ra vào thời vua Minh Mạng. Sự kiện này diễn ra từ năm 1833 đến năm 1835 ở các tỉnh miền Nam Việt Nam, lãnh đạo của cuộc nổi dậy này là Lê Văn Khôi, con nuôi của Lê Văn Duyệt.[1]
[sửa]Nguyên nhân
Bài chi tiết: Lê Văn Duyệt
Vua Minh Mạng và tả quân Lê Văn Duyệt vốn có nhiều hiềm khích và tư thù. Minh Mạng tuy ghét nhưng không dám[2] làm gì Lê Văn Duyệt vì công lao và uy quyền quá lớn của ông với triều đình.[2]
Năm 1832, ngay sau khi Lê Văn Duyệt mất, Minh Mạng bèn tìm cách giành lại quyền lực của mình ở thành Gia Định. Vua bãi bỏ chế độ Tổng trấn[3], tất cả đổi là tỉnh, trực thuộc vào triều đình Huế, cắt đặt quan lại vào thay. Trong những quan lại ấy có Nguyễn Văn Quế làm tổng đốc, Bạch Xuân Nguyên làm bố chính, Nguyễn Chương Đạt làm án sát.[3]
Theo sách Việt Nam sử lược của Trần Trọng Kim, "vốn là người tham lam, tàn ác; nên khi đến làm bố chính ở Phiên An, Bạch Xuân Nguyên nói rằng phụng mật chỉ truy xét việc riêng của Lê Văn Duyệt, rồi đòi hỏi chứng cớ, trị tội bọn tôi tớ của ông Duyệt ngày trước".[3]
Trước khi đi, Bạch