Một số đề thi HSG cấp Tỉnh

CHUYÊN ĐỀ: BỒI DƯỠNG HỌC SINH GIỎI LỚP 9
MÔN: VẬT LÝ

A. Các phương pháp giải bài tập trắc nghiệm loại chọn phương án đúng nhất:
Hiện nay, việc sử dụng bài tập trắc nghiệm khách quan đối với bộ môn Vật lí là một phương tiện cần thiết trong giảng dạy và là công cụ hữu hiệu để kiểm tra đánh giá kết quả học tập của học sinh nhằm góp phần nâng cao chất lượng bộ môn. Tuy nhiên với hình thức bài tập trắc nghiệm khách quan một số Hs chưa có phương pháp và kỹ năng làm bài tốt nên kết quả khi kiểm tra hoặc thi không cao. Do vậy để học sinh có kĩ năng làm bài tốt và nhất là đối với học sinh giỏi ở hình thức bài tập này, tôi xin trình bày một số phương pháp giải bài tập trắc nghiệm dạng chọn một phương án đúng nhất như sau:
Bài tập trắc nghiệm khách quan có ưu điểm là đánh giá phạm vi kiến thức rộng hơn nhiều so với kiểm tra bằng hình thức tự luận. Với số lượng câu hỏi nhiều hơn, mỗi câu có 4 phương án trả lời nên khối lượng kiến thức đưa vào đề kiểm tra và thi khá lớn. Do đó học sinh không thể học tủ, mà phải học đầy đủ, toàn diện không được bỏ qua một kiến thức nào trong chương trình.
Vì vậy để làm tốt bài tập trắc nghiệm học sinh cần phải:
1) Chuẩn bị kiến thức: Đây là khâu quan trọng nhất, là khâu quyết định của việc làm bài tập trắc nghiệm.
2) Khi làm bài, yêu cầu học sinh phải đọc kỹ câu dẫn yêu cầu nội dung gì mà lựa chọn phương án trả lời phù hợp.
3) Học sinh cần phân bố thời gian làm bài hợp lý (thời gian cho câu hỏi ở mức độ nhận biết, hiểu, vận dụng). Cần lưu ý đến việc giành thời gian cho việc kiểm tra lại bài đã làm.
4) Học sinh phải kiểm tra kỹ số thứ tự trên đề thi và trên bảng trả lời đã khớp với nhau hay chưa.
5) Cần trả lời hết tất cả các câu hỏi có trên đề.
* Khi làm bài tập trắc nghiệm (dạng chọn 01 phương án đúng nhất) cần lưu ý các điểm sau:
- Học sinh không nên tập trung nhiều thời gian cho 1 câu. Nếu chưa giải quyết được ngay 1 câu nào đó thì phải chuyển sang câu khác cho đến câu cuối cùng. Sau đó quay lại làm lượt 2, lượt 3 đối với những câu còn lại nếu còn thời gian.
- Thông thường đề trắc nghiệm được xáo trộn một cách ngẫu nhiên, không có thứ tự từ dễ đến khó. Do đó khi giảng dạy giáo viên cần hướng dẫn học sinh:
Trong quá trình làm bài trắc nghiệm, cần phải đọc qua một lượt và sử dụng thời gian ngắn
nhất cho các câu hỏi chỉ yêu cầu ở mức độ nhận biết.
Ví dụ: Đơn vị đo điện năng là gì?
A. KilôOát (KW) B. KilôVôn (KV)
C. KilôÔm (K
) D. KilôOát giờ (KWh)
Học sinh nhận dạng ngay phương án đúng là D
Đối với những câu hỏi yêu cầu ở mức độ nhận thức (hiểu), nếu chưa tìm ra ngay phương án
đúng thì nên loại dần các phương án nhiễu dễ nhận thấy trước, để xác suất trả lời đúng sẽ cao hơn (Từ 25% -> 50% -> 75% khả năng chọn phương án đúng).
Ví dụ: Hai điện trở R1 = 2 R2, được mắc nối tiếp vào nguồn điện; gọi P1, P2 lần lượt là công suất tiêu thụ điện của mỗi điện trở R1,R2 thì
A. P1 = 2P2 B. P1 = P2 C. P1 = P2/ 2 D. P1 = 4 P2
Học sinh loại dần phương án nhiễu B -> D -> C sau đó chọn phương án đúng là A
Đối với những câu hỏi có phần trả lời là những kết quả phải thông qua các bước tính toán (
kết quả là số hoặc biểu thức) Học sinh phải hết sức linh hoạt, cần suy luận để loại trừ những phương án nhiễu và có thể không tính toán để chỉ ra phương án đúng
Ví dụ: Cho mạch điện gồm hai điện trở R1, R2 mắc nối tiếp. Biết R1 = 10
chịu được dòng điện tối đa bằng 3A, R2 = 30
chịu được dòng điện tối đa bằng 2A. Hiệu điện thế tối đa đặt vào hai đầu đoạn mạch là
A. 30V B. 60V C. 80V D. 200V
Học sinh dựa vào suy luận loại trừ dần các phương án nhiễu D, A, B và từ đó chọn được phương án đúng là C.
Do vậy việc rèn khả năng phán đoán, suy luận