Ngữ văn 4-Vũ Thị Chín

I.chọn đề tài
Cùng với những cuộc cải cách giáo dục thì yêu cầu đổi mới mà trọng tâm là đổi mới nội dung và phương pháp dạy học được đặt ra như một đòi hỏi thường xuyên, liên tục trong giáo dục. Trong việc đổi mới nội dung và phương pháp dạy học gần đây, người ta nói nhiều đến nguyên tắc dạy học: “lấy học sinh làm trung tâm”. Theo hướng đó nhiều phương pháp dạy học hiện đại đã được tìm ra và áp dụng rộng rãi. Mô hình lớp học truyền thống đã được thay bằng các nhóm học, việc học tập của học sinh mang tính cá thể hoá cao và thông qua hàng loạt hoạt động đa dạng nhằm phát triển năng lực cho học sinh. Các phương pháp được vận dụng rất linh hoạt và đa đạng: hoạt dộng theo nhóm, thảo luận, hợp tác, học thông qua quan sát... Theo tinh thần đổi mới, thì những phương pháp trên được áp dụng rộng rãi cho tất cả các môn học trong nhà trường đặc biệt là đối với chương trình tay sách của lớp 6. Để phát triển năng lực toàn diện cho học sinh cũng như học sinh có vốn ngôn từ sử dụng chính xác trong hoạt động giao tiếp thì việc hiểu nghĩa của từ là rất quan trọng, đồng thời cũng giúp học sinh hiểu về nghĩa của từng một cách đơn giản mà sâu, chắc thì phương pháp giải thích nghĩa của từ là việc làm rất cần thiết.
II.Nội dung đề tài.
1.Lí do chọn đề tài:
Từ là một đơn vị hai mặt của ngôn ngữ: mặt hình thức và nội dung. Mặt hình thức của từ mang tính vật chất và là một tập hợp gồm ba thành phần: hình thức ngữ âm, hình thức cấu tạo và hình thức ngữ pháp. Mặt nội dung mang tính tinh thần và là một tập hợp gồm các thành phần: nghĩa biểu vật, nghĩa biểu niệm và nghĩa biểu thái. Vì nội dung của từ là một tập hợp nhiều nét nghĩa và mang tính tinh thần nên việc nắm nghĩa của từ không mấy dễ dàng. Hơn nữa trong hoạt động giao tiếp, từ không tồn tại một cách biệt lập mà thường nằm trong nhiều mối quan hệ khác nhau. Trong mối quan hệ lựa chọn (quan hệ dọc) từ có quan hệ với các từ khác trong cùng một trường, rõ nhất và tập trung nhất trong quan hệ với từ đồng nghĩa, gần nghĩa, trái nghĩa. Trong mối quan hệ cú đoạn (quan hệ ngang), từ gắn chặt với các từ khác trong sự kết hợp theo nguyên tắc ngữ pháp để tạo thành cụm từ, thành câu. Chính vì những lí do này, tôi thấy việc giúp học sinh nắm nghĩa và hiểu được đúng nghĩa của từ trong hoạt động giao tiếp là một việc tương đối khó khăn và phức tạp. Dạy cho học sinh nắm được từ nào đó là phải giúp các em nắm cả các thành phần và những mối quan hệ như trên của từ, vì đó là những yếu tố chi phối mạnh mẽ nhất việc dùng từ trong các hoạt động giao tiếp. Trong bài viết này, tôi chỉ đề cập đến một trong những nội dung quan trọng của việc dạy từ trong nhà trường phổ thông. Đó là phương pháp giải thích cho học sinh nắm được nghĩa của từ.
2.Cơ sở lí luận giải quyết vấn đề đặt ra:
Theo cách hiểu của sách giáo khoa Ngữ văn