Not thing

KẾT HỢP NGHIÊN CỨU VÀ GIÁO DỤC BIẾN ĐỔI KHÍ HẬU TRONG TRƯỜNG PHỔ THÔNG

PGS. TS. Nguyễn Đức Vũ
Trường ĐHSP Huế

I. SỰ CẦN THIẾT PHẢI NGHIÊN CỨU VÀ GIÁO DỤC BIẾN ĐỔI KHÍ HẬU TRONG TRƯỜNG PHỔ THÔNG
Biến đổi khí hậu là nguy cơ lớn làm giảm năng suất nông nghiệp, gia tăng tình trạng thiếu nước, gia tăng các hiện tượng cực đoan của thời tiết, phá vỡ tình trạng cân bằng của các hệ sinh thái và làm gia tăng bệnh tật. Theo dự báo, trong thế kỷ 21, nhiệt độ thế giới có thể tăng thêm 50C, trong khi ngưỡng biến đổi khí hậu nguy hiểm là tăng thêm 20C. Nếu vượt qua ngưỡng này, các thảm họa sinh thái sẽ xảy ra và cuộc sống con người bị đe dọa nghiêm trọng. 
Biến đổi khí hậu đang đe doạ trực tiếp đến VN. Theo nghiên cứu của Tổ chức Hợp tác và Phát triển kinh tế (OECD), TP Hồ Chí Minh nằm trong danh sách 10 thành phố bị đe doạ nhiều nhất bởi biến đổi khí hậu (bao gồm Calcutta và Bombay của Ấn Độ, Dacca của Bangladesh, Thượng Hải, Quảng Châu của Trung Quốc, TPHCM của Việt Nam, Bangkok của Thái Lan và Yangon của Myanmar). Theo bản báo cáo về phát triển con người 2007 - 2008 của UNDP, nếu nhiệt độ trên Trái Đất tăng thêm 20C, thì sẽ có 22 triệu người ở VN mất nhà và 45% diện tích đất nông nghiệp ở vùng đồng bằng sông Cửu Long sẽ ngập trong nước biển. Các hiện tượng như : lượng mưa thất thường và luôn biến đổi, nhiệt độ tăng cao hơn, tình hình thời tiến khốc liệt hơn, tần suất và cường độ của những đợt bão lũ, triều cường tăng đột biến, các dịch bệnh xuất hiện và lan tràn.... trong những năm gần đây đều có liên quan nhiều đến việc biến đổi khí hậu.
Nhận thức được sâu sắc vấn đề biến đổi khí hậu (nguyên nhân, hậu quả và giải pháp ứng phó) là hết sức cần thiết đối với tất cả mọi người, mọi lứa tuổi, mọi thành phần dân cư,... để có các hành động cụ thể góp phần vào việc ứng phó với sự biến đổi khí hậu toàn cầu. Nhà trường phổ thông, với sứ mệnh nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực và bồi dưỡng nhân tài ; với mạng lưới rộng khắp đất nước ; với hệ thống chương trình, nội dung, kế hoạch và phương pháp giáo dục ; với đội ngũ hùng hậu của những người làm công tác giáo dục đóng một vai trò to lớn và có tầm ảnh hướng sâu rộng đến việc nâng cao nhận thức về biến đổi khí hậu cho học sinh.
II. MỤC ĐÍCH VÀ MỘT SỐ NỘI DUNG NGHIÊN CỨU VÀ GIÁO DỤC BIẾN ĐỔI KHÍ HẬU TRONG NHÀ TRƯỜNG PHỔ THÔNG
1. Mục đích
Việc nghiên cứu và giáo dục biến đổi khí hậu trong nhà trường phổ thông nhằm làm cho học sinh có những hiểu biết và nhận thức về biến đổi khí hậu trên toàn cầu và những giải pháp ứng phó với biến đổi khí hậu. Từ đó, các em có những hành động thích hợp tham gia vào các hoạt động về ứng phó với biến đổi khí hậu nói riêng và với thiên tai nói chung.
Mục đích cao nhất của nghiên cứu và giáo dục biến đổi khí hậu là học sinh có được một ý thức trách nhiệm cao và có các hành động cụ thể, sáng tạo để cải thiện môi trường, ứng phó với biến đổi khí hậu.
2. Nội dung nghiên cứu và giáo dục biến đổi khí hậu
Biến đổi khí hậu là vấn đề có tính toàn cầu, liên quan đến rất nhiều vấn đề môi trường nói chung, như : bảo vệ rừng và trồng rừng, sử dụng hợp lý đất đai, củng cố và quản lý các khu bảo tồn thiên nhiên, tiết kiệm năng lượng, giảm thiểu ô nhiễm và xóa đói, giảm nghèo,...
Trên bình diện quốc tế, Hội nghị thượng đỉnh tại Copenhagen nhằm mục tiêu thông qua một hiệp ước về thay đổi khí hậu toàn cầu sẽ được tổ chức vào tháng 12 tới đây. Các nhà đàm phán đang nỗ lực đạt được sự nhất trí thay thế Nghị định thư Kyoto về hạn chế khí thải carbon. Trên thế giới, Trung Quốc và Mỹ, mỗi nước chiếm 20% lượng khí thải gây hiệu ứng nhà kính từ tiêu thụ than đá, khí tự nhiên và dầu. EU chiếm 14%, tiếp theo là Nga và Ấn Độ chiếm 5%. Tổng thống Mỹ Barack Obama khẳng định "Nếu chúng ta linh hoạt và thực tế, nếu chúng ta có thể giải quyết bằng cách làm việc không mệt mỏi trong những nỗ lực chung, thì sau đó chúng ta sẽ hoàn thành mục tiêu chung của chúng ta: một thế giới an toàn hơn, trong sạch hơn, vững bền hơn thế giới mà chúng ta đã thấy".
Ở các lãnh thổ khác nhau, những hành động cụ thể của người dân địa phương là việc làm cần thiết để cải thiện môi trường và ứng phó với biến đổi khí hậu toàn cầu.