Phương pháp giải bài tập Nhôm & Sắt

LỜI NÓI ĐẦU

Giải nhanh bài tập hoá học là cách tốt nhất giúp thí sinh hoàn thành tốt bài thi của mình. Qua thực tiễn giảng dạy, tôi rút ra một số kinh nghiệm giải toán hoá học đối với dạng bài tập về nhôm và hợp chất của nhôm tác dụng với dung dịch kiềm.
Hy vọng rằng những ý kiến này sẽ giúp ích cho các em học sinh trong quá trình học tập và tiết kiệm thời gian khi làm các bài thi và kiểm tra.
Trong quá trình thực hiện đề tài, tôi xin trân trọng cảm ơn Ban giám hiệu nhà trường, tổ chuyên môn, các đồng nghiệp và các em học sinh lớp 12A8 đã giúp đỡ tôi hoàn thành đề tài này.
Đây chỉ là những ý kiến chủ quan của bản thân tôi rút ra được trong quá trình giảng dạy. Tôi rất mong được sự đóng góp ý kiến của Ban giám hiệu, hội đồng khoa học nhà trường và các đồng nghiệp giúp tôi có được phương pháp dạy học phần này tốt hơn nữa.

Tôi xin chân trọng cảm ơn.
Tác giả


Nguyễn Như Lan Phương




MỤC LỤC
Trang
Mở đầu
A. Cơ sở lý luận của đề tài 1
B. Nội dung chính của đề tài
I. Tính chất hoá học của nhôm và hợp chất của nhôm 1
1) Al2O3 và Al(OH)3 là chất lưỡng tính 1
2) Phản ứng của nhôm với dung dịch kiềm 2
3) Muối nhôm tác dụng với dung dịch kiềm 2
II. Một số định luật được sử dụng 3
III. Một số dạng bài tập cụ thể
1. Dạng bài muối Al3+ tác dụng với dung dịch OH- 3
2. Dạng bài cho H+ tác dụng với dung dịch AlO2- 8
3. Cho hỗn hơp gồm Al và 1 kim loại kiềm (Na, K)
hoặc kim loại kiềm thổ (Ca, Ba) tác dụng với nước. 10
Một số bài tập tham khảo 11
C. Thực nghiệm 13
D. Kết luận và đề xuất 13















A. CƠ SỞ LÍ LUẬN CỦA ĐỀ TÀI
Với hình thức thi trắc nghiệm khách quan đòi hỏi học sinh trong một thời gian rất ngắn (trung bình 1,5 đến 1,8 phút / câu) phải làm xong một bài tập. Vì vậy, học sinh phải nắm kiến thức một cách nhuần nhuyễn, vận dụng một cách linh hoạt để trong thời gian ngắn nhất có thể tìm ra đáp án của bài toán. Muốn làm được điều này thì giáo viên giảng dạy đóng một vai trò hết sức quan trọng trong việc hướng dẫn học sinh nhận dạng, phân loại và có cách giải phù hợp với mỗi bài toán.
Qua thực tế giảng dạy ở một số lớp 12, tôi nhận thấy nhiều em học sinh vẫn còn rất lúng túng trong việc giải các bài tập về nhôm và hợp chất của nhôm với dung dịch kiềm. Các em thường sử dụng cách giải truyền thống là viết và tính theo phương trình hoá học, như vậy sẽ mất rất nhiều thời gian để giải quyết một bài toán. Vì vậy, với thời lượng trung bình 1,5 đến 1,8 phút/câu thì các em không thể hoàn thành được bài tập. Để giúp các em có thể giải nhanh được các bài tập phần này, tôi đề xuất phương pháp giải giúp tiết kiệm thời gian khi làm bài thi trắc nghiệm. Đó là
“ Phương pháp giải nhanh bài tập nhôm và hợp chất của nhôm tác dụng với dung dịch kiềm”

B. NỘI DUNG CHÍNH CỦA ĐỀ TÀI
I. Tính chất hoá học của nhôm và hợp chất của nhôm
1) Al2O3 và Al(OH)3 là chất lưỡng tính
*Tác dụng với axit:
Al2O3 + 6H+ ( 2Al3+ + 3H2O
Al(OH)3 + 3H+ ( Al3+ + 3H2O
*Tác dụng với dung dịch bazơ
+) Al2O3 + 2OH- + 3H2O ( 2 [Al(OH)4]-
hoặc Al2O3 + 2OH- ( 2 AlO2- + H2O
+) Al(OH)3 + OH- ( [Al(OH)4]-
hoặc Al(OH)3 + OH- ( AlO2- + 2H2O


2) Phản ứng của nhôm với dung dịch kiềm
Về nguyên tắc, nhôm dễ dàng đẩy hiđro ra khỏi nước. Nhưng thực tế, vì bị màng oxit bảo vệ nên vật bằng nhôm không tác dụng với nước khi nguội và khi đun nóng [1].
Tuy nhiên, những vật bằng nhôm này bị hoà tan trong dung dịch kiềm như NaOH, Ca(OH)2 .... Hiện tượng này được gải thích như sau:
Trước hết, màng bảo vệ là Al2O3 bị phá huỷ trong dung dịch kiềm: