Ngữ văn 9 - Phố núi

1. Tác giả
Nguyễn Đức Hạnh sinh năm 1962,
quê gốc ở Hưng Yên nhưng sinh
trưởng tại Thái Nguyên.
Ông vừa là giảng viên, vừa là
nhà nghiên cứu, vừa là nhà thơ
nổi tiếng ở Thái Nguyên.
1. Tác giả
Nguyễn Đức Hạnh sinh năm 1962,
quê gốc ở Hưng Yên nhưng sinh
trưởng tại Thái Nguyên.
Ông vừa là giảng viên, vừa là
nhà nghiên cứu, vừa là nhà thơ
nổi tiếng ở Thái Nguyên.
Thơ ông nghiêng về truyền thống
tạo ra những nét đẹp của tu từ.
2.Tác phẩm
Bài thơ “Phố núi” rút
trong tập “Núi khát”
(Nhà Xuất bản Hội Nhà văn
năm 2002)
PHỐ NÚI
Phố nhỏ ngủ gối đầu lên ngực gió Ta cùng tiếng đàn bầu qua phố vắng
Nhà xiêu xiêu chực tuột về xuôi Bò run run trên ẩm mốc mái nhà
Cây đa già rợp che ký ức Chợt tiếng đàn tuột tay ngã xuống
Quả lạnh lùng cùng tháng năm rơi. Rủ lòng thòng hóa đám rễ đa!

Lá tre chòng nhau cười khẽ Phố núi hóa hồn ta từ thuở ấy
Bước trẻ học về vấp lụa hoàng hôn Dù chân qua biết mấy nẻo đường
Bã mía cháy ngọt nồng câu thơ cũ Lưng đã còng như gốc đa cổ thụ
Đã vùi sâu chợt ai đốt trong hồn! Mặt nhàu nát như con đường đá cũ
Hồn rậm cỏ rầu rầu
Những cơn mưa tuổi thơ ngọt lịm thơ trong vắt như sương.
Ru hoa mua ngủ bên đường (Nguyễn Đức Hạnh)
Thả cánh tím xuống dòng kênh biếc
Mơ ước chòng chành trôi vào mù sương.
Bố cục bài thơ: 3 đoạn
Đoạn 1 (Khổ 1): Ấn tượng chung về phố núi và nỗi nhớ thương của tác giả dành cho mảnh đất này.
Đoạn 2 (Khổ 2, 3, 4): Nỗi nhớ dành cho những kỉ niệm tuổi thơ gắn bó cùng phố núi.
Đoạn 3 (Khổ 5): Tâm hồn tác giả đã hòa nhập vào phố núi với tình yêu sâu nặng.
Ấn tượng chung về phố núi
Những hoài niệm về kỉ niệm tuổi thơ bên phố núi
Những tình cảm của nhà thơ với phố núi
Mạch cảm xúc của bài thơ
Phố nhỏ ngủ gối đầu lên ngực gió
Nhà xiêu xiêu chực tuột về xuôi
Cây đa già rợp che ký ức
Quả lạnh lùng cùng tháng năm rơi.
Địa thế phố núi: nhỏ, nghiêng,
thoai thoải
theo sườn núi.
“Phố nhỏ ngủ”: Nghệ thuật nhân hóa
“Nhà xiêu xiêu” Gợi không gian phố núi nghèo, buồn.
Không gian nhỏ, bình yên, tĩnh lặng.
Những kỉ niệm tuổi thơ bên phố núi
Lá tre chòng nhau cười khẽ
Bước trẻ học về vấp lụa hoàng hôn
Bã mía cháy ngọt nồng câu thơ cũ
Đã vùi sâu chợt ai đốt trong hồn!

Những cơn mưa tuổi thơ ngọt lịm
Ru hoa mua ngủ bên đường
Thả cánh tím xuống dòng kênh biếc
Mơ ước chòng chành trôi vào mù sương.

Ta cùng tiếng đàn bầu qua phố vắng
Bò run run qua ẩm mốc mái nhà
Chợt tiếng đàn tuột tay ngã xuống
Rủ lòng thòng hóa đám rễ đa!
Màu sắc phố núi trong kỉ niệm của tuổi thơ:
Màu xanh -> Lá tre, dòng kênh
Màu hồng -> Hoàng hôn
Màu tím -> Hoa mua
Mùi vị và âm thanh:
Mùi vị: bã mía cháy
Âm thanh: lá tre chòng nhau cười khẽ, tiếng đàn bầu
Phố núi hóa hồn ta từ thuở ấy
Dù chân qua biết mấy nẻo đường
Lưng đã còng như gốc đa cổ thụ
Mặt nhàu nát như con đường đá cũ
Hồn rậm cỏ rầu rầu
thơ trong vắt như sương.
So sánh
III. Tổng kết
1. Nghệ thuật
- Lối diễn đạt trong sáng
- Giàu giá trị biểu cảm
2. Nội dung
Qua hình ảnh phố núi và những kỉ niệm tuổi thơ, bài thơ thể hiện tình yêu quê hương đất nước Việt Nam của tác giả.
HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ
Hãy viết một đoạn văn ngắn kể lại một kỉ niệm tuổi thơ sâu sắc nhất của mình.
Ôn lại: Khởi ngữ, Các thành phần biệt lập, Liên kết câu, liên kết đoạn văn, Nghĩa tường minh và hàm ý.
Phố Núi
Sông cầu
Hồ Núi Cốc
Ngày hội văn hoá thái nguyên
Thành phố thái nguyên