Phat trien loi noi

PHÁT TRIỂN LỜI NÓI
CHO HỌC SINH TIỂU HỌC
TRÊN BÌNH DIỆN NGỮ ÂM

DÀNH CHO SV NĂM THỨ 4 – KHOA GDTH – ĐHSP HUẾ
www.themegallery.com
Company Logo
MỤC TIÊU
1. Kiến thức
- Xác định các kiến thức về chính âm, về đặc điểm phát âm theo phương ngữ, về đọc diễn cảm liên quan đến việc tổ chức luyện phát âm, luyện đọc diễn cảm cho học sinh tiểu học (HSTH).
www.themegallery.com
Company Logo
MỤC TIÊU
2. Kĩ năng
- Mô tả các biến thể phát âm theo vùng phương ngữ.
- Phát hiện lỗi phát âm của HSTH và kĩ năng luyện phát âm, luyện đọc diễn cảm cho HSTH.
- Phân tích, đánh giá kết quả luyện phát âm và luyện đọc diễn cảm cho HSTH.
www.themegallery.com
Company Logo
MỤC TIÊU
3. Thái độ
- Ý thức rèn luyện để phát âm đúng và hay khi sử dụng ngôn ngữ.

- Ý thức rèn luyện cho HSTH nói đúng và hay, rèn luyện tính cẩn thận, chịu khó, tính thẩm mĩ...
www.themegallery.com
Company Logo
TÀI LIỆU THAM KHẢO
Hoàng Thị Châu (2004), Phương ngữ học tiếng Việt, Nxb ĐH Quốc gia HN.
Cao Xuân Hạo (1998), Tiếng Việt, mấy vấn đề cơ bản về ngữ âm, ngữ pháp, ngữ nghĩa, Nxb Giáo dục, HN.
Lê Phương Nga và Nguyễn Trí (1999), Phương pháp dạy học Tiếng Việt 2, Nxb Giáo dục, HN.
Lê Phương Nga và tgk (1997), Phương pháp dạy học Tiếng Việt ở tiểu học, Nxb ĐH QG HN.
Lê Phương Nga (2001), Dạy học Tập đọc ở tiểu học, Nxb Giáo dục, HN.
www.themegallery.com
Company Logo
TÀI LIỆU THAM KHẢO
B.X.Nai-đê-rốp (1979), Phương pháp đọc diễn cảm, Nxb Giáo dục, HN.
Vũ Nho (1999), Nghệ thuật đọc diễn cảm, Nxb Thanh niên, HN.
Đỗ Xuân Thảo, Lê Hữu Tỉnh (1997), Giỏo trỡnh Tiếng Việt 2 (Dành cho ngành cử nhân Giáo dục Tiểu học hệ Đào tạo Tại chức và Từ xa), Nxb GD, HN.
Đoàn Thiện Thuật (2004), Ngữ âm tiếng Việt, Nxb ĐH Quốc gia HN.
Nguyễn Như Ý (2001), Từ điển giải thích thuật ngữ ngôn ngữ học, Nxb GD, HN.
www.themegallery.com
Company Logo

MODUL 1


CHÍNH ÂM
VÀ PHƯƠNG PHÁP
CHỮA LỖI PHÁT ÂM
CHO HSTH
(Thời gian thực hiện: 15 giờ)
www.themegallery.com
Company Logo
MỤC TIÊU
Kiến thức
- Hiểu biết về các cơ sở xác định hệ thống âm chuẩn của một ngôn ngữ.
- Xác định được hệ thống âm chuẩn của tiếng Việt hiện đại theo đề nghị của nhiều nhà ngữ học.
- Phân định các biến thể phát âm và lỗi phát âm.
- Mô tả được các biến thể phát âm theo vùng phương ngữ.
www.themegallery.com
Company Logo
MỤC TIÊU
Kĩ năng
- Phát hiện lỗi phát âm theo vùng phương ngữ của HSTH.

- Luyện phát âm cho HSTH.

- Phân tích, đánh giá kết quả luyện phát âm cho HSTH.
www.themegallery.com
Company Logo
MỤC TIÊU
Thái độ
- Ý thức hướng đến phát âm chuẩn mực.

- Ý thức phân tích các biến thể phát âm của địa phương trực tiếp giảng dạy.

- Ý thức luyện phát âm đúng cho HSTH.
www.themegallery.com
Company Logo
HOẠT ĐỘNG 1


TÌM HIỂU VỀ VẤN ĐỀ CHÍNH ÂM
(Thời gian thực hiện: 2 tiết)
www.themegallery.com
Company Logo
 Nhiệm vụ

Làm việc cá nhân:
- Xác định khái niệm chính âm trong ngôn ngữ.
- Trình bày các nội dung của chính âm.

www.themegallery.com
Company Logo
KHÁI NIỆM CHÍNH ÂM
HỆ THỐNG NGỮ ÂM CHUẨN CỦA 1 NGÔN NGỮ
(= CHUẨN CHÍNH ÂM)
CHÍNH ÂM
BỘ MÔN NNH NGHIÊN CỨU CHUẨN MỰC PHÁT ÂM CỦA MỘT
NGÔN NGỮ
www.themegallery.com
Company Logo
NỘI DUNG CỦA CHÍNH ÂM
Xác định và phổ biến hệ thống âm vị chuẩn của một ngôn ngữ dân tộc.
NỘI DUNG
Xác lập hình thức ngữ âm thống nhất cho một số hình vị và từ.
www.themegallery.com
Company Logo
HOẠT ĐỘNG 2


MÔ TẢ HỆ THỐNG NGỮ ÂM CHUẨN
CỦA TIẾNG VIỆT HIỆN ĐẠI
(Thời gian thực hiện: 1 tiết)
www.themegallery.com
Company Logo
 Nhiệm vụ
Làm việc cá nhân:
Xác định ý nghĩa của hoạt động xác định chuẩn chính âm.
Tìm hiểu các quan niệm về chuẩn chính âm trong lịch sử nghiên cứu ngữ âm tiếng Việt.
2. Làm việc nhóm:
Mô tả đặc trưng cấu âm âm học của hệ thống âm vị tiếng Việt hiện đại.
www.themegallery.com
Company Logo
CƠ SỞ CỦA HOẠT ĐỘNG XÁC ĐỊNH CHUẨN CHÍNH ÂM
www.themegallery.com
Company Logo
Ý NGHĨA CỦA HOẠT ĐỘNG XÁC ĐỊNH CHUẨN CHÍNH ÂM
www.themegallery.com
Company Logo
NGUYÊN TẮC LỰA CHỌN CHUẨN MỰC PHÁT ÂM
www.themegallery.com
Company Logo
HOẠT ĐỘNG 3


LUYỆN PHÁT ÂM THEO CHUẨN
(Thời gian thực hiện: 1 tiết)
www.themegallery.com
Company Logo
 Nhiệm vụ
1. Làm việc trong nhóm (15’):
Luyện đọc đúng chính âm các văn bản đã cho.
2. Làm việc trước lớp (20’):
Cá nhân thể hiện kĩ năng đọc đúng chính âm các văn bản đã luyện tập.
3. Làm việc tập thể (10’):
Đánh giá kết quả đọc.
www.themegallery.com
Company Logo
THANG ĐÁNH GIÁ GIỌNG ĐỌC
TIÊU CHÍ 3: 2 Đ
TIÊU CHÍ 2: 2 Đ
TIÊU CHÍ 1: 6 Đ
www.themegallery.com
Company Logo
HOẠT ĐỘNG 4


XÁC ĐỊNH CÁC BIẾN THỂ PHÁT ÂM THEO VÙNG PHƯƠNG NGỮ
(Thời gian thực hiện: 2 tiết)
www.themegallery.com
Company Logo
 Nhiệm vụ
Làm việc cá nhân:
Xác định khái niệm vùng phương ngữ, ý nghĩa và kết quả của việc phân vùng phương ngữ tiếng Việt.
Làm việc theo nhóm (ở nhà):
Thống kê và mô tả các biến thể phát âm tiếng Việt theo vùng phương ngữ, các biến thể tại địa phương bạn.

www.themegallery.com
Company Logo
Ý NGHĨA CỦA VIỆC PHÂN VÙNG PHƯƠNG NGỮ
www.themegallery.com
Company Logo
KẾT QUẢ PHÂN VÙNG PHƯƠNG NGỮ TIẾNG VIỆT
www.themegallery.com
Company Logo
ĐẶC TRƯNG PHÁT ÂM VĂN HÓA VÙNG PN BẮC
- Hệ thống thanh điệu: 6 thanh như trong chính tả, đối lập từng đôi về âm vực và âm điệu.
Không có 3 âm đầu lưỡi quặt, tức là không phân biệt s/x, r/z, tr/ch. Riêng tiếng Hà Nội âm tr được phát âm thành ts.
Không có hai vần ưu, ươu.
www.themegallery.com
Company Logo
ĐẶC TRƯNG PHÁT ÂM VĂN HÓA VÙNG PN TRUNG
- Có 5 thanh điệu (không phân biệt hỏi/ ngã.

- Về cơ bản, có đủ các âm đầu (riêng z được thay thế bằng j.

- Riêng TT Huế, không phân biệt âm cuối n/ng, t/c.
www.themegallery.com
Company Logo
ĐẶC TRƯNG PHÁT ÂM VĂN HÓA VÙNG PN NAM
- 5 thanh.

- Âm z được phát âm thành j, không có âm v (thay bằng j).

Các âm tiết không có âm đầu hoặc có âm đầu h, g, k (q) phát âm thành g.

Không phân biệt âm cuối n/ng, t/c ở một số vần.
www.themegallery.com
Company Logo
HOẠT ĐỘNG 4


XÁC LẬP CƠ SỞ XÁC ĐỊNH
LỖI PHÁT ÂM KHI DẠY HỌC ĐỌC, NÓI CHO HSTH
(Thời gian thực hiện: 2 tiết)
www.themegallery.com
Company Logo
 Nhiệm vụ
1. Làm việc cá nhân:
Nghe 1 đoạn văn bản, thống kê các trường hợp phát âm lệch chuẩn tiếng Việt.

Làm việc nhóm (15’/25’):
Phân tích các quan điểm xác định lỗi phát âm. Ý kiến của anh, chị?

Làm việc cá nhân:
Nghe một đoạn đọc chính tả nghe - viết, nhận xét giọng đọc của giáo viên.

www.themegallery.com
Company Logo
BẢO BỐI CỦA NGƯỜI THỢ LẶN
Đứng đợi trên bờ cả buổi, vừa thấy bác thợ lặn trồi đầu lên khỏi mặt nước, Cún nhanh nhảu hỏi:
- Bác ơi, thần cá ban phép thuật gì cho bác mà bác có thể lặn dưới nước lâu thế?
- Phép thuật gì đâu, tất cả là nhờ anh chàng này nè. Bác thợ lặn vừa nói vừa đặt một cái bình mang trên vai xuống đất.
- Oa, bảo bối ư? - Cún nhìn với vẻ tò mò.
www.themegallery.com
Company Logo
BẢO BỐI CỦA NGƯỜI THỢ LẶN
- Hà hà hà - Bác thợ lặn cười lớn rồi giải thích - Đây là bình oxy, nếu không nhờ có nó cung cấp khí oxy thì chỉ cần thả xuống nước 3 đến 4 phút, thần thánh cũng chết nữa chứ đừng nói là bác.
- Ồ, ra thế, khí oxy quan trọng với con người vậy sao? – Cún vội lấy ngay giấy bút ghi lại điều thú vị vừa biết được.
www.themegallery.com
Company Logo
CƠ SỞ XÁC ĐỊNH LỖI PHÁT ÂM
www.themegallery.com
Company Logo
DẬY SỚM
Tinh mơ em thức dậy
Rửa mặt rồi đến trường
Em bước vội trên đường
Núi giăng hàng trước mặt
Sương trắng viền quanh núi
Như một chiếc khăn bông
Ồ, núi ngủ lười không!
Giờ mới đang rửa mặt.
www.themegallery.com
Company Logo
CON CHÓ NHÀ HÀNG XÓM
Nhà không nuôi chó, Bé đành chơi với Cún Bông, con chó của bác hàng xóm. Cún luôn quấn quýt bên Bé. Cún đã làm cho Bé vui trong những ngày Bé bị thương, phải nằm bất động trên giường. Chính tình bạn của Cún đã giúp Bé mau lành.
www.themegallery.com
Company Logo
HOẠT ĐỘNG 6


TỔ CHỨC THỰC HÀNH CHỮA LỖI
PHÁT ÂM THEO PHƯƠNG NGỮ
CHO HSTH
(Thời gian thực hiện: 5 tiết)
www.themegallery.com
Company Logo
 Nhiệm vụ
Làm việc cá nhân:
Phân tích các nguyên tắc chữa lỗi phát âm.
Nghiên cứu các phương pháp chữa lỗi phát âm cho học sinh tiểu học.

2. Làm việc theo nhóm:
Xây dựng quy trình chữa lỗi phát âm cho học sinh tiểu học.
www.themegallery.com
Company Logo
NGUYÊN TẮC CHỮA LỖI PHÁT ÂM
www.themegallery.com
Company Logo
PHƯƠNG PHÁP CHỮA LỖI PHÁT ÂM
1
2
3
4

PP
LUYỆN
THEO
MẪU

PP
CẤU ÂM

PP
TỔNG HỢP
PHÂN TÍCH

PP
SỬ DỤNG
ÂM
TRUNG GIAN
www.themegallery.com
Company Logo
QUY TRÌNH CHỮA LỖI PHÁT ÂM
B2
B3

Xác định
phương pháp chữa lỗi

Tổ chức thực hiện các bước sửa chữa theo PP đã chọn
www.themegallery.com
Company Logo
 Nhiệm vụ
3. Làm việc theo nhóm:
Xem một trích đoạn băng hình mô tả hoạt động luyện phát âm trong một giờ Tập đọc, sau đó:
+ Xác định nội dung luyện tập.
+ Xác định phương pháp luyện phát âm được chọn lựa.
+ Nhận xét, rút ra bài học kinh nghiệm.
www.themegallery.com
Company Logo
 Nhiệm vụ
4. Làm việc cá nhân (ở nhà):
Thiết kế một trích đoạn giáo án luyện phát âm cho học sinh tiểu học trong một giờ Tập đọc.
Thực hành thể hiện trích đoạn giáo án đã thiết kế.
www.themegallery.com
Company Logo
YÊU CẦU CỦA GIÁO ÁN LUYỆN PHÁT ÂM
Giáo án phải thể hiện được:
+ Các thao tác làm việc của giáo viên và học sinh.
+ Phương pháp chính và phương pháp bổ sung đã sử dụng.
+ Các đặc điểm của một giáo án đổi mới: tính chủ động của học sinh; tính chủ đạo của giáo viên, phù hợp với đối tượng học sinh đã chọn, phù hợp với nội dung bài học, với lượng thời gian cho phép của tiết học, tính sáng tạo...
+ Trình bày giáo án thẩm mĩ, khoa học.
www.themegallery.com
Company Logo
TIÊU CHÍ ĐÁNH GIÁ GIỜ DẠY LUYỆN PHÁT ÂM
Đảm bảo thời gian dự kiến (1 đ).

Tính logic của thao tác (2 đ).

Tính hiệu quả của hoạt động (5 đ).

Tính sư phạm trong tác phong lên lớp (2 đ).
www.themegallery.com
Thank You !