Noi giam noi tranh

Tuần 10 NÓI GIẢM, NÓI TRÁNH
Tiết: 40


IMỨC ĐỘ CẦN ĐẠT:

Hiểu được khái niệm, tác dụng của biện pháp nói giảm, nói tránh.
Biết sử dụng biện pháp tu từ nói giảm, nói tránh.
II. TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KĨ NĂNG:
1.Kiến thức:
Khái niệm nói giảm, nói tránh
Tác dụng của biện pháp nói giảm, nói tránh
2. Kĩ năng:
- Phân biệt nói giảm,nói tránh với nói không đúng sự thật
- Vận dụng kiến thức đã học để hoàn thành những vấn đề mà bài đạt ra.
III. HƯỚNG DẪN THỰC HIỆN:
1.Ổn định lớp:
- Lớp trưởng báo cáo số lượng học sinh của lớp.
- Cán sự bộ môn văn báo cáo tình hình học bài cũ việc chuẩn bị bài mới của lớp.
2. Kiểm tra bài cũ:
- Thế nào là nói quá, tác dụng của nói quá?
- Nói quá có thể sử dụng trong các trường hợp nào sau đây?
a. Thành ngữ, tục ngữ, ca dao.
b. Trong văn thơ trữ tình.
c. Trong thơ châm biếm, hài hước.
d. Trong tất cả các trường hợp trên.
3. Bài mới:
Gáo viên giới thiệu bài:
“Lời nói chẳng mất tiền mua
Lựa lời mà nói cho vừa vừa lòng nhau.”
Vây lưa lời là gì?
Vừa lòng nhau là như thế nào?
NỘI DUNG BÀI HỌC;
HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY VÀ TRÒ:

I NÓI GIẢM, NÓI TRÁNH VÀ TÁC DỤNG CỦA NÓI GIẢM, NÓI TRÁNH:
1.Ví dụ:
Nhận xét:







- Nghĩa cúa từ đi, chẳng còn -> chết.
- Dùng từ đồng nghĩa thể hiện cách diễn đạt tế nhị, tránh cảm giác đau buồn.






2. Ví dụ 2: Tác giả sử dụng từ Bầu sữa có cáh diễn đạt tế nhị, tránh thô tục, thiếu lịch sự.
3.Ví dụ 3: Cách nói Không được chăm chỉ lắm phủ định điều ngược lại thể hện sự nhẹ nhàng, tế nhị, giúp người nghe dễ tiếp nhận.
2. Ghi nhớ: Sgk/108

Vd 1:
- Vì vây, tôi để sẵn mấy lời này, phòng khi tôi sẽ đi gặp cụ Các Mác, cụ Lê-nin và các vị đàn anh khác, thì đồng bào cả nước, đồng chí trong Đảng và bầu bạn khắp nơi đều khỏi cảm thấy đột ngột.
( Hồ Chí Minh, Di chúc)
- Bác đã đi rồi sao, Bác ơi!
Mùa thu đang đep, nắng xanh trời.
( Tố Hữu, Bác ơi)
- Lượng con ông Độ đây mà…Rõ tội nghiệp, về đến nhà thì bố mẹ chẳng còn.
( Hồ Phương, Thư nhà)
GV: Nghĩa của từ đi, chẳng còn nghĩa là gì?
GV:Trong trường hợp này, tại sao tác giả sử dụng từ đồng nghĩa?

Vd 2: Phải bé lại và lăn vào lòng một người mẹ, áp mặt vào Bầu sữa, nóng của người mẹ, để bàn tay người mẹ vuốt ve từ trán xuống cằm, và gãi rôm ở sống lưng cho, mới thấy người mẹ có một êm dị vô cùng.
(Nguyên Hồng, Những ngày thơ ấu)
GV: Tại sao trong trường hợp này, tác giả sử dụng từ Bầu sữa mà không sử dụng từ có nghĩa tương tự?

Vd 3: - Con dạo này lười lắm.
- Con dạo này không được chăm chỉ lắm.
GV: Em hãy so sanh 2 cách diễn đạt trên?
* Qua tìm hiểu trên, đó gọi là cách nói giảm, nói tránh. Vậy em hiểu thế nào là nói giảm, nói tránh? Có những cách NGNT nào?











GV: Những tình huống sau. Trường hợp nào không nên dùng nói giảm, nói tránh?Vì sao?
Khi phê bình nghiêm khắc, nói thẳng, nói đúng sự thật.
b Khi cần thông báo chính xác, trung thực trong văn bản hành chính(văn bản, báo cáo)
c. Cả 2 trường hợp trên.
*Giáo viên không nên nhận xét: Em nên dành ít thời gian cho việc chơi game.
Học sinh không nên báo cáo với giáo viên chủ nhiệm: Tuần qua, một số bạn đi học không đúng giờ lắm.
( Vì không mang lại hiệu quả và không đạt được mục đích của người nói.
*Hãy quan sát màn hình và dùng phép nói giảm, nói tránh để diễn đạt lại các câu sau trong từng tình huống. Và cho biết ở mỗi tình huống đó, em đã sử dụng cách nói giảm nói tránh nào?