NGOAI KHOA

Chào mừng các em đến với chương trình
Ngọai khóa
Văn - 10
Trường THPT Tân Phong
Tổ Văn
Thân Phận người phụ nữ
trong ca dao việt nam
Đề tài:
Trong xã hội xưa, đời sống người dân lao động khổ sở, bị áp bức, bị chà đạp, bị tước đi quyền tự do trong đời sống.
Đặc biệt là người phụ nữ - đới tượng chịu nhiều thiệt thòi nhất trong xã hội phong kiến lúc bấy giờ.
Nguyên nhân:
Do quan niệm xưa (trọng nam khinh nữ)
"Hiếm hoi con gái đầu lòng
Làm dâu kẻ khác còn trông cậy gì
Cậy trời sinh được nam nhi
Sau này nối dõi tông ti họ hàng"
Chịu nhiều lễ giáo phong kiến khắt khe: tam tòng, tứ đức, thất xuất.
=> Người phụ nữ bị đẩy ra ngòai lề xã hội.


1. Những cảnh ngộ đau khổ:
- Vì cuộc sống phiêu bạt, bế tắc:
"Thân em như con hạc đầu đình
Muốn bay không cất nỗi mình mà bay"

"Thân em như giếng giữa dàng
Người khôn rử mặt, người phàm rửa chân"
Người phụ nữ khổ vì đâu?

- Cuộc sống là chuỗi ngày cô đơn, lẻ loi:


"Chông chênh như nón không quai
Như thuyền không bến như ai không chồng"

"Lênh đênh một chiếc thuyền tình
Mười hai bến nước gởi mình nơi đâu?"
- Sống cơ cực, vất vả:
"Mỗi ngày hai bữa cơm, đèn
Lấy gì má phấn răng đen hỡi chàng"

"Đang khi lửa tắt, cơm sôi
Lợn đói, con khóc, chồng đòi tòm tem"
-> Khái quát: là hình ảnh con cò:
"Con cò lặn lội bờ ao
Gánh gạo nuôi chồng tiếng khóc nỉ non"
- Sống không địa vị trong Xhpk:
"Gái có chồng như gông đeo cổ
Gông đeo rồi biết gỡ ra sao?"

"Chồng con là cái nợ nần
Thà rằng ở vậy nuôi thân béo mầm"
- Đau khổ vì bị ép duyên:
"Đường đi những lách cùng lau
Cha mẹ tham giàu ép uổng duyên con"

"Còn duyên kẻ đón người đưa
Hết duyên đi sớm về trưa một mình?"
- Đau khổ vì nạn tảo hôn:
"Ví dầu chồng thấp vợ cao
Như đôi đũa lệch so sao cho vừa"

"Tiếc thay con gái mười ba
Đày thân mà lấy ông già sao đang"

"Bồng bồng cõng chồng đi chơi
Đi tới chỗ lội đánh rơi mất chồng
Chị em ơi cho tôi mượn cái gàu sòng
Để tôi tát nước múc chồng tôi lên"
- Đau khổ vì thân phận làm lẽ:
"Cái cò trắng bạch như vôi
Có ai lấy lẽ chú tôi thì về
Chú tôi chẳng đánh chẳng chê
Thím tôi móc ruột, lôi mề, ăn gan "

"Lấy chồng làm lẽ khổ thay
Đi cấy đi cày chị chẳng kể công
Tối tối chị giữ mất chồng
Chị cho manh chiếu nằm không nhà ngòai
Sáng sáng chị gọi ớ hai
Dậy mà nấu cháo thái khoai băm bèo"
- Khổ vì nạn làm dâu:
"Làm dâu khổ lắm ai ơi
Vui chẳng dám cười, buồn chắng dám than"
- Đau khổ vì chồng:
"Chồng em nó chẳng ra gì
Tổ tôm xốc đĩa nó thì chơi hoang
Nói ra xấu thiếp hổ chàng
Nó giận nó phá toang hoang cửa nhà"
- Đau khổ vì thói dâm ô của bọn quan lại:
"Em là con gái đồng trinh
Em đi bán rượu qua dinh ông nghè"
2. Người phụ nữ lên tiếng phản kháng:
Lúc đầu - than thở, van xin:
"Cầm trâu, cầm áo cầm khăn
Cầm dây lưng lụa, xin đừng cầm em"

"Chàng đi thiếp cũng xin theo
Quản chi lội suối trèo đèo chàng ơi"
Sau đó - Tự ý thức cá nhân của mình:
"Chồng gì anh, vợ gì tôi
Chẳng qua là cái nợ đời chi đây"

"Xưa kia ở với mẹ cha
Mẹ cha yêu dấu như hoa trên cành
Từ ngày tôi ở với anh
Anh đánh anh chưởi anh đành phụ tôi
Đất xấu vắt chẳng nên nồi
Anh đi lấy vợ cho tôi lấy chồng"
Lạc quan tin tưởng:
"Miễn đừng chết mất thì thôi
Sống thì có lúc no xôi chán chè"
Tiếng kêu phản kháng của người phụ nữ vút lên từ ca dao, xé tan bầu trời đen tối của xã hội cũ để đòi quyền sống, quyền tự do, quyền bình đẳng. Vì thế Thân phận người phụ nữ là chủ đề phổ biến trong ca dao.
Trong xã hội cũ người nông dân chịu nhiều tầng áp bức như: Vua - Quan - Địa chủ. Nhưng người phụ nữ còn phải chịu thêm nhiều nỗi tủi hổ hơn bởi nạn thần quyền và nam quyền.
Đố vui văn học
Các em hãy đoán ô chữ để tìm ra chìa khóa của ô chữ sau: