Một số kĩ thuật dạy học tích cực

LỚP TẬP HUẤN GIÁO VIÊN CHỦ NHIỆM
Năm học 2011 - 2012
PHÒNG GIÁO DỤC PHỔ YÊN
Phổ Yên, tháng 9 năm 2011
MODULE
KỸ NĂNG XÂY DỰNG KẾ HOẠCH
CÔNG TÁC CHỦ NHIỆM
MỤC TIÊU
Sau bài học học viên có khả năng: - Hiểu được thực chất của kế hoạch chủ nhiệm và trình bày được quy trình xây dựng kế hoạch chủ nhiệm - Vận dụng được các kĩ thuật phân tích SWOT; SMART; 5W+1H+2C+5M vào việc xây dựng kế hoạch chủ nhiệm lớp (năm, tháng, tuần, công việc) - Tự giác tích cực rèn luyện được kĩ năng lập kế hoạch chủ nhiệm
? Đ/c mong muốn học được điều gì từ Module này?
? Đ/c muốn được học theo phương pháp nào?
Kế hoạch chủ nhiệm là chương trình hành động trong tương lai của lớp chủ nhiệm, nhằm xác định một cách chính xác Lớp học của chúng ta muốn đi đến đâu và cần phải làm gì, làm như thế nào để đạt được điều đó.

? Theo đ/c thực chất của kế hoạch chủ nhiệm là gì?
Phiếu học tập số 1: Hãy điền các từ ở khung dưới vào ô trống trong khái niệm kế hoạch chủ nhiệm dưới đây: Kế hoạch chủ nhiệm lớp là … hành động trong … của lớp chủ nhiệm, nhằm xác định một cách … lớp của chúng ta muốn đi đến đâu và cần phải làm gì, làm như thế nào để đạt được điều đó.
Kế hoạch chủ nhiệm được xây dựng cho 3 năm học gọi là kế hoạch … và xây dựng cho 1 năm gọi là kế hoạch …

Chiến lược, năm học, quá khứ, tương đối, chương trình, tương lai, kế hoạch, chính xác.
? Trong thực tiễn làm công tác chủ nhiệm lớp, đ/c đã lập những loại kế hoạch nào?
Kế hoạch chủ nhiệm được xây dựng
-Cho 3 năm học gọi là kế hoạch chiến lược
-Cho 1 năm học gọi là kế hoạch năm học.
Trong kế hoạch năm học có :
- Kế hoạch cả năm và từng kì
Kế hoạch tháng, kế hoạch tuần.
Kế hoạch mục tiêu hoặc
Kế hoạch chuyên đề
của lớp chủ nhiệm.

Lập kế hoạch chủ nhiệm là lựa chọn một trong những phương án hành động trong tương lai cho toàn bộ hoặc từng bộ phận trong bộ máy quản lí để đạt được mục tiêu mong đợi trên cơ sở khả năng hiện tại.
Kế hoạch chủ nhiệm lớp ở trường THCS, thường được lập cho khoảng thời gian từ 1 đến 3 (hoặc 4) năm học.
? Đ/c thường lập kế hoạch chủ nhiệm như thế nào?
KẾT LUẬN
Kế hoạch chủ nhiệm là chương trình hành động trong tương lai của lớp chủ nhiệm, nhằm xác định một cách chính xác. Lớp học của chúng ta muốn đi đến đâu và cần phải làm gì, làm như thế nào để đạt được điều đó.
Kế hoạch chủ nhiệm được xây dựng
- Cho 3 năm học gọi là kế hoạch chiến lược
- Cho 1 năm học gọi là kế hoạch năm học.
Trong kế hoạch năm học có :
- Kế hoạch cả năm và từng kì
Kế hoạch tháng, kế hoạch tuần.
Kế hoạch mục tiêu hoặc
Kế hoạch chuyên đề
Lập kế hoạch chủ nhiệm là lựa chọn một trong những phương án hành động trong tương lai cho toàn bộ hoặc từng bộ phận trong bộ máy quản lí để đạt được mục tiêu mong đợi trên cơ sở khả năng hiện tại.
Kế hoạch chủ nhiệm lớp ở trường THCS, thường được lập cho khoảng thời gian từ 1 đến 3 (hoặc 4) năm học.
Phiếu học tập số 2: Hãy đọc tham khảo cấu trúc nội dung bản kế hoạch chủ nhiệm lớp sau đây và cho biết ý kiến của đ/c về cấu trúc này so với thực tế đ/c đã làm.
Đặc điểm tình hình (khó khăn – thuận lợi; cơ hội – thách thức)
Phương hướng, nhiệmvụ, mục tiêu, chỉ tiêu, các danh hiệu phấn đấu
Các biện pháp chính
Những chuyên đề đi sâu để rút kinh nghiệm
Điều chỉnh kế hoạch
Kế hoạch từng tháng
Kế hoạch sơ kết học kì (nội dung – phân công – thời gian)
Kế hoạch tổng kết năm học (nội dung – phân công – thời gian)
Kế hoạch bàn giao hs về hè (nội dung – phân công – thời gian)
? Từ thực tế công tác giáo viên chủ nhiệm, đ/c hãy cho biết cấu trúc bản kế hoạch chủ nhiệm gồm mấy phần? Nội dung của từng phần?
Cấu trúc kế hoạch chủ nhiệm (Tham khảo)
Đặc điểm môi trường lớp học (Phân tích SWOT)
Phương hướng, nhiệmvụ, mục tiêu, chỉ tiêu, các danh hiệu phấn đấu (Phân tích 5W + 5M + 2C)
Các biện pháp chính (Phân tích mối quan hệ 1H và 5M)
Những chuyên đề đi sâu để rút kinh nghiệm
Điều chỉnh kế hoạch
Kế hoạch từng tháng (nội dung – phân công – thời gian)
Kế hoạch sơ kết học kì (nội dung – phân công – thời gian)
Kế hoạch tổng kết năm học (nội dung – phân công – thời gian)
Kế hoạch bàn giao hs về hè (nội dung – phân công – thời gian)
Cách xây dựng kế hoạch chủ nhiệm
Để xây dựng kế hoạch chủ nhiệm hiệu quả, khả thi, GVCN cần tuân thủ theo quy trình 6 bước sau:

Bước 1: Phân tích môi trương lớp học (SWOT)

Bước 2: Xây dựng định hướng chiến lược phát triển lớp học

Bước 3: Xác định mục tiêu cần đạt được của lớp học

Bước 4 : Xác định các giải pháp cần tiến hành để đạt được mục tiêu

Bước 5: Xác định các đề xuất tổ chức thực hiện kế hoạch

Bước 6: Viết văn bản và phê chuẩn văn bản kế hoạch của lớp trước khi thực hiện
Thế nào là phân tích SWOT?
Phân tích SWOT tức là ta đi tìm các điểm mạnh (thuận lợi), yếu (khó khăn) của lớp để từ đó có biện pháp thích hợp để phát huy điểm mạnh (thuận lợi) và có kế hoạch khắc phục điểm yếu (khó khăn) một cách hiệu quả.
Thực hành phân tích môi trường (SWOT)
Phiếu học tập số 3: Đ/c hãy sắp xếp các câu hỏi phù hợp vào từng khu vực của SWOT?
Lớp của chúng ta có những điểm mạnh nào?
Những thành công của lớp trong năm học vừa qua là gì?
Chúng ta đã làm những công việc nào có kết quả mĩ mãn nhất?
Cá tính, nhân cách của GVCN (cán bộ lớp, học sinh nào đó của lớp, …) có những nổi trội gì so với người khác?
Những thành tích của lớp, của cá nhân được xây dựng theo con đường nào, theo kiến thức cơ bản nào, …mà người khác không có?
Từng tổ nhóm học sinh trong lớp có những điểm mạnh gì?
Lớp của chúng ta có những điểm yếu nào?
Những yếu tố nào dẫn đến thất bại của lớp trong năm học vừa qua?
Chúng ta đã làm những công việc nào có kết quả kém nhất?
Cá tính, nhân cách của GVCN (cán bộ lớp, học sinh nào đó của lớp, …) có những khiếm khuyết gì cần phải cải thiện?
Những thất bại của lớp, của cá nhân được diễn ra theo con đường nào, theo chiều hướng nào, … có thể làm khác không?
Từng tổ nhóm học sinh trong lớp có những điểm yếu gì cần khắc phục?
Chủ trương sắp tới của nhà nước (bộ, sở…) sẽ đem lại những lợi thế gì cho trường, cho lớp chúng ta?
14. Sự quan tâm của lãnh đạo địa phương có giúp gì cho nhà trường hay không?
15. Những xu hướng giáo dục hoặc phương pháp giảng dạy mới nào mà chúng ta nhận thấy được?
16. Hình như mảnh đất nơi trường đóng sắp quy hoạch, … ?
17. Cuộc khủng hoảng kinh tế thế giới này có ảnh hưởng gì lớn đến lớp học của mình không? (ảnh hưởng kinh tế toàn cầu => Địa phương nơi trường đóng => gia đình học sinh => lớp học)
18. Các quán Internet, game online, karaoke, … có ảnh hưởng gì đến học sinh trong trường, hoặc lớp mình hay không?
19. Xu hướng bạo lực học đường có xâm nhập vào trường, lớp mình không?
20. Đường giao thông xuống cấp và nạn kẹt xe, ùn tắc có ảnh hưởng đến việc học tập của học sinh hay không?
…
Đáp án
Các thuộc tính bên trong
S (Strengths): Các điểm mạnh
- Lớp của chúng ta có những điểm mạnh nào?
- Những thành công của lớp trong năm học vừa qua là gì?
- Chúng ta đã làm những công việc nào có kết quả mĩ mãn nhất?
- Cá tính, nhân cách của GVCN (cán bộ lớp, học sinh nào đó của lớp,…) có những nổi trội gì so với người khác?
- Những thành tích của lớp, của cá nhân được xây dựng theo con đường nào, theo kiến thức cơ bản nào, …mà người khác không có?
Từng tổ nhóm học sinh trong lớp có những điểm mạnh gì?
W (Weaknesses) : Các điểm yếu
- Lớp của chúng ta có những điểm yếu nào?
- Những yếu tố nào dẫn đến thất bại của lớp trong năm học vừa qua?
- Chúng ta đã làm những công việc nào có kết quả kém nhất?
- Cá tính, nhân cách của GVCN (cán bộ lớp, học sinh nào đó của lớp, …) có những khiếm khuyết gì cần phải cải thiện?
- Những thất bại của lớp, của cá nhân được diễn ra theo con đường nào, theo chiều hướng nào, … có thể làm khác không?
Từng tổ nhóm học sinh trong lớp có những điểm yếu gì cần khắc phục?
Các yếu tố bên ngoài
O (Opportunites) : Các cơ hội
- Chủ trương sắp tới của nhà nước (bộ, sở…) sẽ đem lại những lợi thế gì cho trường, cho lớp chúng ta?
- Sự quan tâm của lãnh đạo địa phương có giúp gì cho nhà trường hay không?
- Những xu hướng giáo dục hoặc phương pháp giảng dạy mới nào mà chúng ta nhận thấy được?
- Hình như mảnh đất nơi trường đóng sắp quy hoạch, … ?
T(Threats):Các đe dọa, mối nguy hại
Cuộc khủng hoảng kinh tế thế giới này có ảnh hưởng gì lớn đến lớp học của mình không? (ảnh hưởng kinh tế toàn cầu => Địa phương nơi trường đóng => gia đình học sinh => lớp học)
18. Các quán Internet, game online, karaoke, … có ảnh hưởng gì đến học sinh trong trường, hoặc lớp mình hay không?
19. Xu hướng bạo lực học đường có xâm nhập vào trường, lớp mình không?
20. Đường giao thông xuống cấp và nạn kẹt xe, ùn tắc có ảnh hưởng đến việc học tập của học sinh hay không?
Thế nào là nguyên tắc SMART?
- Nguyên tắc SMART tức là khi cần xác định mục tiêu cụ thể cần chú trọng tới kết quả cuối cùng, cụ thể cần đạt và có thể đo lường được.
(Réul - Oriented- định hướng kết quả)
(Time -bound – giới hạn thời gian)
- Phân tích SWOT và nguyên tắc SMART được GV dùng để lập kế hoạch chủ nhiệm một cách cụ thể, sát thực tế, đảm bảo tính khả thi.
Thực hành nguyên tắc SMART (tham khảo SGK)
Để đạt được hiệu quả cao trong công tác chủ nhiệm, GVCN cần phải xây dựng Kế hoạch công tác chủ nhiệm theo kĩ thuật mới.
Gieo hoạt động gặt thói quen
Gieo thói quen gặt tính cách
Gieo tính cách gặt số phận
Nhỡn thỡ nh?
Nghe thì quên
Làm mới hiểu
Tổng kết Module
Để đạt được hiệu quả cao trong công tác chủ nhiệm, GVCN cần phải xây dựng Kế hoạch công tác chủ nhiệm theo kĩ thuật mới.

Có thể bổ sung tài liệu phù hợp và áp dụng tổ chức học tích cực để khóa tập huấn tiếp theo ở địa phương, ở từng cơ sở giáo dục đạt hiệu quả cao.
KẾT LUẬN CHUNG
Để đạt được hiệu quả cao trong công tác, GVCN phải xây dựng Kế hoạch chủ nhiệm theo quy trình 6 bước, trong đó đặc biệt quan tâm đến kĩ thuật phân tích SWOT.

Cấu trúc Kế hoạch chủ nhiệm gồm có 9 nội dung cơ bản có thể coi như Mẫu Kế hoạch chủ nhiệm bao gồm: kế hoạch năm, kế hoạch tháng, kế hoạch tuần, kế hoạch mục tiêu, kế hoạch công việc,…

Kế hoạch chủ nhiệm được GVCN xây dựng xong trước ngày 5 tháng 9 hàng năm và trình Hiệu trưởng duyệt trước khi thực thi.
KẾT LUẬN HOẠT ĐỘNG 6
* Công thức xác định nội dung công việc = 5 Wh
How ? (như thế nào?) có thể bao gồm các câu hỏi sau:
- Cách thức thực hiện từng công việc như thế nào?
- Tài liệu hướng dẫn thực hiện là tài liệu nào?
- Tiêu chuẩn cần đạt của công việc là gì?
- Nếu cần máy móc, phương tiện thực hiện nhiệm vụ thì cách thức vận hành như thế nào?
KẾT LUẬN HOẠT ĐỘNG 6
* Xác định phương pháp làm việc
1H
KẾT LUẬN HOẠT ĐỘNG 6
* Xác định phương pháp Kiểm tra, Kiểm soát 2C
KẾT LUẬN HOẠT ĐỘNG 6
* Xác định nguồn lực công việc = 5 M
Xác định nội dung công việc trong tháng hoặc tuần ( 5W + 1H + 2C + 5M )
Các nhóm hãy thiết kế Kịch bản - Đóng vai - Xây dựng Kế hoạch công việc theo gợi ý cho mỗi nhóm (ở PHT 5).
Trình bày kế hoạch hoạt động trong mỗi tình huống của nhóm.
Hoạt động 7 – Tổng kết Module
Để đạt được hiệu quả cao trong công tác chủ nhiệm, GVCN cần phải xây dựng Kế hoạch công tác chủ nhiệm theo kĩ thuật mới.
Có thể bổ sung tài liệu phù hợp và áp dụng tổ chức học tích cực để khóa tập huấn tiếp theo ở địa phương, ở từng cơ sở giáo dục đạt hiệu quả cao.
KẾT LUẬN CHUNG
Để đạt được hiệu quả cao trong công tác , GVCN phải xây dựng KHCN Theo quy trình 6 bước, trong đó đặc biệt quan tâm đến kĩ thuật phân tích SWOT.
Cấu trúc KHCN gồm có 9 nội dung cơ bản có thể coi như Mẫu KHCN bao gồm: KH năm, KH tháng, KH tuần, KHCT mục tiêu, KH công việc,…
KHCN được GVCN xây dựng xong trước ngày 5 tháng 9 hàng năm và trình Hiệu trưởng duyệt trước khi thực thi.