PP vẽ ảnh qua thấu kính (LT và BT)

PHƯƠNG PHÁP VẼ ẢNH CỦA VẬT QUA THẤU KÍNH
I. VẼ ẢNH CỦA VẬT QUA THẤU KÍNH
1/ Đường đi của tia sáng qua thấu kính:
a/ Các tia đặc biệt :
+ Tia qua quang tâm O thì truyền thẳng.
+ Tia tới qua tiêu điểm chính( hoặc có đường kéo dài qua tiêu điểm chính F) cho tia ra song song trục chính.
+ Tia tới song song trục chính cho tia ra qua tiêu điểm chính F/ (hoặc đường kéo dài qua F/ )
b/ Tia tới bất kỳ:
- Vẽ tiêu diện vuông góc trục chính tại tiêu điểm chính
- Vẽ trục phụ song song với tia tới,cắt tiêu diện tại tiêu điểm phụ F1
- Vẽ tia ra đi qua tiêu điểm phụ F1 (hoặc đường kéo dài qua tiêu điểm phụ)



2. Vẽ ảnh của vật qua thấu kính:
Vật là điểm sáng nằm ngoài trục chính: Vẽ hai trong ba tia đặc biệt.




3/ Tính chất ảnh:
+ Chùm tia ra hội tụ : Ảnh thật
+ Chùm tia ra phân kỳ: Ảnh ảo
4/ Vị trí vật và ảnh:
a/ Với thấu kính hội tụ: Xét vật sáng là đoạn thẳng nhỏ AB vuông góc trục chính
+ Vật thật ở ngoài khoảng tiêu cự cho ảnh thật, ngược chiều với vật .
+ Vật thật ở trong khoảng tiêu cự cho ảnh ảo, cùng chiều với vật,lớn hơn vật.
+ Vật thật ở tiêu điểm cho ảnh ở vô cực.






b/ Với thấu kính phân kỳ:
+ Vật thật là đoạn thẳng nhỏ AB vuông góc trục chính luôn cho ảnh ảo, cùng chiều, nhỏ hơn vật.

Lưu ý: Vật thật ,ảnh thật vẽ bằng nét liền,vật ảo ảnh ảo vẽ bằng nét đứt.Tia sáng vẽ bằng nét liền, có dấu mũi tên chỉ chiều truyền của tia sáng.
5/Xác định tính chất vật - ảnh cho bởi thấu kính dựa vào vị trí của vật - ảnh và xác định loại thấu kính dựa vào tính chất vật - ảnh:
5.1/ Đối với vật là một điểm sáng và ảnh là một điểm sáng:
a/ Vật thật và ảnh nằm khác phía nhau so với trục chính và so với thấu kính thì cùng tính chất (cùng thật ). Vật thật cho ảnh thật là thấu kính hội tụ
Vận dụng : Cho xy là trục chính của thấu kính ,S là điểm sáng ở trước thấu kính, S/ là ảnh của S cho bởi thấu kính. Xác định loại thấu kính. Bằng phép vẽ, hãy xác định quang tâm,các tiêu điểm chính.





b/Vật và ảnh nằm cùng phía nhau so với trục chính và so với thấu kính thì khác tính chất (Vật thật thì ảnh ảo).
- Ảnh ảo của vật thật cho bởi TKHT nằm xa trục chính và xa TK hơn vật,
- Ảnh ảo của vật thật cho bởi TKPK nằm gần trục chính ,gần TK hơn vật.
5.1/ Đối với vật là một đoạn thẳng nhỏ AB đặt vuông góc trục chính:
a/ Vật và ảnh ngược chiều nhau: Cùng tính chất ( Thấu kính là hội tụ
Vận dụng : Cho xy là trục chính của thấu kính ,AB là đoạn thẳng nhỏ đặt vuông góc trục chính và ở trước thấu kính, A/B/ là ảnh của AB cho bởi thấu kính. Xác định loại thấu kính. Bằng phép vẽ, hãy xác định quang tâm, các tiêu điểm chính.





a/ Vật và ảnh cùng chiều nhau: Khác tính chất ( Vật thật - ảnh ảo
- Ảnh ảo lớn hơn vật: Thấu kính là hội tụ.
- Ảnh ảo nhỏ hơn vật: Thấu kính là phân kỳ.
6/Xác định tính chất vật - ảnh cho bởi thấu kính dựa vào phương của tia tới và tia ra:
a/ Tia ra có phương đi lại gần trục chính hơn phương của tia tới là thấu kính hội tụ.
Vận dụng : IK là tia ra của tia tới SI cho bởi thấu kính. Hỏi thấu kính loại gì ? Hãy vẽ tia ra của tia tới PQ.



b/ Tia ra có phương đi ra xa trục chính hơn phương của tia tới là thấu kính phân kỳ.
Vận dụng : IK là tia ra của tia tới SI cho bởi thấu kính. Hỏi thấu kính loại gì ? Hãy vẽ tia ra của tia tới PQ.
II.VẼ ẢNH CỦA VẬT QUA HỆ THẤU KÍNH
Cách1:Vẽ trực tiếp
-Giả sử hệ hai thấu kính L1 và L2 , vật sáng AB,
-Tia tới BI và BO truyền đến thấu kính L1 cho các tia ra là IJ và O1K.
-Lúc này IJ và O1K đóng vai trò là tia tới của L2
-Dựng các trục phụ MN và OP của hai tia tới O1K và IJ để xác định