Ôn tập Ngữ Văn 9 vào 10 rất hay

PhÇn thø nhÊt
«n tËp, tæng kÕt ch­¬ng tr×nh ng÷ v¨n 9

A. V¨n häc

I - Th¬ viÖt nam hiÖn ®¹i

TT
Tªn bµi th¬
T¸c gi¶
N¨m s¸ng t¸c
ThÓ th¬
Tãm t¾t néi dung
§Æc s¾c nghÖ thuËt

1
§ång chÝ
ChÝnh H÷u
1948
Tù do
VÎ ®Ñp ch©n thùc gi¶n dÞ cña anh bé ®éi thêi chèng Ph¸p vµ t×nh ®ång chÝ s©u s¾c, c¶m ®éng.
Chi tiÕt, h×nh ¶nh tù nhiªn, b×nh dÞ, c« ®éng gîi c¶m.

2
§oµn thuyÒn ®¸nh c¸
Huy CËn
1958
7 ch÷
VÎ ®Ñp tr¸ng lÖ, giµu mµu s¾c l·ng m¹n cña thiªn nhiªn, vò trô vµ con ng­êi lao ®éng míi
Tõ ng÷ giµu h×nh ¶nh, sö dông c¸c biÖn ph¸p Èn dô, nh©n ho¸.

3
Con cß
ChÕ Lan Viªn
1982
Tù do
Ca ngîi t×nh mÑ con vµ ý nghÜa lêi ru ®èi víi cuéc sèng con ng­êi.
VËn dông s¸ng t¹o ca dao. BiÖn ph¸p Èn dô, triÕt lý s©u s¾c.

4
BÕp löa
B»ng ViÖt
1963
7 ch÷ vµ 8 ch÷
T×nh c¶m bµ ch¸u vµ h×nh ¶nh ng­êi bµ giµu t×nh th­¬ng, giµu ®øc hy sinh.
Håi t­ëng kÕt hîp víi c¶m xóc, tù sù, b×nh luËn.

5
Bµi th¬ vÒ tiÓu ®éi xe kh«ng kÝnh
Ph¹m TiÕn DuËt
1969
Tù do
VÎ ®Ñp hiªn ngang, dòng c¶m cña ng­êi lÝnh l¸i xe Tr­êng S¬n.
Ng«n ng÷ b×nh dÞ, giäng ®iÖu vµ h×nh ¶nh th¬ ®éc ®¸o.

6
Khóc h¸t ru nh÷ng em bÐ lín trªn l­ng mÑ
NguyÔn Khoa §iÒm
1971
7 ch÷ vµ 8 ch÷
T×nh yªu th­¬ng con vµ ­íc väng cña ng­êi mÑ d©n téc Tµ ¤i trong cuéc kh¸ng chiÕn chèng MÜ.
Giäng th¬ tha thiÕt, h×nh ¶nh gi¶n dÞ, gÇn gòi.

7
ViÕng l¨ng B¸c
ViÔn Ph­¬ng
1976
5 ch÷
Lßng thµnh kÝnh vµ niÒm xóc ®éng s©u s¾c ®èi víi B¸c khi vµo th¨m l¨ng B¸c.
Giäng ®iÖu trang träng, thiÕt tha, sö dông nhiÒu Èn dô gîi c¶m.

8
¸nh tr¨ng
NguyÔn Duy
1978
5 ch÷
Gîi nhí nh÷ng n¨m th¸ng gian khæ cña ng­êi lÝnh, nh¾c nhë th¸i ®é sèng "Uèng n­íc nhí nguån"
Giäng t©m t×nh, hån nhiªn. H×nh ¶nh gîi c¶m.

9
Nãi víi con
Y Ph­¬ng
Sau 1975
5 ch÷
T×nh c¶m gia ®×nh Êm cóng, truyÒn thèng cÇn cï, søc sèng m¹nh mÏ cña quª h­¬ng vµ d©n téc, sù g¾n bã víi truyÒn thèng.
Tõ ng÷, h×nh ¶nh giµu søc gîi c¶m

10
Mïa xu©n nho nhá
Thanh H¶i
198
5 ch÷
C¶m xóc tr­íc mïa xu©n cña thiªn nhiªn, vò trô vµ kh¸t väng lµm mïa xu©n nho nhá d©ng hiÕn cho ®êi.
H×nh ¶nh ®Ñp, gîi c¶m, so s¸nh vµ Èn dô s¸ng t¹o. GÇn gòi d©n ca.

11
Sang thu
H÷u ThØnh
1998
5 ch÷
Nh÷ng c¶m nhËn tinh tÕ cña t¸c gi¶ vÒ sù chuyÓn biÕn nhÑ nhµng cña thiªn nhiªn tõ cuèi h¹ sang thu.
H×nh ¶nh th¬ giµu søc gîi c¶m.


S¾p xÕp theo c¸c giai ®o¹n lÞch sö

1. Tõ 1945 - 1954: §ång chÝ
2. Tõ 1954 - 1964: §oµn thuyÒn ®¸nh c¸, BÕp löa, Con cß.
3. Tõ 1965 - 1975; Khóc h¸t ru nh÷ng em bÐ lín trªn l­ng mÑ, Bµi th¬ vÒ tiÓu ®éi xe kh«ng kÝnh.
4. Sau 1975: ¸nh tr¨ng, ViÕng l¨ng B¸c, Mïa xu©n nho nhá, Nãi víi con, Sang thu.
( Ph¶n ¸nh t×nh c¶m t­ t­ëng cña con ng­êi (t×nh yªu quª h­¬ng, ®Êt n­íc; t×nh c¶m ®ång chÝ g¾n bã víi B¸c, t×nh c¶m g¾n bã bÒn chÆt nh­ t×nh mÑ con, bµ ch¸u).

mét sè néi dung, chñ ®Ò lín trong th¬ viÖt nam hiÖn ®¹i…

1. T×nh mÑ con: Con cß, Khóc h¸t ru, M©y vµ sãng
- §iÓm chung (gièng nhau) ca ngîi t×nh mÑ con ®»m th¾m, thiªng liªng. Dïng lêi ru cña ng­êi mÑ hoÆc ng­êi con (em bÐ víi ng­êi mÑ).
- §iÓm kh¸c: (NÐt riªng trong néi dung vµ c¸ch biÓu hiÖn t×nh mÑ con).
- Bµi "Khóc h¸t ru…" thÓ hiÖn sù thèng nhÊt cña t×nh yªu con víi lßng yªu n­íc, g¾n bã víi c¸ch m¹ng vµ ý chÝ chiÕn ®Êu cña ng­êi mÑ d©n téc Tµ ¤i trong hoµn c¶nh hÕt søc gian khæ ë chiÕn khu miÒn T©y Thõa Thiªn trong thêi k× kh¸ng chiÕn chèng MÜ.
Bµi "Con cß" khai th¸c vµ ph¸t triÓn tø th¬ tõ h×nh t­îng con cß trong ca dao h¸t ru ®Ó ngîi ca t×nh mÑ vµ ý nghÜa cña lêi h¸t ru.
Bµi "M©y vµ sãng" ho¸ th©n vµo lêi trß chuyÖn hån nhiªn, ng©y th¬ cña em bÐ víi mÑ ®Ó thÓ hiÖn t×nh yªu mÑ th¾m thiÕt cña trÎ th¬.
2. Ng­êi lÝnh vµ t×nh ®ång chÝ
§ång chÝ, Bµi th¬ vÒ tiÓu ®éi xe kh«ng kÝnh, ¸nh tr¨ng.
(NÐt chung vµ nÐt riªng)
3. Bót ph¸p nghÖ thuËt (NÐt chung vµ nÐt riªng).
II - TruyÖn viÖt nam hiÖn ®¹i
TT
Tªn t¸c phÈm
T¸c gi¶
N­íc
N¨m s¸ng t¸c
Tãm t¾t néi dung

1
Lµng
Kim L©n
ViÖt Nam
1948
Qua t©m tr¹ng ®au xãt, tñi hæ cña «ng Hai ë n¬i t¶n c­ khi nghe tin ®ån lµng m×nh theo giÆc, truyÖn thÓ hiÖn t×nh yªu lµng quª s©u s¾c, lßng yªu n­íc vµ tinh thÇn kh¸ng chiÕn cña ng­êi n«ng d©n.

2
LÆng lÏ SaPa
NguyÔn Thµnh Long
ViÖt Nam
1970
Cuéc gÆp gì t×nh cê cña «ng ho¹ sÜ, c« kü s­ míi ra tr­êng víi ng­êi thanh niªn lµm viÖc mét m×nh t¹i tr¹m khÝ t­îng trªn nói cao SaPa. Qua ®ã, ca ngîi nh÷ng ng­êi lao ®éng thÇm lÆng, cã c¸ch sèng ®Ñp, cèng hiÕn søc m×nh cho ®Êt n­íc.

3
ChiÕc l­îc ngµ
NguyÔn Quang S¸ng
ViÖt Nam
1966
C©u chuyÖn Ðo le vµ c¶m ®éng vÒ hai cha con: «ng S¸u vµ bÐ Thu trong lÇn «ng vÒ th¨m nhµ ë khu c¨n cø. Qua ®ã, truyÖn ca ngîi t×nh cha con th¾m thiÕt trong hoµn c¶nh chiÕn tranh.

4
Cè h­¬ng
Lç TÊn
Trung Quèc
Trong tËp "Gµo thÐt" 1923
Trong chuyÕn vÒ th¨m quª, nh©n vËt "t«i" ®· chøng kiÕn nh÷ng ®æi thay theo h­íng suy tµn cña lµng quª vµ cuéc sèng ng­êi n«ng d©n. Qua ®ã, truyÖn miªu t¶ thùc tr¹ng cña x· héi n«ng th«n Trung Hoa ®­¬ng thêi ®ang ®i vµo tiªu ®iÒu vµ suy ngÉm vÒ con ®­êng ®i cña ng­êi n«ng d©n vÒ con ®­êng ®i cña ng­êi n«ng d©n vµ c¶ x· héi.

5
Nh÷ng ®øa trÎ
M¸c xim Gor¬ki
Nga
TrÝch tiÓu thuyÕt "Thêi th¬ Êu" (1913 - 1914)
C©u chuyÖn vÒ t×nh b¹n n¶y në gi÷a chó bÐ Alis«sa víi nh÷ng ®øa trÎ con viªn sÜ quan sèng thiÕu t×nh th­¬ng bªn hµng xãm. Qua ®ã, kh¼ng ®Þnh t×nh c¶m hån nhiªn, trong s¸ng cña trÎ em, bÊt chÊp nh÷ng c¶n trë cña quan hÖ x· héi.

6
BÕn quª
NguyÔn Minh Ch©u
ViÖt Nam
Trong tËp "BÕn quª" (1985)
Qua nh÷ng c¶m xóc vµ suy ngÉm cña nh©n vËt NhÜ vµo lóc cuèi ®êi trªn gi­êng bÖnh, truyÖn thøc tØnh ë mäi ng­êi sù tr©n träng nh÷ng gi¸ trÞ vµ vÎ ®Ñp b×nh dÞ, gÇn gòi cña cuéc sèng, cña quª h­¬ng.

7
Nh÷ng ng«i sao xa x«i
Lª Minh Khuª
ViÖt Nam
1971
Cuéc sèng, chiÕn ®¸u cña ba c« g¸i thanh niªn xung phong trªn mét cao ®iÓm ë tuyÕn ®­êng Tr­êng S¬n trong nh÷ng n¨m chiÕn tranh chèng MÜ cøu n­íc. TruyÖn lµm næi bËt t©m hån trong s¸ng giµu m¬ méng, tinh th©n dòng c¶m, cuéc sèng chiÕn ®Êu ®Çy gian khæ hy sinh nh­ng rÊt hån nhiªn, l¹c qua cña hä.


III - Ch­¬ng tr×nh v¨n häc viÖt nam
(Tõ líp 6 - líp 9)

v¨n häc d©n gian

ThÓ lo¹i
§Þnh nghÜa
C¸c v¨n b¶n ®­îc häc

TruyÖn
- TruyÒn thuyÕt: KÓ vÒ c¸c nh©n vËt vµ sù kiÖn cã liªn quan ®Õn lÞch sö thêi qu¸ khø, th­êng cã yÕu tè t­ëng t­îng, k× ¶o. ThÓ hiÖn th¸i ®é vµ c¸ch ®¸nh gi¸ cña nh©n vËt vÒ sù kiÖn vµ nh©n vËt lÞch sö ®­îc kÓ.
- Cæ tÝch: KÓ vÒ cuéc ®êi cña mét sè kiÓu nh©n vËt quen thuéc (bÊt h¹nh, dòng sÜ, tµi n¨ng, th«ng minh vµ ngèc nghÕch lµ ®éng vËt…) Cã yÕu tè hoang ®­êng, thÓ hiÖn m¬ ­íc, niÒm tin chiÕn th¾ng…
- Ngô ng«n: M­în chuyÖn vÒ vËt, ®å vËt (hay chÝnh con ng­êi) ®Ó nãi bãng, giã kÝn ®¸o chuyÖn vÒ con ng­êi, ®Ó khuyªn nhñ r¨n d¹y mét bµi häc nµo ®ã.
- TruyÖn c­êi: KÓ vÒ nh÷ng hiÖn t­îng ®¸ng c­êi trong cuéc sèng nh»m t¹o ra tiÕng c­êi mua vui hay phª ph¸n nh÷ng thãi h­ tËt xÊu trong x· héi.
- Con Rång ch¸u Tiªn.
B¸nh ch­ng, b¸nh giµy
Th¸nh Giãng
S¬n Tinh - Thuû Tinh
Sù tÝch Hå G­¬m.
- Sä Dõa
Th¹ch Sanh
Em bÐ th«ng minh.


- Õch ngåi ®¸y giÕng
Thµy bãi xem voi.
§eo nh¹c cho mÌo
T©y, ch©n, Tai, Mòi, MiÖng
- Treo biÓn
Lîn c­íi, ¸o míi.

Ca dao - d©n ca
ChØ c¸c thÓ lo¹i tr÷ t×nh d©n gian, kÕt hîp lêi vµ nh¹c, diÔn t¶ ®êi sèng néi t©m cña con ng­êi.
Nh÷ng c©u h¸t vÒ t×nh c¶m gia ®×nh.
Nh÷ng c©u h¸t vÒ t×nh yªu quª h­¬ng, ®Êt n­íc, con ng­êi.
Nh÷ng c©u h¸t than th©n.
Nh÷ng c©u h¸t ch©m biÕm

Tôc ng÷
Lµ nh÷ng c©u nãi d©n gian ng¾n gän, æn ®Þnh, cã nhÞp ®iÖu, h×nh ¶nh thÓ hiÖn nh÷ng kinh nghiÖm cña nh©n d©n vÒ mäi mÆt (tù nhiªn, lao ®éng, x· héi…) ®­îc nh©n d©n vËn dông vµo ®êi sèng, suy nghÜ vµ lêi ¨n tiÕng nãi hµng ngµy.


S©n khÊu (chÌo)
Lµ lo¹i kÞch h¸t, móa d©n gian: kÓ chuyÖn diÔn tÝch b»ng h×nh thøc s©n khÊu (diÔn ë s©n ®×nh gäi lµ chÌo s©n ®×nh). Phæ biÕn ë B¾c Bé.



V¨n häc trung ®¹i

ThÓ lo¹i
Tªn v¨n b¶n
Thêi gian
T¸c gi¶
Nh÷ng nÐt chÝnh vÒ néi dung vµ nghÖ thuËt


TruyÖn ký
1. Con Hæ cã nghÜa
(NXB GD - 1997
Vò Trinh
M­în chuyÖn loµi vËt ®Ó nãi chuyÖn con ng­êi, ®Ò cao ©n nghÜa trong ®¹o lµm ng­êi.


2. ThÇy thuèc giái cèt ë tÊm lßng
§Çu thÕ kû 15
Hå Nguyªn Trõng
Ca ngîi phÈm chÊt cao quý cña vÞ th¸i y lÖnh hä Ph¹m: tµi ch÷a bÖnh vµ lßng th­¬ng yªu con ng­êi, kh«ng sî quyÒn uy.


3. ChuyÖn ng­êi con g¸i Nam X­¬ng (trÝch TruyÒn k× m¹n lôc)
ThÕ kØ 16
NguyÔn D÷
Th«ng c¶m víi sè phËn oan nghiÖt vµ vÎ ®Ñp truyÒn thèng cña ng­êi phô n÷. NghÖ thuËt kÓ chuyÖn, miªu t¶ nh©n vËt…


4. ChuyÖn cò trong phñ chóa (trÝch Vò trung tuú bót)
§Çu thÕ kØ 19
Ph¹m §×nh Hæ
Phª ph¸n thãi ¨n ch¬i cña vua chóa, quan l¹i qua lèi ghi chÐp sù viÖc cô thÓ, ch©n thùc, sinh ®éng.


5. Hoµng Lª nhÊt thèng chÝ (trÝch)
§Çu thÕ kØ 19
Ng« Gia V¨n Ph¸i
Ca ngîi chiÕn c«ng cña NguyÔn HuÖ, sù thÊt b¹i cña qu©n Thanh.
NghÖ thuËt viÕt tiÓu thuyÕt ch­¬ng håi kÕt hîp tù sù vµ miªu t¶.

Th¬
S«ng nói n­íc Nam
1077
Lý Th­êng KiÖt
Tù hµo d©n téc, ý chÝ quyÕt chiÕn quyÕt th¾ng víi giäng v¨n hµo hïng.


Phß gi¸ vÒ kinh

TrÇn Quang Kh¶i
Ca ngîi chiÕn th¾ng Ch­¬ng D­¬ng, Hµm Tö vµ bµi häc vÒ th¸i b×nh sÏ gi÷ cho ®Êt n­íc v¹n cæ.


Buæi chiÒu ®øng ë phñ Thiªn Tr­êng

TrÇn Nh©n T«ng
Sù g¾n bã víi thiªn nhiªn vµ cuéc sèng cña mét vïng quª yªn tÜnh mµ kh«ng ®×u hiu. NghÖ thuËt t¶ c¶nh tinh tÕ.


Bµi ca C«n S¬n
Tr­íc 1442
NguyÔn Tr·i
Sù giao hoµ gi÷a thiªn nhiªn v íi mét t©m hån nh¹y c¶m vµ nh©n c¸ch thanh cao. NghÖ thuËt t¶ c¶nh, so s¸nh ®Æc s¾c.


Sau phót chia ly (trÝch Chinh phô ng©m khóc)

§Çu TK 18
§Æng TrÇn C«n (§oµn ThÞ §iÓm dÞch)
Nçi sÇu cña ng­êi vî, tè c¸o chiÕn tranh phi nghÜa. C¸ch dïng ®iÖp tõ tµi t×nh.


B¸nh tr«i n­íc
§Çu TK 18
Hå Xu©n H­¬ng
Tr©n träng vÎ ®Ñp trong tr¾ng cña ng­êi phô n÷ vµ ngËm ngïi cho th©n phËn m×nh. Sö dông cã hiÖu qu¶ h×nh ¶nh so s¸nh Èn dô.



Qua ®Ìo ngang
ThÕ kØ 19
Bµ HuyÖn Thanh Quan
VÎ ®Ñp cæ ®iÓn cña bøc tranh vÒ §Ìo Ngang vµ mét t©m sù yªu n­íc qua lêi th¬ trang träng, hoµn chØnh cña thÓ §­êng luËt.


B¹n ®Õn ch¬i nhµ
Cuèi TK 18 ®Çu TK 19
NguyÔn KhuyÕn
T×nh c¶m b¹n bÌ ch©n thËt, s©u s¾c, hãm hØnh vµ mét h×nh ¶nh th¬ gi¶n dÞ, linh ho¹t.

TruyÖn th¬
TruyÖn KiÒu, trÝch: - ChÞ em Thuý K